Nekla

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy Nekli miasta wielkopolskiego. Zobacz też: Nekla - wieś w woj. kujawsko-pomorskim.

Współrzędne: 52°22' N 17°25' E52.3666667 17.4166667 (Nekla)

Nekla

Gmina
- rodzaj

Nekla
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

(1727-1793) i powtórnie 2000

Burmistrz

Roman Grychowski

Powierzchnia

19,79 km²

Położenie

52° 22' N
17° 25' E

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość

3209
162,2 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

62-330

Tablice rejestracyjne

PWR

Położenie na mapie Polski

Nekla

TERC10
(TERYT)

4303930034

Urząd miejski³

ul. Dworcowa 10
62-330 Nekla
tel. 61 438-60-11; faks 61 438-64-90
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Nekla - miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, położone przy drodze krajowej nr 92 z Poznania do Wrześni. Prawa miejskie ponownie od 2000. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nekla. W latach 1975-1998 wieś administracyjnie należała do woj. poznańskiego.

Według danych z 30 czerwca 2006, miasto miało 3209 mieszkańców.

[edytuj] Historia Nekli

Pierwsze wzmianki o Nekli pochodzą z 1405 r. Była to wówczas osada zwana Nieklą, co w języku staropolskim oznaczało nadbrzeżne ławice piachu, zarośla lub przystań. O początkach miasta opowiada także jedna z legend. Głosi ona, że w tym miejscu stała kiedyś karczma "Wygoda". Zatrzymał się w niej czarnoksiężnik Twardowski. Na jego rozkaz diabli usypali groblę przez bagna.

Właścicielami miejscowości przez wiele wieków były możne, znane wielkopolskie rody: Starczanowskich, Prażmowskich, Skałowskich, Wilkońskich, Skórzewskich i Żółtowskich. W latach 1725-1793 posiadała prawa miejskie. W tym okresie zostały wybudowane nowe kościoły w Nekli, w pobliskich Targowej Górce i Opatówku. W 1777 r. ksiądz Aleksy Błachowicz urządził w Nekli szpital czyli dom ubogich. W połowie XVIII w. parafia nekielska liczyła 926 mieszkańców, w tym: 490 katolików, 426 innowierców i 10 Żydów. Ziemia nekielska była gościnna dla prześladowanych obcokrajowców. W połowie XVIII w. w pobliżu Nekli osiedleni zostali na prawie olęderskim staroluteranie, chłopi niemieccy, którzy przybyli w te strony z pogranicza wielkopolsko-brandenburskiego i pomorskiego. Wykorzystując swoje umiejętności oraz wiedzę osuszyli tutejsze bagna i mokradła, wykarczowali las i założyli osadę zwaną kiedyś Nekielskimi Olędrami, a obecnie Nekielką.

Kres świetności dla Nekli nadszedł wraz z II rozbiorem Polski w 1793 r. Gmina została włączona do zaboru pruskiego, a Nekla straciła prawa miejskie. W 1831 r. wieś i okolice nawiedziła epidemia cholery. Śmierć zebrała obfity plon. Pozostali przy życiu mieszkańcy ślubowali wówczas coroczne pielgrzymki do Grodziszczka. Tradycja ta zachowała się do dzisiaj.

W 1845 r. zbudowano szosę z Poznania do Strzałkowa przez Neklę, a pod koniec wieku wieś znalazła się na trasie linii kolejowej z Poznania do Strzałkowa. Jedno z podań głosi, że stacja kolejowa jest tak daleko od Nekli, gdyż hrabina Żółtowska, właścicielka wsi nie chciała, aby budził ją głos przejeżdżających pociągów.

W dziejach gminy Nekla zapisało się wielu wybitnych Wielkopolan. Z wsią Mystki związany był Karol Karśnicki (1806-1870), uczestnik spisku podchorążych w powstaniu listopadowym, prezes Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1860-1862). W Targowej Górce mieszkał Antoni Amilkar Kosiński. Nauczycielem w nekielskiej szkole w latach 1843-1845 był Hieronim Feldmanowski, znany później dziennikarz, tłumacz literatury, bibliofil i archeolog.

Mieszkańcy Nekli i okolicznych miejscowości brali udział we wszystkich walkach o niepodległość Polski. Uczestniczyli na Wiośnie Ludów w bitwie pod Miłosławiem (1848), w powstaniu styczniowym (1863). Znaleźli się także w szeregach armii powstania wielkopolskiego (1918-1919). Walczyli w okolicach Szubina. Polegli powstańcy zostali pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu w Nekli.

W czasie okupacji hitlerowskiej, w latach 1942-1943 w Nekli istniał jeden z obozów pracy przymusowej dla Żydów pracujących przy budowie linii kolejowej ze Swarzędza do Wrześni. Zginęło w nim około 200 więźniów. Na miejscu obozu umieszczono pamiątkową tablicę. Natomiast przed budynkiem byłej szkoły przy ulicy Poznańskiej znajduje się pomnik poświęcony pamięci trzech Polaków, których w tym miejscu rozstrzelali hitlerowcy we Wrześni w 1939 r.

Po 1945 r. Nekla przeżyła okres intensywnego rozwoju. W 1948 r. została przeprowadzona elektryfikacja Nekli, w 1949 r. Targowej Górki, w 1950 Starczanowa i Zasutowa, a rok później Gierłatowa. W latach pięćdziesiątych w Nekli powstały kino (1951), lecznica dla zwierząt (1955), ośrodek zdrowia (1957). W następnym dziesięcioleciu zainstalowano w Nekli automatyczną centralę telefoniczną (1961), powstały zakłady produkcyjne: przetwórnia owocowo-warzywna w Podstolicach, nowa piekarnia w Nekli (1970). 18 maja 1969 r. oddano do użytku wybudowaną w czynie społecznym strażnicę Ochotniczej Straży Pożarnej. W latach siedemdziesiątych rozpoczęto zakładanie w gminie sieci wodociągowej. Władze miejsko-gminne stworzyły dobre warunki zachęcające do inwestowania na terenie gminy Nekla. Dbały także o rozwój oświaty i kultury. Biblioteka gminna powstała w 1949 r.

W 1965 r. w ciągu sześciu miesięcy wybudowano nową szkołę podstawową w Nekli. Ze środków budżetowych gminy wybudowano w 1988 r. szkołę w Targowej Górce, pięć lat później salę gimnastyczną w tej miejscowości, a w 1997 r. szkołę podstawową w Zasutowie.

Kościół w Nekli nocą

1 stycznia 2000 r. Nekla odzyskała prawa miejskie.

W 2004 r. założony został Społeczny Komitet Renowacji Cmentarzy Olederskich. Na uroczystości otwarcia cmentarza przybyli m.in. potomkowie rodzin Olęderskich, które w 1846 r. emigrowały do Australii w poszukiwaniu schronienia przed prześladowaniami ze strony władz pruskich.

W 2005 r. obchodzono hucznie 600 lecie założenia miejscowości.