Kościół św. Tomasza Apostoła w Krakowie
Z Wikipedii
Kościół św. Tomasza Apostoła - barokowy kościół duchaczek, znajdujący się na rogu ulic Szpitalnej i św. Tomasza w Krakowie.
[edytuj] Historia
Kościółek ten powstał na początku XVII w. Wcześniej na tym miejscu znajdował się drewniany zbór ariański, zburzony podczas rozruchów antyprotestanckich w maju 1591 r. 18 października 1618 roku Wespazjan Piotrowski ofiarował znajdującą się na miejscu dawnego zboru kamienicę karmelitom z Piasku, którzy chcąc posiadać siedzibę w mieście, przerobili ją na kościół filialny. Konsekracji świątyni pod wezwaniem świętego Tomasza Apostoła dokonał biskup Tomasz Oborski 24 września 1621 r. Nowy patron nie był wybrany przypadkowo w dobie kontrreformacji często zdarzało się, że w miejscach dawnych zborów powstawały kościoły lub kaplice, którym patronował św. Tomasz Apostoł. Karmelici opuścili to miejsce w 1787 roku, prawdopodobnie po pożarze kościoła.
Nowym gospodarzem kościoła i klasztoru od 1800 r. stały się duchaczki, zajmujące się chorymi w pobliskim szpitalu św. Ducha. Zamieszkały w tym miejscu w 1851 roku, nieco wcześniej w 1828 dokonano stosownych adnotacji urzędowych w księgach wieczystych przekazując kościół i przylegającą do niego od południa kamienicę mieszczącą klasztor na własność duchaczek. Kościół przeszedł gruntowną konserwację w 1963.
[edytuj] Wnętrze
Kościół jest budowlą wczesnobarokową, jednonawową, trójprzęsłową nakrytą sklepieniem kolebkowym z lunetami. Fasada świątyni jest dwukondygnacyjna, portal prowadzący do wnętrza wykonano z marmuru dębnickiego w pierwszej połowie XVII wieku. Ponad nim w niszach umieszczone zostały kamienne posągi Chrystusa oraz św. Piotra i św. Pawła z tego samego okresu, pierwotnie pokryte polichromią usuniętą w 1933.
W niewielkiej kruchcie znajduje się barokowa figura Jezusa Miłosiernego, przeniesiona tutaj z kościoła św. Ducha.
W ołtarzu głównym znajduje się wizerunek Matki Boskiej Szkaplerznej, w okresie nowenny do Ducha Świętego zasłaniany obrazem przedstawiającym zesłanie Ducha Świętego autorstwa Jana Bąkowskiego namalowanym w 1932.
Po lewej stronie w ołtarzu bocznym znajduje się krucyfiks z połowy XVII wieku umieszczony na tle obrazu z widokiem Jerozolimy, on także został przeniesiony z kościoła św. Ducha, a tradycja związała go z osobą zmarłej w opinii świętości Siostry Nimfy Suchońskiej (1688-1709), która wsławiła się ratowaniem ofiar zarazy z lat 1707-1709. Siostra Nimfa sama stała się jej ofiarą, umierając 6 czerwca1709. Jej prochy spoczęły w kryptach pod kościołem św. Ducha, zaś obok krzyża zobaczyć można współczesny portret Nimfy Suchońskiej autorstwa Jana Bąkowskiego z 1931.
W ołtarzu bocznym po prawej stronie znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych między innymi: proroka Eliasza (patrona zakonu karmelitów), proroka Elizeusza, Świętego Dionizego papieża, Świętego Cyryla oraz zakonnika z modelem tutejszego kościoła.
Ambona barokowa z początku XVIII wieku z posążkiem anioła w zwieńczeniu.
[edytuj] Bibliografia
- "Katalog zabytków sztuki w Polsce t.IV, miasto Kraków cz.III, kościoły i klasztory Śródmieścia 2" wyd. 1978.
- Michał Rożek "Profetyczne wizje" artykuł z Dziennika Polskiego z dnia 17 września 2005.
