Jeżycjada

Z Wikipedii

Dom przy F. D. Roosevelta 5, miejsce gdzie mieszkać mają Borejkowie

Jeżycjada – cykl książek dla młodzieży autorstwa Małgorzaty Musierowicz. Jego nazwa pochodzi od poznańskiej dzielnicy Jeżyce. Wymyślił ją profesor Zbigniew Raszewski, prywatnie wielbiciel serii i przyjaciel autorki, żartobliwie nawiązując do Iliady. Pierwsza część cyklu (Szósta klepka) została wydana w 1977, a najnowsza (Czarna polewka) w 2006. Planowana jest kontynuacja cyklu.

Akcja niemal wszystkich książek dzieje się w Poznaniu.

Trzon Jeżycjady stanowi rodzina Borejków, zamieszkująca przedwojenną kamienicę przy ulicy Roosevelta. Każdy tom poświęcony jest jednej osobie, choć zwykle jest sporo nawiązań do innych postaci. Akcja książki zazwyczaj rozgrywa się w ciągu kilku dni lub tygodni. Jeżycjadę najlepiej czytać w porządku chronologicznym, bo wiele aluzji i odniesień trudno zrozumieć bez uprzedniego zaznajomienia się z poprzednimi tomami.

Musierowicz nawiązuje do rzeczywistych miejsc (np. ul. Roosevelta), a także zdarzeń (robotnicze demonstracje w czerwcu 1956), co dodaje powieściom realizmu.

Noelka została uznana za książkę roku 1992 przez polską sekcję IBBY. Kwiat kalafiora został wpisany na Międzynarodową Listę Honorową im. H. Ch. Andersena. Książki z cyklu przetłumaczono ponadto na kilkanaście języków. Na podstawie Idy sierpniowej i Kwiatu kalafiora nakręcono film ESD. Powstała również filmowa adaptacja Kłamczuchy.

O Jeżycjadzie traktuje praca zbiorowa naukowców Uniwersytetu Śląskiego zatytułowana Między Bambolandią i Jeżycjadą: Małgorzaty Musierowicz makro- i mikrokosmos oraz książka Krzysztofa Biedrzyckiego Małgorzata Musierowicz i Borejkowie.

[edytuj] Tomy Jeżycjady

Dotychczas wydano:

W przygotowaniu:

Sprężyna

oraz

Silva Rerum, czyli encyklopedia "Jeżycjady"

[edytuj] Postacie

Uwaga! W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

[edytuj] Rodzina Borejków

Ignacy Borejko: senior rodu. Z wykształcenia filolog klasyczny i bibliotekoznawca. Podobnie jak cała Rodzina, jest zapalonym miłośnikiem książek. Cechuje go erudycja, często posługuje się zwrotami łacińskimi, krzewiąc w córkach i wnukach miłość do tego języka. Zwykle zatopiony w filozoficznych rozważaniach i niemal niezauważany, łagodny, dowcipny i spokojny. Stanowi wzór dla wszystkich członków Rodziny (i nie tylko).

Melania (Mila) Borejko: żona Ignacego. Z wykształcenia ekonomistka, na co dzień zajmuje się korektami dla wydawnictw. Energiczna, zdecydowana i nierzadko despotyczna, w rzeczywistości wrażliwa i troskliwa. Podpora dla całej Rodziny. Pisze szeroko znane sztuki wystawiane w teatrach pod pseudonimem Kal Amburka. Córka Zuzanny i Władysława Makowskich, którzy zginęli podczas II wojny światowej, wychowana przez Gizelę Kalembę.

Gabriela (Gaba) Stryba (Pyziak z pierwszego małżeństwa): najstarsza córka Mili i Ignacego, była żona Janusza, obecnie żona Grzegorza. Ma trójkę dzieci: Różę i Laurę (z Januszem) oraz Ignacego Grzegorza (ze związku z Grzegorzem). Wykłada na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej. Gabriela jest pełna humoru, energiczna i silna psychicznie; wierzy w nieograniczoną moc ludzkiego dobra, jest życzliwa, pomocna i zdecydowana.

