Kantarydyna
Z Wikipedii
| Kantarydyna | |||
|
|||
| Ogólne informacje | |||
| Nazwa systematyczna | 2,6-dimetylo-4,10-dioxotricyklo- [5,2,1,02,6]dekan-3,5-dion |
||
| Inne nazwy | kantarydyna | ||
| Wzór sumaryczny | C10H12O4 | ||
| SMILES | O=C2OC([C@@]1(C)[C@@H]3C C[C@@H](O3)[C@]12C)=O |
||
| Masa molowa | 196,2 g/mol | ||
| Wygląd | bezwonne, bezbarwne lub lekko białe ciało stałe | ||
| Identyfikacja | |||
| Numer CAS | 56-25-7 | ||
| Właściwości | |||
| Gęstość i stan skupienia | 1,41 g/cm3 g/cm3 ; ciało stałe | ||
| Temperatura topnienia | 216 °C (489,15 K; ±1°) | ||
| Niebezpieczeństwa | |||
| MSDS | Zewnętrzne dane MSDS | ||
 |
|||
| Klasyfikacja UE | Treść oznaczeń: T+ - silnie toksyczny |
||
| Zwroty ryzyka | R: 28-36/37/38 | ||
| Zwroty bezpieczeństwa | S: 53-45 | ||
| Numer RTECS | RN8575000 | ||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa) |
|||
Kantarydyna, C10H12O4 – należący do terpenów związek chemiczny wydzielany w chwilach zagrożenia przez chrząszcze z rodziny oleicowatych (majkowatych). Nieszkodliwy dla zwierząt żywiących się tymi chrząszczami, a nawet działa wabiąco na owady kantarydynofilne (m.in. Anthicidae). Żółte krople tego płynu wydzielane są przez pory znajdujące się głównie u nasady odnóży chrząszczy.
W medycynie ludowej wykorzystywano kantarydynę w mikroskopijnych dawkach jako środek pobudzający, np. do sporządzania "napojów miłosnych" i afrodyzjaków, w tym także "hiszpańskiej muchy". Działanie tego związku pobudza zakończenia nerwowe i błony śluzowe układu moczowo-płciowego powoduje jednak często powikłania, m.in. zapalenia dróg moczowych i przewodu pokarmowego oraz bolesne erekcje.
Z drugiej strony podaje się, iż dawka śmiertelna kantarydyny wynosi dla człowieka od 10 do 30 mg, a w czasach Medyceuszy ze sproszkowanych chrząszczy sporządzano truciznę zwaną aqua tofana.
Czystą kantarydynę otrzymał pierwszy Pierre Robiquet w roku 1810. W rozcieńczeniu bywa używana do usuwania tatuaży i brodawek.
