Katechizm Rakowski
Z Wikipedii
Katechizm Rakowski to wydane w 1604 w Rakowie wyznanie wiary braci polskich, głoszące (jako jedno z pierwszych dzieł w historii Europy) zasadę racjonalizmu i tolerancji religijnej (inspirowało m.in. Konstytucję USA).
Spis treści |
[edytuj] Opis
[edytuj] Tytuł
Tytuł polski Katechizmu brzmi:
Katechizm Zboru tych ludźi, którzy w Królestwie Polskim / y w Wielkim Xięstwie Litewskim, y w innych Państwach do Korony należących / twierdzą i wyznawáią / że nikt inszy, iedno Oćiec Pana naszego Jezusa Christusa / iest onym iedynym Bogiem Izraelskim: á on człowiek J e z u s Nazareński / który się z Panny narodził/ á nie żaden inszy oprocz niego / ábo przed nim / iest jednorodzonym Synem Bożym.
Tytuł łaciński:
Catechesis Ecclesiarum quae in Regno Poloniae et magna Ducatu Lithuaniae, et aliis ad istud Regnum pertinentibus Provinciis, affirmant, neminem alium, praeter Patrem Domini nostri Jesu Christi, esse illum unum Deum Israelis: Hominem autem illum Jesum Nazarenum, qui ex Virginenatus est, nec alium, praeter aut ante ipsum, Dei Filium unigenitum, et agnoscunt et confitentur. Ante annos quatuor Polinicè, nunc verò etiam Latinè edita.
[edytuj] Historia
Tekst Katechizmu był zbiorowym dziełem braci polskich. Początkowo tekst przygotowywał Faust Socyn, jednak jego śmierć w 1603 przerwała tę pracę. Dzieło Socyna kontynuowali: Piotr Stoiński (młodszy), Hieronim Moskorzowski, i Jan Völkel. Katechizm napisany został w języku polskim i wydany w 1604, a następnie przetłumaczony przez Hieronima Moskorzowskiego na łacinę i wydany ponownie w 1605-1609. To wydanie było zadedykowane angielskiemu królowi Jakubowi I, co wywołało oburzenie tego władcy, przeciwnemu antytrynitaryzmowi. Z tego powodu zakazano w Anglii jego rozpowszechniania, a w 1614 książkę publicznie spalono.
Na język niemiecki przetłumaczył Katechizm Walenty Smalc i wydał w 1608.
Katechizm, głoszący konieczność racjonalizmu i tolerancji religijnej wywarł znaczny wpływ na Europę Zachodnią. Thomas Jefferson [1] powoływał się na tekst Katechizmu jako jedno ze źródeł Konstytucji USA. Katechizm wymieniony jest przez UNESCO jako jedno z najważniejszych dzieł w historii ludzkości.[2]. W Polsce Katechizm został zapomniany wraz z wygnaniem braci polskich w 1658.
[edytuj] Cytaty
Powiedziałeś mi wyższej, że Christus z natury swey iest człowiekiem. Izali też nie ma natury Boskiey? Nie ma. Bo się to nie tylko zdrowemu rozumowi, ale y Pismu świętemu przeciwi.
Pokazałeś mi dotąd pewność i doskonałość Pism świętych, proszę ćię pokaż mi też jeśli te Pismá są wszystkim poietne y wyrozumialne. Acz się w nich nieiákie trudnośći náyduią: wszákże są poiętne y wyrozumiálne, zwłaszcza w tych rzeczách, ktore do zbáwienia są potrzebne.
