Kazimierz Sośnicki
Z Wikipedii
Kazimierz Sośnicki (ur. 11 stycznia 1883 we Lwowie, zm. 11 czerwca 1976 w Gdańsku), pedagog, dydaktyk, filozof, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Uniwersytetu Gdańskiego.
Spis treści |
[edytuj] Elementy biograficzne
Był synem Maurycego, stolarza, i Emilii Delfiny z Pliszewskich, krawcowej; zdał egzamin dojrzałości w 1902 roku, studiował następnie filozofię, fizykę i matematykę na Uniwersytecie Lwowskim. Pracował jako wykładowca matematyki, fizyki i filozofii w gimnazjach lwowskich, potem w Inst. Wyższym Naukowo-Wychowawczym (przygotowującym nauczycielki) w Sanoku.
Obronił prace doktorską z filozofii i matematyki w 1910 ("Wyjaśnienie i opis w badaniach naukowych", Przegląd Filozoficzny, 13: 1910 zeszyty. l-2) napisanej pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego. W 1911 wyjechał do Paryża, gdzie słuchał wykładów z filozofii, psychologii i pedagogiki, w 1912 przebywał w Berlinie, Lipsku, Wiednia i Zurychu
[edytuj] Praca naukowa
Sośnicki działał w Polskim Tow. Filozoficznym, opublikował Zarys logiki (1923) - podręcznik dla klas wyższych szkół średnich i Zarys dydaktyki (1925) - podręcznik dla seminariów nauczycielskich. Wykładał na wydziale pedagogiki Uniw. Lwowskiego, wyjeżdżając w tym okresie niejednokrotnie za granicę.
Jako rozprawę habilitacyjną przedstawił Podstawy wychowania państwowego (1933), pierwszą w literaturze polskiej próbę filozoficznego ujęcia tego problemu. Za najważniejszy cel wychowania uznał wytworzenie zachowań przeciwdziałających kolizjom międzyludzkim. Wprowadził pojęcie etosu, tj. usankcjonowanego zbioru zasad, które kierują powstawaniem, przebiegiem i rozwiązywaniem owych kolizji. Wyróżnił trzy typy etosu: moralny (regulujący stosunek jednostki do jednostki), grupowy i państwowy. Wychowanie państwowe powinno zapewnić przyswojenie sobie przez młodzież etosu państwowego, opartego na zasadach współżycia i współdziałania obywateli. Książka została skrytykowana przez przedstawicieli Sanacji.
W latach 1934-1939, Sośnicki przygotował kilka artykułów w Encyklopedii wychowania, opublikował wiele opracowań i artykułów (w: Szkoła i Wiedza, Przegląd Pedagogiczny, Nauczycielski Poradnik, Kultura i Wychowanie). Pod koniec lat trzydziestych, Sośnicki przyjął poglądy narodowo-katolickie i sformułował nowe postulaty pedagogiczne, m.in. domagał się, by szkoła wychowywała moralnie w oparciu o religię. W listopadzie 1945, wraz z grupą lwowskich profesorów, przybył do Torunia i współtworzył tam nowy Uniwersytet Mikołaja Kopernika (UMK), gdzie zajął katedrę pedagogiki (do 1960). Był prodziekanem Wydz. Humanistycznego UMK (1945/1946).
W 1946 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym pedagogiki, trzy lata potem - profesorem zwyczajnym, w 1953 roku - doktorem nauk humanistycznych. Z tego okresu pochodzą podręczniki Zwięzły zarys pedagogiki ogólnej (Inowrocław 1946, wyd. 2, Tor. 1948) oraz Dydaktyka ogólna (Tor. 1949, wyd. 2 zmienione, Wr. 1959). Jego praca spotkała się tymczasem z krytyką ze strony władz prosowieckich.
W 1960 roku Sośnicki przeszedł na emeryturę i przeniósł się do Gdańska, nie zaprzestając działalności naukowej i pedagogicznej. Zbudował własną teorię wychowania, wg której pedagogika jest nauką filozoficzną (w odróżnieniu od normatywności poszczególnych systemów pedagogicznych), powinna stosować precyzyjną analizę formalną swego aparatu pojęciowego, rozpatrywać badane zjawiska w kontekście struktury, której część stanowią i w ujęciu porównawczym.
[edytuj] Spuścizna
Sośnicki nie znalazł wielu kontynuatorów swej metody badawczej (przede wszystkim Karol Kotłowski), ale osiągnął wielki autorytet naukowy, a wpływ niektórych jego poglądów widać u wielu badaczy. Był odznaczony w 1908 roku medalem z okazji 60-lecia panowania Franciszka Józefa I, w 1958 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a ponadto m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem KEN i Medalem X-lecia Polski Ludowej. Był dwukrotnie żonaty. Dziś istnieje Prywatne Muz. Pedagogiczne im. prof. K. Sośnickiego oraz Archiwum i Centrum Dokumentacji, Twórczości prof. K. Sośnickiego (w Gdańsku).
[edytuj] Bibliografia
Na podstawie noty bibliograficznej Henryka Góry: Sośnicki Kazimierz /1883-1976/ - biogram w Polskim Słowniku Biograficznym, Warszawa-Kraków, T.XL/4 z.167,ss. 612-615. Polska Akademia Nauk - Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla.
