Janina Lewandowska

Z Wikipedii

Janina Lewandowska

Urodzona	22 kwietnia 1908 Charków, Rosja
Zmarła	prawd. 22 kwietnia 1940 Katyń, Związek Radziecki

Janina Lewandowska (ur. 22 kwietnia 1908, zginęła prawd. 22 kwietnia 1940) - śpiewaczka, pilot szybowcowy i samolotowy. Zginęła zamordowana w Katyniu jako jedyna kobieta wśród zabitych.

Urodziła się w Charkowie w ówczesnej Rosji, w rodzinie Józefa Dowbora-Muśnickiego i Agnieszki z domu Korsońskiej. Po powrocie do Polski mieszkała z rodzicami w Batorowie. Po ukończeniu gimnazjum im. Gen. Zamoyskiej w Poznaniu studiowała w Konserwatorium Muzycznym. Próbowała zostać śpiewaczką, jednak brak zgody ojca i słaby głos nie pozwolił jej podjęcie takiej kariery. Pracowała na poczcie i dorywczo na Wystawie Krajowej.

Już w gimnazjum pod wrażeniem pokazów na Ławicy zainteresowała się szybownictwem. Była członkinią Aeroklubu Poznańskiego. Ukończyła Wyższą Szkołę Pilotażu oraz kursy we Lwowie i w Dęblinie w zakresie radiotelegrafii. Była pierwszą kobietą w Europie, która wykonała skok spadochronowy z wysokości 5 km. Podczas pokazów szybowcowych w Tęgoborzu koło Nowego Sącza poznała płk. Mieczysława Lewandowskiego, instruktora pilotażu. Pobrali się 10 czerwca 1939 r.

We wrześniu 1939 r. wraz z grupą kolegów, jak ona pilotów cywilnych, odjechała na otwartej platformie pociągu towarowego w stronę Wrześni. W Nekli dołączyli do 3. pułku lotniczego. W czasie odwrotu przebrała się w lotniczy mundur oficerski i być może wtedy zaczęła używać lub nieformalnie nadano jej stopień podporucznika pilota. 22 września wraz z większością pułku została otoczona i wzięta do niewoli przez Armię Czerwoną koło Husiatyna. Przetrzymywana najpierw w Ostaszkowie, potem w obozie w Kozielsku. W czasie przesłuchań podobnie jak część oficerów zmieniła w zeznaniach swoje dane - podając, że urodziła się w 1914 r. oraz nieprawdziwe imię ojca Marian. Z takimi danymi figuruje na liście wywozowej nr 0401, pod pozycją 53 (akta nr 1469 ujawnione w 1991 r.). Transport miał miejsce ok. 20 kwietnia 1940. Zginęła najprawdopodobniej dnia następnego lub w dzień swoich urodzin. Jej zwłoki zostały odnalezione przez Niemców podczas pierwszej ekshumacji z mogił katyńskich – był przy tym obecny m.in. Józef Mackiewicz. Była jedyną wydobytą z mogił kobietą, czego Niemcy nie potrafili wytłumaczyć, i w obawie przed niespodziewanymi efektami propagandowymi nie ujawnili tego faktu.

W maju 2005 r. jej czaszka - przywieziona do Wrocławia z Katynia przez prowadzącego pierwszą ekshumację prof. Gerharda Butza z Zakładu Medycyny Sądowej niemieckiego Uniwersytetu Wrocławskiego - została zidentyfikowana metodą superprojekcji w Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej we Wrocławiu. Po identyfikacji 4 listopada 2005 r. czaszkę z honorami wojskowymi pochowano w specjalnej urnie w mogile rodziny Muśnickich na cmentarzu w Lusowie.