Janczarzy
Z Wikipedii
 |
|
|
Janczarzy, także janczarowie (tur. Yeniçeri dosłownie nowe wojsko) – doborowe oddziały piechoty tureckiej stanowiące trzon wojsk Imperium Osmańskiego od XV do XIX wieku.
W 1329 roku sułtan Orhan wydał edykt o zorganizowaniu elitarnych oddziałów piechoty. Postanowił wtedy, że co piąty chłopiec chrześcijański pochwycony do niewoli w czasie wypraw wojennych, a także wzięty przymusowo z ziem podbitych przez Turków, był oddawany na wychowanie muzułmanom, którzy mieli obowiązek ukształtować w nim takie cechy, jak fanatyzm religijny, ślepe posłuszeństwo i przywiązanie do Turcji[potrzebne źródło]. Przymusowo przechodzili również na islam. Byli oni hartowani fizycznie i uczeni sztuki wojennej.
Potem w miarę rozrastania się imperium wraz z potrzebą rozbudowy armii wprowadzono specjalny podatek od wszystkich chrześcijańskich rodzin je zamieszkujących. Co 7 lat odbywała się branka, w czasie której każda rodzina miała oddać w niewolę sułtanowi jednego syna. Jedynie rodziny posiadające jednego męskiego potomka zwolnione były z tego obowiązku. Wcielano chłopców w wieku od 10 do 18 lat, którzy stawali się niewolnikami władcy.
Najlepsi wyłonieni w czasie ćwiczeń kierowani byli do gwardii przybocznej. Kwaterowali w koszarach odizolowani od społeczeństwa, poświęcając się cały czas ćwiczeniom wojskowym. Ci, którzy dożyli, w wieku 45 lat przechodzili na odpoczynek.
Począwszy od XV wieku szeregi janczarów stale rosły, pod koniec tego wieku było ich 40 tysięcy, w 1691 roku już 100 tysięcy. Cały korpus janczarów dzielił się na 196 ort, czyli wspólnot wojskowych. Orty miały wspólny kocioł i wyłącznie między siebie dzielili zdobycze wojenne.
Uzbrojeni byli w różnorodne gatunki broni, lecz zawsze posiadali krótką szablę (jatagan), dzidę, sztylet (kindżał), i początkowo łuk, zamieniony później w pistolet a od 1566 roku w muszkiet. Szturmowali przy akompaniamencie własnych orkiestr. Zgodnie z zasadami Koranu, jeżeli pierwszy atak się nie powiódł powtarzali go zawsze trzykrotnie[potrzebne źródło]. Walnie przyczynili się do zwycięstwa sułtana w bitwach pod Warną oraz w czasie oblężenia Konstantynopola.
W późniejszych wiekach, gdy zaczęło brakować chrześcijańskich brańców do oddziałów janczarskich zaczęto wcielać ludność muzułmańską tureckiego pochodzenia. Spowodowało to, że oddziały te z fanatycznych jednostek wojskowych, całkowicie oddanych władcy stały się jedną z głównych sił destabilizujących państwo. Wynosili na tron i obalali sułtanów[potrzebne źródło].
W 1826 roku sułtan Mahmud II postanowił rozwiązać korpus janczarski, który zbuntował się na wieść o edykcie władcy. Przeciwko janczarom wysłano wówczas artylerię i spahisów. Większość janczarów zginęła, pozostali przy życiu zostali publicznie straceni.
