Jaskinia w Rogóżce
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°17'16" N 16°48'41" E
| Jaskinia w Rogóżce | |
 Wejście do jaskini |
|
| Plan jaskini | |
 plan Jaskini w Rogóżce wykonany w 1935 roku przez Maschke. |
|
| Położenie | 50° 17' 16'' N 16° 48' 41'' E |
| Położenie | Polska, Gmina Stronie Śląskie w pobliżu wsi Rogóżka |
| Właściciel | Skarb Państwa |
| Długość | 350 m |
| Wysokość otworów | 630 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
20 m |
| Ekspozycja otworów | ku SE |
| Data odkrycia | 4 listopad 1885 r. |
| Odkrywca | w trakcie robót eksploatacyjnych |
| Ochrona i dostępność |
nieistniejąca |
Jaskinia w Rogóżce – nieistniejąca jaskinia krasowa, w Masywie Śnieżnika, w Sudetach Wschodnich.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Jaskinia znajdowała się w Sudetach Wschodnich, w północno-zachodniej części Masywu Śnieżnika, w południowo-wschodniej części Krowiarek, w południowo-zachodnim stoku góry Wapnisko, około 4,9 km na zachód od miejscowości Stronie Śląskie, w pobliżu nieistniejącej wsi Rogóżka.
[edytuj] Opis
Jaskinia znajdowała się wewnątrz góry Wapnisko od strony południowo-zachodniego stoku. Otwór wejściowy do jaskini zlokalizowany był po lewej stronie ściany czołowej kamieniołomu, kilka metrów powyżej krawędzi spągu wyrobiska. Dość duży otwór w ścianie kamieniołomu prowadził do obszernej okrągłej sali, z której promieniście rozchodziło się pięć korytarzy. Po lewej stronie otworu odchodził skośnie z sali, średniej wielkości korytarz, który po kilku metrach, obszernym łukiem skręcał pod kątem prostym w prawo, od którego po lewej stronie odchodził pod kątem prostym kilkumetrowy korytarz zakończony namuliskiem, po kilku metrach korytarz łączył się pod kątem prostym z korytarzem, który powstał z połączenia dwóch wąskich korytarzy odchodzących z głównej sali. Otwory tych korytarzy usytuowane były naprzeciw otworu wejściowego. Po kilku metrach korytarze łączyły się, tworząc niewielką komorę, z której w lewo, pod kątem prostym w stosunku do korytarzy wejściowych odchodził korytarz boczny, do którego dochodził wcześniej wspomniany korytarz. Dalej kilka metrów za skrzyżowaniem korytarz dochodził do niewielkiej komory, z której pod kątem prostym w lewą stronię odchodził kilkumetrowy korytarz zakończony namuliskiem. Po prawej stronie otworu odchodził z okrągłej sali szeroki korytarz główny jaskini, którego wlot częściowo ograniczony był gruzowiskiem, po kilku metrach pod kątem prostym odchodziły równolegle w prawo dwa korytarze, które po kilku metrach łączyły się, tworząc średniej wielkości komorę. Spąg całej komory było na ogół poziomy, bez większych różnic wysokość. Z komory odchodziły dwa wąskie korytarze, korytarz skośny po prawej stronie prowadził do sali okrągłej znajdującej się przy wejściu do jaskini, drugi stanowiący przedłużenie korytarzy wejściowych małym otworem wychodził na powierzchnię. Za korytarzami korytarz główny rozszerzył się tworząc największą salę w jaskini. Z obszernej sali z prawego narożnika odchodziły trzy, o bardzo małym przekroju korytarze, z których dwa, łączyły się w dalszej części z chodnikiem podstawowym, a trzeci był ślepy. Korytarz główny wchodząc z obszernej sali stopniowo zwężał się tworząc po kilkudziesięciu metrach ciasne przejście. Przed ciasnym przejściem po lewej stronie korytarza znajdowała się niewielka komora, w której według źródeł niemieckich znajdowało się niewielkie jeziorko. Ciasny przełaz prowadził do okrągłej, wysokiej salki. Z salki korytarz przez próg wzniosem prowadził do obszernego korytarza. W początkowej części przebiegu korytarz posiadał wielkie, masywne stalagmity. Korytarz po kilkudziesięciu metrach łukiem skręcał w prawą stronę w kierunku małego otworu wychodzącego na powierzchnię, do którego nie dochodził. Korytarz za łukiem łączył się z wąskim korytarzem odchodzącym z największej sali a po kilkudziesięciu metrach, korytarz dochodził do obszernej kwadratowej komory do której dochodził następny korytarz. Kilka metrów za kwadratową komorą korytarz zakończony był calizną.