Ida Pałys: druga córka Ignacego i Mili. Żona Marka, mama Józefa i Łucji, laryngolog. Charyzmatyczna i wybuchowa, ma skłonności do wyolbrzymiania problemów i histerii, znana z ciętego języka, często nietaktowna, ale pomocna. Ma niezłomny charakter i niespożytą chęć niesienia pomocy.

Natalia (Nutria) Rojek: trzecia córka Ignacego i Mili. Żona Roberta Rojka, zwanego Robrojkiem, matka Szymona i Jędrzeja. Nauczycielka języka polskiego w liceum. Cicha, rozmarzona, zamknięta w sobie; wegetarianka. Wrażliwa i delikatna, potrafi wybuchnąć w najmniej spodziewanym momencie, jeśli ktoś stara się ją do czegoś zmusić.

Patrycja (Pulpecja) Górska: najmłodsza córka Borejków. Żona Floriana (Bobcia), matka Anny i Nory. Oblała maturę z powodów miłosnych. Później zdała ją i ukończyła Wydział Leśnictwa. Słodka, spokojna i pogodna, zakochana w mężu.

Róża (Pyza) Schoppe(z domu Pyziak): najstarsza wnuczka Ignacego i Mili, córka Gabrieli i Janusza Pyziaka, jej pierwszego męża. Mama małej Mili (Melanii lub Mileny), żona Fryderyka Schoppe. Studiuje astrofizykę, chce jednak zmienić studia.

Laura (Tygrysek) Pyziak: młodsza córka Gabrieli i Janusza Pyziaka. Ojciec porzucił jej matkę, zanim Laura się urodziła. Jako nastolatka pojechała do siostry swojego ojca, aby go odszukać. W dzieciństwie niesforna. Maturzystka. Zakochana w Wolfgangu Amadeuszu Schoppe. Zainteresowania: śpiew, literatura. Zamierza studiować zaocznie polonistykę.

Ignacy Grzegorz Stryba: syn Gabrieli i jej drugiego męża, Grzegorza Stryby. Młodociany intelektualista, sypie łacińskimi cytatami, szpieguje swoje siostry (i donosi dziadkowi), ponieważ w przyszłości chce założyć agencję detektywistyczną współpracującą z CIA. Zakochany w Dianie.

Józef Pałys (Józinek, Pepe): syn Idy i Marka, kapitan podwórkowej drużyny futbolowej. Małomówny, poważny, wnikliwy obserwator. Zakochany w Stanisławie (Staszce) Trolli. Denerwuje go kuzynek Ignacy Grzegorz.

Łucja (Łusia) Pałys: córka Idy i Marka, wykapana mamusia. Dziecko inteligentne i spostrzegawcze, zadające dużo ważnych pytań. Główna bohaterka osiemnastej części Jeżycjady.

[edytuj] Pozostali

Robert (Robrojek) Rojek: przyjaciel Gabrieli, ojciec Arabelli (z pierwszego małżeństwa, żona zmarła), mąż Natalii, ojciec Szymona i Jędrzeja. Charakteryzuje go pogodne usposobienie, poczucie humoru i pracowitość. W młodości bez wzajemności zakochany w Anieli.

Florian (Baltona, Bobek) Górski: mąż Patrycji, ojciec Anny i Nory. W młodości miał oryginalny image i własną kwiaciarnię. Można o nim przeczytać głównie w "Szóstej klepce" (młody Bobek) i "Pulpecji".

Aniela (Kłamczucha) Żeromska (z domu Kowalik): żona Bernarda, matka bliźniaków: Piotra i Pawła. Aktorka Teatru Eksperymentalnego. Słynie z ciętego języka, skłonności do teatralnych gestów i przesady. Główna bohaterka "Kłamczuchy".

Grzegorz Stryba: matematyk, samotnik wychowujący dorastającą córkę Elkę, znajduje szczęście u boku Gabrysi, zostaje ojcem Ignacego Grzegorza. Syn Metodego.

Janusz Pyziak: w liceum - notoryczny podrywacz, potem - nieodpowiedzialny pierwszy mąż Gabrysi, zostawia ją z dwójką dzieci, prawdopodobnie zakłada nową rodzinę w Australii. W "Czarnej Polewce" powraca, aby prosić rodzinę o wybaczenie.

