Konklawe 1592

Z Wikipedii

Konklawe 10-30 stycznia 1592 – konklawe, które wybrało Klemensa VIII na następcę Innocentego IX.

Spis treści

1 Śmierć Innocentego IX
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
3 Frakcje i kandydaci
4 Przebieg konklawe
5 Wybór Klemensa VIII
6 Źródła

[edytuj] Śmierć Innocentego IX

Innocenty IX zmarł 30 grudnia 1591 roku po zaledwie 2 miesiącach panowania. Oznaczało to czwarty w ciągu zaledwie półtora roku wakat na Stolicy Apostolskiej. Podobna sytuacja nie miała miejsca od 1276 roku, toteż niezwykle istotną kwestią przy wyborze nowego papieża były jego wiek i zdrowie, nikt bowiem nie życzył sobie kolejnego konklawe w najbliższym czasie.

[edytuj] Lista uczestników

W konklawe wzięło udział 54 z 64 żyjących kardynałów:

Alfonso Gesualdo (nominacja 26 lutego 1561) – kardynał-biskup Ostia e Velletri; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; prefekt Św. Kongregacji ds. Ceremonii; prefekt Św. Kongregacji ds. Obrzędów; protektor Portugalii i królestwa Sycylii

Innico d'Avalos d' Aragona (26 lutego 1561) – kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów

Marco Antonio Colonna (12 marca 1565) – kardynał-biskup Palestriny; bibliotekarz Św. Kościoła Rzymskiego

Tolomeo Gallio (12 marca 1565) – kardynał-biskup Frascati

Gabriele Paleotti (12 marca 1565) – kardynał-biskup Sabiny; arcybiskup Bolonii

Michele Bonelli (6 marca 1566) - kardynał-biskup Albano; prefekt Św. Kongregacji ds. Biskupów i Zakonów; protektor zakonu dominikanów; wielki przeor rzymskiego przeoratu zakonu joannitów

Ludovico Madruzzo (26 lutego 1561) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów; biskup Trydentu; protektor Niemiec i Hiszpanii

Girolamo Simoncelli (22 grudnia 1553) - kardynał-prezbiter S. Prisca; administrator diecezji Orvieto

Markus Sitticus von Hohenems (26 lutego 1561) - kardynał-prezbiter S. Maria in Trastevere; archiprezbiter Bazyliki Laterańskiej

Giulio Antonio Santori (17 maja 1570) - kardynał-prezbiter S. Bartolomeo all’Isola; Wielki Inkwizytor Najwyższej Św. Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji; arcybiskup Santa Severina; protektor katolików obrządku greckiego i zakonu kapucynów

Girolamo Rusticucci (17 maja 1570) - kardynał-prezbiter S. Susanna; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; protektor zakonu cystersów

Nicolas de Pellevé (17 maja 1570) - kardynał-prezbiter S. Prassede; arcybiskup Sens i Reims

Pedro de Deza (21 lutego 1578) - kardynał-prezbiter S. Girolamo degli Schiavoni

Alessandro Ottaviano de' Medici (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter SS. Giovanni e Paolo; arcybiskup Florencji

François de Joyeuse (12 grudnia 1583) – kardynał-prezbiter SS. Trinita al Monte Pincio; arcybiskup Tuluzy; protektor Francji

Giulio Canani (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter S. Anastasia; biskup Modeny

Anton Maria Salviati (12 grudnia 1583) – kardynał-prezbiter S. Maria della Pace

Agostino Valeri (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter S. Marco; biskup Werony

Vincenzo Lauro (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter S. Clemente; biskup Mondovi; protektor Szkocji

Filippo Spinola (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter S. Sabina; legat w Spoleto

Jerzy Radziwiłł (12 grudnia 1583) – kardynał-prezbiter S. Sisto; biskup Krakowa

Scipione Lancelotti (12 grudnia 1583) - kardynał-prezbiter S. Salvatore in Lauro; sekretarz Listów Apostolskich

Enrico Caetani (18 grudnia 1585) – kardynał-prezbiter S. Pudenziana; kamerling Św. Kościoła Rzymskiego; tytularny patriarcha Aleksandrii; prefekt Kongregacji ds. Francuskich

