Kąkol polny
Z Wikipedii
| Kąkol polny | |
 |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | goździkowce |
| Rodzina | goździkowate |
| Rodzaj | kąkol |
| Gatunek | kąkol polny |
| Nazwa systematyczna | |
| Agrostemma githago L. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Kąkol polny (Agrostemma githago L.) - gatunek rośliny jednorocznej, pospolitego chwastu z rodziny goździkowatych. Dawniej pospolity, obecnie coraz rzadszy. Archeofit przywleczony do nas jeszcze w czasach przedhistorycznych.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Wzniesiona, rozgałęziająca się, osiągająca do 90 cm wysokości. Cała łodyga przylegająco i miękko owłosiona długimi włoskami.
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe, liście równowąsko lancetowate i owłosione podobnie jak łodyga.
- Kwiaty
- Pojedyncze kwiaty wyrastają tylko na szczytach łodyg i z kątów liści na długich szypułkach Kielich trwały, 10-nerwowy, składający sie z 5 dużych, zielonych, owłosionych ząbków o trójkątnym kształcie i długości do 3,5 cm. Korona zbudowana z 5 wolnych płatków o purpurowoliliowym kolorze, bez przykoronka. Płatki korony krótsze od działek kielicha. Kwiaty przedprątne, kwitną od czerwca do lipca, zapylane są przez motyle.
- Owoc
- Torebka zawierająca duże ciemnobrunatne lub czarne nasiona o rozmiarach: ok. 3,5 mm długości, 2,8 mm szerokości, 2,2 mm grubości. Są one prawie czworościenne, słabo kanciaste i pokryte licznymi ostrymi brodawkami. Dojrzewają równocześnie z nasionami zbóż, wśród których rośnie kąkol. W glebie i oborniku dość szybko tracą żywotność.
- Biotop, wymagania
- Chwast segetalny – gatunek występujący wyłącznie w uprawach rolnych. Nigdzie już nie spotyka się go w środowisku naturalnym. Jego cykl życiowy jest doskonale dostosowany do cyklu życiowego zbóż. Dawniej był pospolitym chwastem, głównie zbóż. Do gleby dostaje się wraz z nasionami sianych zbóż. Szczególnie często spotykany był w uprawach ozimego żyta. Obecnie powszechnie stosuje się czyszczenie ziarna siewnego oraz skuteczne metody zwalczania chwastów. Skutkiem tego kąkol spotyka się w uprawach coraz rzadziej – grozi mu wyginięcie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Centauretalia cyanii.
- Roślina trująca
- Nasiona kąkolu są trujące, mąka z domieszką zmielonego kąkolu jest gorzka i trująca.
[edytuj] Zastosowanie lecznicze
- Surowiec: ziele, nasiona.
- Zawartość: w zielu – saponiny – gitagenina i kwas agrostemowy; w nasionach ponadto znajduje się związek sterydowy stigmasterol.
- Działanie i zastosowanie: Napar przygotowuje się z 1 łyżki stołowej ususzonego ziela i 1 szklanki wrzącej wody (parzyć pod przykryciem 15-20 minut) i używa do przymoczek na krosty, wysypki, egzemy, a także do przemywania drobnych zranień i otarć naskórka.
UWAGA: ponieważ roślina jest lekko toksyczna wolno się nią leczyć wyłącznie za wiedzą i zgodą lekarza! Po spożyciu nasion występują objawy zatrucia, mdłości, bóle głowy, zaburzenia rytmu serca a nawet śpiączka.
[edytuj] Ciekawostki
W celu zachowania różnorodności biologicznej w wielu krajach świata zakładane sa dla ginących gatunków chwastów (w Polsce los podobny do kąkola spotyka np. miłka letniego) specjalne ogródki chwastów. W Polsce zajmuje się tym np. Klub Przyrodników.
[edytuj] Bibliografia
- 1.Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- 2.Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- 3.Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