Bernard Żeromski: artysta plastyk, mąż Anieli, ojciec Piotra i Pawła. Roztrzepany i wesoły filozof, potrafi jednak być męczącym towarzyszem i trudno się go pozbyć. Świetnie gotuje, kolekcjonował guziki.

Paweł Żeromski: syn Bernarda i Anieli Żeromskich, brat Piotra (bliźniak jednojajowy). Chodzi w czarnym ubraniu i jest raczej małomówny, nie ma wesołego charakteru.

Piotr Żeromski: brat Pawła, od brata różni go gadatliwość i pogodne usposobienie, zakochany w Hildegardzie "Żabie" Schoppe.

Celestyna (Cesia, Cielęcina) Hajduk (z domu Żak): bohaterka pierwszej części cyklu, kuzynka Floriana, żona Jerzego Hajduka, przyjaciółka Anieli, wychowanka prof. Dmuchawca. Mieszkała przy ulicy Słowackiego w domu z wieżyczką.

Aurelia (Genowefa Pompke, Lompke, Bombke itp.) Bitner (z domu Jedwabińska): żona Konrada. Polonistka. Jako mała dziewczynka odwiedzała różne domy, przychodząc "na obiadek". W ten sposób zyskała sobie sympatię Borejków i innych mieszkańców Roosevelta. Szczególnie zaprzyjaźniona z Kreską. Cicha, wrażliwa i zamknięta w sobie. Kiedy miała kilkanaście lat, zmarła jej mama, Ewa Jedwabińska. Główna bohaterka "Dziecka Piątku" i po części "Opium w rosole".

Janina (Kreska) Ogorzałka (z domu Krechowicz): żona Macieja, matka Katarzyny, Marii i Magdaleny. Sympatyczna, wesoła i pomocna. Wychowywał ją dziadek - prof. Dmuchawiec. Do Poznania przyjechała z Wrocławia.

Beata (Bebe) Bitner: żona Damazego Kordiałka, córka aktorki Józefiny, siostra Konrada. Ma synka.

Arabella (Bella) Rojek: córka Roberta Rojka z pierwszego małżeństwa. Blondynka o trzeźwym i praktycznym spojrzeniu na świat. Dzięki ojcu ma zamiłowanie do majsterkowania. Żona Cezarego Majchrzaka. Poświęcony jest im tom "Córka Robrojka".