Giovanni Battista Castrucci (18 grudnia 1585) - kardynał-prezbiter S. Maria in Aracoeli

Domenico Pinelli (18 grudnia 1585) - kardynał-prezbiter S. Crisogono; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej; legat w Perugii i Umbrii

Ippolito Aldobrandini (18 grudnia 1585) - kardynał-prezbiter S. Pancrazio; wielki penitencjariusz

Girolamo della Rovere (16 listopada 1586) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Vincoli; arcybiskup Turynu

Girolamo Bernerio (16 listopada 1586) - kardynał-prezbiter S. Maria sopra Minerva; biskup Ascoli-Piceno; protektor zakonu serwitów

Antonio Maria Gallio (16 listopada 1586) - kardynał-prezbiter S. Agnese in Agone; biskup Osimo; protektor Sanktuarium Loreto

Costanzo Buttafoco da Sarnano (16 listopada 1586) – kardynał-prezbiter S. Pietro in Montorio

Benedetto Giustiniani (16 listopada 1586) - kardynał-prezbiter S. Marcello; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Łaski; legat w Marche; wice-protektor Francji

William Allen (7 sierpnia 1587) – kardynał-prezbiter S. Silvestro a Martino ai Monti

Scipione Gonzaga (18 grudnia 1587) – kardynał-prezbiter S. Maria del Popolo; tytularny patriarcha Jerozolimy

Antonio Maria Sauli (18 grudnia 1587) - kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio

Giovanni Evangelista Pallotta (18 grudnia 1587) - kardynał-prezbiter S. Mateo in Merulana; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej i prefekt Fabryki Św. Piotra

Giovanni Francesco Morosini (15 lipca 1588) - kardynał-prezbiter S. Maria in Via; biskup Brescii; protektor Węgier

Francesco Maria Bourbon del Monte (14 grudnia 1588) – kardynał-prezbiter SS. Quirico e Giulitta

Agostino Cusani (14 grudnia 1588) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Pansiperna

Mariano Pierbenedetti (20 grudnia 1589) - kardynał-prezbiter SS. Marcellino e Pietro

Gregorio Petrocchini (20 grudnia 1589) – kardynał-prezbiter S. Agostino

Paolo Emilio Sfondrati (19 grudnia 1590) – kardynał-prezbiter S. Cecilia; legat a latere w Bolonii i Romanii; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Sprawiedliwości

Ottavio Paravicini (6 marca 1591) – kardynał-prezbiter S. Giovanni a Porta Latina; biskup Alessandria

Andreas von Österreich (19 listopada 1576) – kardynał-diakon S. Maria Nuova; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; biskup Konstancji i Brixen; protektor Austrii

Simeone Tagliavia d'Aragona (12 grudnia 1583) – kardynał-diakon S. Maria degli Angeli; wice-protektor Hiszpanii

Francesco Sforza di Santa Fiora (12 grudnia 1583) - kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; legat w Romanii

Alessandro Peretti Montalto Damasceni (13 maja 1585) - kardynał-diakon S. Lorenzo in Damaso; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego; legat w Bolonii; opat komendatoryjny Farfa; protektor Polski

Girolamo Matei (16 listopada 1586) - kardynał-diakon S. Eustachio; prefekt Św. Kongregacji Soboru Trydenckiego; opat komendatoryjny Nonantola

Ascanio Colonna (16 listopada 1586) – kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin

Federico Borromeo (18 grudnia 1587) – kardynał-diakon S. Nicola in Carcere Tulliano

Guido Pepoli (20 grudnia 1589) – kardynał-diakon SS. Cosma e Damiano

Ottavio d'Aquaviva (6 marca 1591) – kardynał-diakon S. Giorgio in Velabro; legat w Campagna e Marittima

Odoardo Farnese (6 marca 1591) – kardynał-diakon S. Adriano; opat komendatoryjny Grottaferrata

Flaminio Piatti (6 marca 1591) – kardynał-diakon S. Maria in Domnica

Giovanni Antonio Facchinetti de Nuce (18 grudnia 1591) – kardynał-diakon [bez tytułu]; sekretarz stanu i superintendent generalny Stolicy Apostolskiej

Wśród elektorów było po 2 Francuzów i Niemców, po jednym Hiszpanie (Deza), Angliku (Allen) i Polaku (Radziwiłł) oraz 48 Włochów. 23 elektorów było nominatami Sykstusa V, 13 - Grzegorza XIII, 7 - Piusa IV, 5 - Grzegorza XIV, 4 - Piusa V, po 1 - Juliusza III i Innocentego IX.

