Chwast

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy roślin. Zobacz też: chwast - ozdoba (element ubioru).

Chwasty segetalne

Chwast – każda roślina niepożądana z punktu widzenia osoby, posługującej się tym terminem. Chwasty rosną zazwyczaj dziko na polu uprawnym, łące, pastwisku itp. Chwasty często produkują nasiona zdolne do długotrwałego przebywania w stanie spoczynku. Pozostają one w tym stanie, póki nie zostaną wystawione na działanie światła lub na przykład nie nastąpi uszkodzenie ich łupiny. Dzięki temu chwasty mogą kiełkować np. w świeżo zaoranej ziemi.

Pojęcie chwast stosowane jest w gospodarce rolnej, a także w gospodarce leśnej w odniesieniu do mało wartościowych drzew konkurujących z gatunkami przewidzianymi jako docelowy skład drzewostanu (np. topola, osika i brzoza) oraz w odniesieniu do roślin utrudniających odnowienie (np. trzcinnik piaskowy). W gospodarce rybackiej za chwasty uważa się szybko rosnące, problematyczne rośliny wodne (np. moczarkę kanadyjską). W rybactwie funkcjonuje też kontrowersyjne pojęcie chwastu rybiego odnoszące się do gatunków ryb niepożądanych w akwenie hodowlanym lub wędkarskim.

Chwasty szybko przystosowują się do danej uprawy oraz techniki uprawy, szybciej i bujniej rosną w porównaniu z rośliną uprawną. Chwasty polne w większości należą do archeofitów - roślin obcego pochodzenia, sprowadzonych na nasze tereny wraz z nasionami roślin uprawnych.

Wiele uznawanych dawniej za chwasty to dziś rośliny ginące, niektóre (np. niektóre chwasty lnu) są już w Polsce wymarłe. Dlatego zarówno w Europie Zachodniej, jak i w niektórych regionach Polski prowadzi się dziś programy ochrony chwastów. Polegają one m.in. na tworzeniu kolekcji nasion, uprawach zachowawczych, a także propagowaniu mody na tzw. ogródki chwastów. Program ochrony chwastów prowadzi m.in. Klub Przyrodników.

Chwasty w uprawach rolnych zwalcza się jeśli zostanie przekroczony próg szkodliwości gospodarczej. W przypadku upraw nasiennych chwasty krzyżujące się z rośliną uprawną muszą być bezwzględnie zwalczane także wokół plantacji.

Chwastami i ich zwalczaniem zajmuje się herbologia.

[edytuj] Podział chwastów ze względu na miejsce występowania

segetalne - związane z uprawami, rosnące przede wszystkim na polach, wśród roślin uprawnych, niekiedy mogące przyczynić się do obniżenia plonu. Chwasty segetalne tworzą własne zbiorowiska roślinne, różne gatunki i ich kompozycje są związane z określonymi warunkami siedliska oraz z gatunkiem rośliny uprawnej. Do chwastów segetalnych należą np. chaber bławatek, kąkol polny, ostróżeczka polna, mak polny, mak piaskowy, kurzyślad polny.
ruderalne - występujące przy osadach ludzkich, często w miejscach bogatych w azot, przy szopach, płotach itp. Rośliny te wywodzą się w dużej części z żyznych lasów łęgowych oraz azotolubnych okrajków. Tworzą własne zbiorowiska roślinne. Należą do nich np. łopian, pokrzywa.
łąkowe - nie zjadane przez zwierzęta pasące się na łąkach i pastwiskach (np. pokrzywa, ostrożeń), trudno strawialne lub trujące (wilczomlecz) oraz rośliny pasożytnicze (szelężnik).

[edytuj] Szkodliwość chwastów

znacznie obniżają plony roślin uprawnych; zabierają im miejsce, światło, wodę i sole mineralne z ziemi, mogą nawet doprowadzić do całkowitego zagłuszenia uprawianych roślin
wiele gatunków chwastów, np. wyka, oset utrudnia zbiór zbóż, niektóre powodują ich wyleganie, uniemożliwiające koszenie mechaniczne
chwasty obniżają wartość zebranych plonów. Np. nasiona tobołków nadają mące gorzki smak, nasiona lnicznika obniżają wartość oleju rzepakowego, nasiona gorczycy polnej utrudniają przemiał zbóż, różne gatunki piołunu i czosnków zjedzone przez krowy nadają mleku nieprzyjemny smak i zapach, szczawiu powodują zmaślenie mleka, itp.
niektóre chwasty są trujące dla ludzi i zwierząt, np. nasiona kąkolu, lulek czarny, blekot pospolity i inne
niektóre chwasty są żywicielami groźnych dla roślin uprawnych chorób bakteryjnych, grzybowych, wirusowych czy szkodników.