[edytuj] Inne postacie

Gizela Kalemba - przybrana matka Mili Borejko
Zuzanna i Władysław Makowscy - rodzice Mili Borejko
Hanna Borejko - matka Ignacego i Józefa, pochodzi z Litwy
Józef Borejko - brat Ignacego Borejki
Felicja Borejko - żona Józefa Borejki
Joanna Borejko - córka Józefa i Felicji Borejków; kuzynka Gabrieli, Idy, Natalii i Patrycji
Józefina Bitner - matka Konrada i Beaty Bitner; aktorka; daleka kuzynka Anieli
Damazy (Dambo) Kordiałek - przyjaciel i uczeń Bernarda Żeromskiego, później mąż Beaty Bitner, nauczyciel historii w liceum. Ma synka
Konrad (Kozio) Bitner - brat Beaty Bitner, mąż Aurelii, scenograf.
Jerzy Hajduk - mąż Cesi z Żaków, fizyk, dyrektor liceum nr XII.
profesor Czesław Dmuchawiec - dziadek Kreski, nauczyciel polskiego.
Marek Pałys - mąż Idy z Borejków, syn Moniki, z zawodu lekarz.
Monika Pałys - matka Marka, przyjaciółka Mili z dzieciństwa i lat szkolnych, mieszka w USA
Pani Szczepańska - sąsiadka Borejków
Maciej Ogorzałka - mąż Kreski, architekt
Piotr Ogorzałka - brat Maćka, budowlaniec; sąsiad Borejków; żonaty, ma syna
Pani Zdzisia - siostra Maćka i Piotra Ogorzałków, matka Artura
Artur (Arturek-Gburek) - siostrzeniec Piotra i Maćka Ogorzałków, syn Zdzisi, podrywał Aurelię Jedwabińską
Matylda Stągiewka - dziewczyna, która zawróciła w głowie Maćkowi Ogorzałce, zanim zrozumiał, że kocha Kreskę
Józef Kowalik - ojciec Anieli, rybak dalekomorski
Mamert Kowalik - znany chirurg, stryj Anieli, ojciec Tomasza i Romy
Teofila (Tosia) Kowalik - żona Mamerta, nauczycielka gry na fortepianie
Roma Kowalik - przyjaciółka Pulpecji z lat młodości, zakochana w Baltonie (w części "Pulpecja" ), obecnie żona jakiegoś lekarza, z którym przebywają w Austrii
Tomek Kowalik - mąż Elki, brat Romy
Ciotka Lila (Ligia Muszyńska) - ciotka Tosi Kowalik; malarka
Elżbieta (Elka) Kowalik (z domu Stryba) - córka Grzegorza z pierwszego małżeństwa, żona Tomka
Metody Stryba - ojciec Grzegorza, dziadek Elki, brat Cyryla
Cyryl Stryba (Cyryjek) - stryj Grzegorza, brat Metodego
Teresa (Terpentula) - malarka, dawna miłość Cyryla i Metodego
Eugeniusz Jedwabiński - ojciec Aurelii
Marta Jedwabińska (potem Jankowiak) - babcia Aurelii, matka Eugeniusza Jedwabińskiego; wyszła ponownie za mąż - za Bronisława Jankowiaka
Monika Jedwabińska - II żona Eugeniusza, macocha Aurelii, ma syna z pierwszego małżeństwa
Sławek Lewandowski - sąsiad Borejków, były narzeczony Idy
Marta Lewandowska - matka Sławka
Franciszek Lewandowski - ojciec Sławka
Jan Schoppe - ojciec Fryderyka, Wolfganga oraz Hildegardy. Nauczyciel fizyki
Alina Schoppe - matka Fryderyka, Wolfganga oraz Hildegardy. Z wykształcenia muzyk
Fryderyk Schoppe - narzeczony Róży Pyziak, wybitny student astrofizyki
Wolfgang Amadeusz Schoppe - ukochany Laury Pyziak
Hildegarda (Żaba) Schoppe - siostra Fryderyka i Wolfganga
Stanisława Trolla - przyjaciółka Józinka, pięknie śpiewa. Była poważnie chora
Teresa Oracabessa - siostra Trolli
Helmut "Scratch" Oracabessa - szwagier Trolli, muzyk, z pochodzenia Jamajczyk, od dziecka mieszkał w Berlinie
Walenty Oracabessa - kumpel Józinka z drużyny piłkarskiej, siostrzeniec Trolli
Jagienka Oracabessa - siostra Walentego
Franz Oracabessa - brat Helmuta
Alma Pyziak - siostra Janusza; dr filologii, specjalistka od gramatyki opisowej; pracownik naukowy UMK w Toruniu
Pani Oleńka - współpracowniczka Almy Pyziak; zaopiekowała się Laurą w Toruniu
Pan Wiśniak - sąsiad Almy
Bingo - nauczyciel angielskiego, kolega z pracy Natalii
Czarek Majchrzak (przezywany Przeszczep) - chłopak, a obecnie mąż Arabelli Rojek
Pan Majchrzak - ojciec Cezarego, niesympatyczny człowiek
Pani Karina Majchrzak - matka Cezarego
Mateusz - kolega Arabelli, a potem również Cezarego
Paweł Nowacki - chłopak, a potem mąż Danki Filipiak-Nowackiej, wielka miłość Anieli Kowalik z czasów liceum
