Kościół Przemienienia Pańskiego w Poznaniu
Z Wikipedii
Kościół Przemienienia Pańskiego w Poznaniu - późnogotycka świątynia przy zbiegu ulic Długiej i Garbary w Poznaniu należąca do Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego á Paulo.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Powstanie kościoła i przyległego do niego klasztoru wiąże się z osobą dziekana katedralnego ks. Andrzeja Kościeleckiego. Zgodnie z przekazem, księdzu leżącemu na łożu śmierci przyśnić się miała figura Salvator Mundi (Chrystusa Zbawiciela) znajdująca się w podziemiach bazyliki watykańskiej. Jednocześnie miał usłyszeć głos, który oznajmił mu, że odzyska zdrowie, jeśli sprowadzi figurę do Poznania.
Figurę sprowadzono a dla opieki nad nią Kościelecki sprowadził bernardynki. Kościół i klasztor bernardynek, pierwotnie pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela , wzniesiono w latach 1595-1603. Rzeźba szybko została otoczona kultem jako cudowna.
Świątynię spalono podczas potopu szwedzkiego, lecz figura ocalała. Została ona przeniesiona do fary, gdzie znajdowała się do 1753 roku, a następnie powróciła do kościoła dominikanek.
Po wojnie ze Szwedami kościół dość szybko odbudowano, a z racji tego, że tradycyjny odpust w kościele przypadał 6 sierpnia, co w kalendarzu liturgicznym odpowiada świętu Przemienienia Pańskiego, ponownie konsekrowana świątynia otrzymała dzisiejsze wezwanie.
W 1821 roku władze pruskie dokonał kasaty klasztoru bernardynek, jednak już w 1822 roku opiekę nad nim przejęło Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego á Paulo sprowadzone przez założycielkę poznańskiego domu - Elżbietę Mycielską, przy wsparciu jej rodziców: Ludwika i Elżbietę z Mielżyńskich.
[edytuj] Opis
Jest to jednonawowy kościół z wieżą przylegającą do północno-zachodniego narożnika oraz renesansową kruchtą wysuniętą przed północną elewację. Z zewnątrz budowla pokryta jest jednolitym tynkiem, a o jej gotyckim pochodzeniu świadczą jedynie masywne szkarpy.
W kruchcie znajduje się renesansowy portal z około 1600 roku.
Wnętrze przykrywa trójprzęsłowe sklepienie krzyżowo-żebrowe. Pokrywa je 12 scen namalowanych około 1750 roku. Ukazują one między innymi Przemienienie na górze Tabor (wschodnie pole przęsła nad ołtarzem), Św. Jan Kapistran na czele krucjaty (południowe pole przęsła środkowego) oraz Kazanie św. Franciszka do ptaków (zachodnie pole przęsła na emporą).
Na południowej ścianie dwa wielkie malowidła. Każde z nich przedstawia dwie różne sceny płynnie przechodzące w siebie. Malowidło wschodnie ukazuje Uzdrowienie epileptyka a powyżej Przemienienie na górze Tabor, zaś zachodnie św. Ludwika de Marillac wysyłającą do Polski pierwszą grupę sióstr miłosierdzia zaś powyżej Św. Wincenty á Paulo. Pierwsze z malowideł namalował Bolesław Łaszczyński, zaś drugie Wacław Taranczewski w 1946. Na zachodniej ścianie znajduje się empora muzyczna wsparta na dwóch filarach. Pierwotnie był to chór klasztorny, jednak około 1900 roku umieszczono tam organy. Balustradę empory zdobią wizerunki św. Cecylii w towarzystwie grających aniołów.
Większość wyposażenia kościoła utrzymana jest w stylu neogotyckim i powstała około 1900 roku. Środkową część ołtarza zajmuje sprowadzona z Rzymu, wspomniana figura Salvator Mundi. Jest to polichromowana, drewniana rzeźba w stylu renesansowych powstała w połowie XVI wieku. Srebrna aureola na głowie Chrystusa powstała w XVII wieku, zaś w 1728 dodano srebrną, wysadzana szlachetnymi kamieniami sukienkę. Figura zasłaniana jest neogotyckim obrazem ukrzyżowania. W częściach bocznych ołtarza stoją figury Matki Bożej i św. Józefa. W zwieńczeniu figura Michała Archanioła. Za ołtarzem dwa witraże z pracowni Stanisława Powalisza z 1957 roku. Lewy ukazuje Najświętszą Marię Pannę ze św. Ludwiką de Marillac, zaś prawy Trójcę Świętą ze św. Wincentym á Paulo. Bocznie od ołtarza, w północno-wschodnim narożniku kościoła, figura św. Pawła, a po przeciwnej stronie św. Piotra.
Naprzeciwko wejścia, pod malowidłem Św. Ludwiki wysyłającej mniszki i św. Wincentego á Paulo ołtarz boczny Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Zaś zarówno wejście z kruchty, jak i z zakrystii zdobią kamienne portale. W tym ostatnim znajdują się bogato zdobione okuciami drzwi.
Pod emporą natomiast znajduje się tablica dobroczyńców kościoła: Ludwika, Elżbietę z Mielżyńśkich i Elżbietę Mycielskich. Wyposażenia świątyni dopełnia neoklasycystyczna chrzcielnica, neogotycka ława zdobiona maswerkiem oraz płaskorzeźba Chrystus wśród chorych i ubogich nad wejściem z kruchty.
Obecne zabudowania klasztorne powstały XVI i XVII wieku, a zostały przebudowane w XIX wieku. Skrzydło południowe posłużyło zakonnicom, przy wsparciu finansowym społeczeństwa miasta, do założenia szpitala, który przekształcił się z czasem w obecny Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Natomiast w latach 1996-1997 skrzydło zachodnie i dolną część wieży przekształcono w aptekę.
[edytuj] Bibliografia
- Jerzy Sobczak, Kościoły Poznania, Poznań 2006, Wydawnictwo Debiuty ISBN 83-922466-4-0
