Karabin automatyczny

Z Wikipedii

Karabin (Karabinek) automatyczny – rodzaj broni strzeleckiej mogącej strzelać ogniem pojedynczym i seriami, strzelającej nabojem pośrednim lub karabinowym. Błędnie nazywany "karabinem (karabinkiem) szturmowym". Według ustanowionej 5 marca 2004 Polskiej Normy^[1] "PN-V-01016:2004. Broń strzelecka. Terminologia" - zastępującej wcześniejsze normy "WBN-90/0402-14 (Broń strzelecka.Terminologia)" i "WBN-91/0402-29 (Mechanizmy i części broni strzeleckiej. Terminologia)" - oficjalne nazewnictwo techniczne konstrukcji strzelającej nabojem pośrednim to karabinek automatyczny zaś nabojem karabinowym to karabin automatyczny. Skrócone odmiany broni, noszą nazwy, odpowiednio, subkarabinek i subkarabin.

[edytuj] Historia

W czasie drugiej wojny światowej postanowiono zastąpić karabiny/karabinki i pistolety maszynowe bronią uniwersalną, która pełniłaby funkcję zarówno tego pierwszego, jak i drugiego. Poza tym, podczas drugiej wojny światowej walki toczyły się przeważnie na odległościach nie przekraczających 300 metrów, a ówczesny pocisk karabinowy mógł skutecznie razić cele na odległościach nawet do 1 kilometra, więc tak silny nabój był po prostu nieopłacalny.

Aby trafić w cel na odległość powyżej 500 m, korzystając z mechanicznych przyrządów celowniczych, trzeba było mieć dużo szczęścia, albo celownik optyczny, którego jednak nie posiadali zwykli piechurzy. Należało więc opracować nowy rodzaj amunicji. Nabój musiał być na tyle słaby, aby podczas walki na bliskim i średnim dystansie odrzut podczas strzelania ogniem ciągłym, lub krótkimi seriami, nie uniemożliwiał prowadzenia celnego ognia. Z drugiej strony, nabój musiał być na tyle silny, żeby pocisk wystrzelony z dalszej odległości doleciał do celu i skutecznie go raził.

Tak powstał nowy rodzaj amunicji – amunicja pośrednia, o mocy pośredniej między mocą amunicji pistoletowej a karabinowej. Pierwsze karabiny automatyczne powstały jeszcze przed drugą wojną światową. Pierwszą tego typu konstrukcją był, strzelający japońskim nabojem karabinowym kalibru 6,5 mm (mniejszej mocy niż inne naboje karabinowe), karabin Fiodorowa. Broń tego typu była bardzo wygodna w użyciu. Podczas starcia na niedużej odległości (do 100 m) strzelec ustawiał za pomocą specjalnego przełącznika rodzaj ognia na ciągły. Wtedy broń służyła mu jako pistolet maszynowy i doskonale nadawała się do "oczyszczania" pomieszczeń i "omiatania" okolic celu. Gdy dochodziło do starcia na dalszych odległościach (do 500-600 m), strzelec przełączał rodzaj ognia na pojedynczy. Wtedy broń pełniła rolę karabinu samopowtarzalnego.

Wraz z pojawieniem się broni na nabój pośredni pojawiły się problemy z klasyfikacją tej broni. Pierwsza broń tej klasy (Sturmgewehr 44) była określano początkowo jako Maschinekarabiner (MKb) (niem. karabinek maszynowy), później jako Maschinepistole (MP) (niem. pistolet maszynowy) żeby w końcu otrzymać nazwę Sturmgewehr (StG) (niem. karabin szturmowy). Autorem nazwy był Adolf Hitler. Po wojnie karabiny automatyczne znalazły się na uzbrojeniu większości armii świata.

[edytuj] Nazewnictwo

Charakterystyczną cechą tego rodzaju broni strzeleckiej jest duża dowolność nazewnictwa używanego w literaturze, często odmiennego od używanego oficjalnie w armii:

• Francja - używa się określenia fusil d'assault (fr. karabin szturmowy) (np. FAMAS).
• Niemcy - w literaturze używa się określenia sturmgewehr. Armia określa broń tej klasy po prostu jako gewehr.
• USA - w literaturze najczęściej używa się nazwy assault rifle (ang. karabin szturmowy) łącząc w jedną grupę karabiny automatyczne strzelające nabojem pośrednim i karabinowym. Czasem karabiny strzelające nabojem karabinowym (np. FN FAL) są określane jako battle rifle. Nazewnictwo używane w armii amerykańskiej to po prostu rifle (np. M16A1 to oficjalnie "US Rifle, 5.56, M16A1").
• ZSRR/Rosja - karabin automatyczny strzelające nabojem karabinowym to автоматическая винтовка, karabin automatyczny strzelający nabojem pośrednim to автомат.
• Polska - Oficjalna nomenklatura opracowana przez WAT i zapisana w Polskiej Normie "PN-V-01016:2004. Broń strzelecka. Terminologia" stwierdza, że samoczynno-samopowtarzalna (automatyczna), indywidualna broń strzelecka zasilana nabojem karabinowym to karabin, zaś amunicją pośrednią to karabinek. Wersje skrócone (tj. z krótszymi lufami niż odmiany standardowe) to odpowiednio subkarabin i subkarabinek. Część autorów nadal posługuje się terminologią pochodzącą z wcześniejszych normy "WBN-90/0402-14 (Broń strzelecka.Terminologia)", która nie wprowadzała osobnej nazwy dla konstrukcji strzelających nabojem pośrednim, nazywając zbiorczo karabinami automatycznymi broń zasilaną amunicją pośrednią jak i karabinową (odmianą skróconą był karabinek automatyczny). W literaturze popularnej często pojawia się, niezgodne z żadną z Polskich Norm, określenie karabin szturmowy^[2].

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Od 1 stycznia 1994 roku stosowanie PN jest dobrowolne, a więc stosowanie zawartego w tej normie nazewnictwa nie jest obligatoryjne. Nie zmienia to jednak faktu, że jest to jedyne, oficjalne źródło terminologii dotyczącej broni strzeleckiej w polskim języku technicznym.
2. ↑ Określenie to, podobnie jak francuskie fusil d'assault czy angielskie assault rifle jest kalką językową z niemieckiego Sturmgewehr. Uwaga, w połowie lat 1990., ze względów marketingowych, ówczesny producent broni strzeleckiej ZM Łucznik nadał nazwę karabin szturmowy karabinkowi wz.96 Beryl. Określenie to, w nieco zmodyfikowanej formie (karabinek szturmowy), zostało przyjęte przez Wojsko Polskie, co stało się powodem do przypuszczeń, że niezgodne z PN nazewnictwo zostało w ten sposób formalnie zaakceptowane i usankcjonowane, jednak wprowadzenie w 2004 roku nowej normy dotyczącej terminologii tego nie potwierdza.