Danuta Filipiak (potem Filipiak-Nowacka) - dziewczyna, a potem żona Pawła Nowackiego; przyjaciółka Cesi; zawsze blada, zamyślona; w liceum pisała wiersze; z wyglądu podobna do Jane Birkin
Dąbek-Nowacka - matka Pawła i Marzenki, wicedyrektor Ogniska Muzycznego, w którym uczyła Tosia; pracodawczyni Anieli
Jarek Lisiecki - brat Marka, niegrzeczne dziecko, potem młodociany przestępca, który wyłudzał pieniądze od Konrada, a potem go pobił
Marek Lisiecki - brat Jarka, niegrzeczne dziecko, potem młodociany przestępca, który wyłudzał pieniądze od Konrada, a potem go pobił
Lisiecka - matka Jarka i Marka Lisieckich; pracowała jako opiekunka Aurelii Jedwabińskiej
Pan Karol Paszkiet - starszy, wytworny pan, u którego Ida pracowała jako osoba do towarzystwa
Krzysztof Frączak - wnuk pana Karola, młodzieniec, którego uratowała Ida
Basia - gospodyni w domu pana Karola
Paulina Jędryś - dziewczyna Krzysztofa
Jacek Lelujka - kolega z klasy Kreski, jej przyjaciel; brat Wiktora, Adriana i Lucjusza
Wiktor Lelujka - wielbiciel Róży; brat Jacka, Adriana i Lucjusza
Adrian (Darek) Lelujka - wielbiciel Róży; brat Jacka, Wiktora i Lucjusza
Lucjusz (Lucek) Lelujka - weterynarz; wielbiciel Róży, a potem Laury; brat Jacka, Adriana i Wiktora
Pani Lelujkowa - matka Jacka, Wiktora, Adriana i Lucjusza; zaopiekowała się Ignacym Grzegorzem, gdy się zgubił; jej mąż zmarł na zawał serca
Julia Kołodziej (z domu Żak) - siostra Cesi, artystka
Irena Żak - matka Cesi i Julii, artystka rzeźbiarka
Inżynier Żak (Żaczek) - mąż Ireny, ojciec Cesi i Julii, wielbiciel fizyki
Dziadek Cesi i Julii - emeryt, wielbiciel literatury
Wiesława Górska - siostra inżyniera Żaka, matka Baltony
Tolek Kołodziej - mąż Julii z Żaków
Zygmunt - plastyk, kolega Julii ze studiów, spotykał się Cesią
Marceli - kolega Patrycji Borejko, spotykała się z nim
Nowakowski - przyjaciel Bobcia z dzieciństwa, rozwydrzony chłopiec
Krystian Ziołek - stomatolog i karateka, przystojny mężczyzna, z którym spotykała się Aniela
Antoni Ptaszkowski (Tunio) - były chłopak Natalii Borejko, starszy od niej o 9 lat
Filip Bratek (Nerwus) - brat Tunia, "prześladowca" Natalii, potem jej chłopak
Diana (Czekoladka) - "dziewczyna" Ignasia
Bodziu - autostopowicz, którego podwieźli Laura i Wolfi
Mirek - kolega Trolli
Krystyna - żona Wojtka, koleżanka Julii, mieszkała przez jakiś czas u Żaków; matka Irenki
Wojtek - mąż Krystyny i ojciec Irenki
Beata Kowalczuk - koleżanka z klasy Cesi i Danki, wzorowa uczennica
Ola Sobkowiak - klasowa piękność, koleżanka z klasy Anieli i Roberta, przyjaciółka Joanny
Alinka - szkolna koleżanka Robrojka, przełożona Arabelli w wakacyjnej pracy
Izabella - koleżanka Konrada
Marzenka Nowacka - siostra Pawła, koleżanka Tomcia i Romci Kowalików, tłuścioch i skarżypyta
Marianna Burczykowska - siostra-bliźniaczka Mariana, koleżanka Bebe i Damba
Marian Burczykowski - kolega Bebe i Damba
Esmeralda Kopiec - koleżanka Laury
Pan Maciołka - pieniacz
Klaudiusz Krzyżanowski - chłopak Idy z czasów liceum
Wojtek Szyma - kolega Romy i Tomka, wielbiciel Patrycji
Jacek (Jacunio) - szkolny kolega Patrycji i jej wielbiciel
"Truskawka" - nauczyciel w Liceum Poligraficznym, wychowawca klasy Anieli i Roberta
Dyrektor Pieróg - fizyk, antypatyczny dyrektor w liceum, do którego chodzili Natalia Borejko, Beata Bitner i Damazy Kordiałek, wcześniej nauczyciel Gabrieli
Pani Zajęczyk - wicedyrektorka szkoły Józinka
Pan Bronisław Jankowiak - woźny w szkole Aurelii i Konrada; potem mąż Marty Jedwabińskiej, babci Aurelii
Pani Jadwiga Klimasowa - woźna w szkole Aurelii i Konrada
Pani Bogna Sznytek - wychowawczyni Konrada, a potem Żaby i Piotra Żeromskiego
Pani Pościkowa - nauczycielka matematyki w liceum Cesi, Danki i Pawła