[edytuj] Historia
Nieistniejąca jaskinia krasowa powstała w soczewie marmuru pochodzącego z niższego proterozoiku w południowo-zachodnim stoku góry Wapnisko. Jaskinia znajdowała się na terenie eksploatowanego wówczas złoża marmuru w Rogóżce. Jaskinię odkryto 4 listopada 1885 roku podczas eksploatacji marmuru w kamieniołomie, którą wówczas nazwano Wolmsdorferhöhle. Długość korytarzy jaskini łącznie z komorami wynosiła około 350 m. W tamtych latach stanowiła jedną z największych jaskiń Sudetów. Przed wojną była jedyną sudecką jaskinia udostępnioną turystycznie w czynnym kamieniołomie. Eksploatacja kamieniołomu oraz ruch turystyczny powodowały powolne niszczenie jaskini. Po roku 1933 zaczęło się wzmożone niszczenie jaskini. Ze względu na nasilony ruch turystyczny wykonano sztuczne wejście, a część przeznaczoną na zniszczenie odgrodzono murem. Od 1937 roku, przez dziesięć lat jaskinia pozostawała w niezmienionym stanie. W 1947 roku Polacy, nowi gospodarze tych terenów, wznowili ponownie eksploatację złoża, co doprowadziło w ciągu kilkunastu lat do całkowitego zlikwidowania jaskini. Mimo położenia w czynnym kamieniołomie jaskinia była nadal zwiedzana. W 1962 roku jaskinię zniszczono całkowicie odstrzeliwując część korytarzy. Przed samym zniszczeniem jaskinia była jeszcze dostępna. Informację o dostępności z ostatnim zdjęciem otworu wejściowego zrobionym wcześniej podaje M. Pulina w swej monografii dotyczącej krasu sudeckiego. W latach 70. XX wieku otwór do jaskini zasypany był wielkimi blokami.
[edytuj] Geologia
Jaskinia powstała w wyniku działalności wody rzecznej i infiltracyjnej w zmetamorfizowanych skałach wapiennych marmurach pochodzących z proterozoiku. Złoże wchodziło w skład Metamorfiku Lądka i Śnieżnika. Eksploatowane było od XVIII wieku do końcalat 60. XX wieku. W jaskini zalegały osady, które głównie składały się z piaskowca wapnistego, klasycznych osadów sedymentacji żwirów i luźnych, kilkucentymetrowych otoczaków oraz luźnych osadów grawitacyjnych w postaci glin jaskiniowych. Dolną granicę wieku sedymentacji osadów stanowił pliocen, zaś górną holocen. Prawdopodobnie Jaskinia w Rogóżce tworzyła jeden wspólny system z Jaskinia Załom, która została odkryta w 1985 r.
[edytuj] Flora i fauna
W jaskini występował reliktowy studniczek Niphargellus arndti Schel, opisany przez Schellenberga w 1933 roku.
[edytuj] Odkrycie i badania
Jaskinię odkryto 4 listopada 1885 roku przy eksploatacji marmuru. Jaskinię dokładnie przebadano pod kątem geologicznym, paleontologicznym i biologicznym oraz udostępniono do zwiedzania. W 1886 roku W. Tenzer dokonał pierwszego opisu jaskini. W 1920 roku jaskinia została zbadana przez zoologa W. Arndta, a kompleksowe badania zoologiczne z zespołem współpracowników wykonał F. Pax. Podczas badan w jaskini znaleziono liczne szczątki zwierząt plejstoceńskich. W następnych latach H. J. Stammer zbadał faunę jeziorka w jaskini. W 1935 roku K. Maschke sporządził plan jaskini. W 1937 roku F. Pax opisał zmiany w faunie spowodowane niszczeniem jaskini, a L. Zotz wykonał próbny wykop w namulisku, które okazało się jałowe. W 1953 roku K. Kowalski stwierdził, że długość korytarzy jaskini zmniejszyła się o około 200 m. Nie opublikował jednak aktualnego jej planu. Ostatnim śladem po jaskini jest zdjęcie otworu z 1962 roku, opublikowane przez M. Pulinę. Otwór wejściowy był wówczas stosunkowo duży i prowadził do korytarza opadającego poniżej dna kamieniołomu. Ówcześni pracownicy kamieniołomu twierdzą, że korytarzem tym płynęła woda, a znaczna część jaskini nie uległa zniszczeniu, znajduje się za usypiskiem przesłaniającym otwór.
[edytuj] Bibliografia
- Jaskinia w Rogóżce, Bieroński J., Trompus J., Wiszniowska T. 1989r. Wyd. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, tom 5 str.97-102.
- Jaskinie Sudetów, praca zbiorowa pod red. Mariana Puliny, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Warszawa 1996, ISBN 83-900997-9-9