[edytuj] Nieobecni

10 kardynałów ((5 Francuzów, 2 Hiszpanów, Węgier, Niemiec i Włoch):

Gaspar Quiroga y Vela (15 grudnia 1578) – kardynał-prezbiter S. Balbina; arcybiskup Toledo i prymas Hiszpanii; inkwizytor generalny Hiszpańskiej Inkwizycji

Rodrigo de Castro de Lemos (12 grudnia 1583) – kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli; arcybiskup Sewilli

Philippe de Lenoncourt (16 listopada 1586) – kardynał-prezbiter S. Onofrio; prefekt Św. Kongregacji Indeksu

Pierre de Gondi (18 grudnia 1587) – kardynał-prezbiter S. Silvestro in Capite; biskup Paryża

Filippo Sega (18 grudnia 1591) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Piacenza; legat a latere we Francji

Albrecht VII Habsburg (3 marca 1577) – kardynał-diakon S. Croce in Gerusalemme; inkwizytor generalny Portugalskiej Inkwizycji; wicekról Portugalii

Charles III de Bourbon de Vendôme II (12 grudnia 1583) – kardynał-diakon [bez tytułu]; arcybiskup Rouen

Andrzej Batory (4 lipca 1584) – kardynał-diakon S. Angelo in Pescheria; biskup Warmii

Hughes de Loubenx de Verdalle (18 grudnia 1587) – kardynał-diakon S. Maria in Portico; wielki mistrz zakonu joannitów; prefekt Galer Papieskich

Charles de Lorraine (20 grudnia 1589) – kardynał-diakon S. Agata in Suburra; biskup Metz; legat papieski w Lotaryngii

5 mianował Grzegorz XIII, 4 Sykstus V, 1 – Innocenty IX.

[edytuj] Frakcje i kandydaci

Najbardziej znacząca partią było stronnictwo hiszpańskie, którego przywódcą po śmierci kardynała Mendozy ponownie został Madruzzo. Kandydatem Hiszpanów był niespełna 60-letni Giulio Antonio Santori, stojący na czele Inkwizycji. Kandydaturę tę oficjalnie popierała też partia kardynałów Sykstusa V skupiona wokół wice-kanclerza Montalto. Przeciwni jej byli „gregorianie” (nominaci Grzegorza XIII z kardynałem Sforzą na czele) oraz Sitticus von Hohenems i Marco Antonio Colonna. Ponieważ jednak w trzech ostatnich konklawe za każdym razem ostateczny wybór był po myśli Hiszpanów, Santori był uważany za zdecydowanego faworyta. Za papabile uważano także Madruzzo, Tolomeo Gallio, Paleottiego, Marco Antonio Colonnę i Aldobrandiniego, jako możliwych do zaakceptowania dla Madrytu.

[edytuj] Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się 10 stycznia 1592. Rankiem 11 stycznia Madruzzo i Montalto wraz ze swoimi zwolennikami próbowali doprowadzić do wyboru Santoriego przez aklamację. Wskutek zdecydowanego sprzeciwu grupy kardynałów pod wodzą Sitticus von Hohenems plan ten się jednak nie udał i przystąpiono do normalnej procedury głosowania. Od 11 do 29 stycznia odbyło się 19 bezowocnych głosowań. W poszczególnych turach najlepsze wyniki uzyskiwali:

• 11 stycznia – Santori – 28, Aldobrandini - 11

• 12 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 18

• 13 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 18

• 14 stycznia – Santori – 24, Aldobrandini - 9

• 15 stycznia – Santori – 21, Aldobrandini - 13

• 16 stycznia – Santori – 22, Aldobrandini - 13

• 17 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 13

• 18 stycznia – ?

• 19 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 12

• 20 stycznia – Santori – 22, Aldobrandini - 15

• 21 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 17

• 22 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini - 12

• 23 stycznia – Madruzzo – 21, Santori – 18

• 24 stycznia – Santori – 18, Aldobrandini i Madruzzo - po 16

• 25 stycznia – Santori i Aldobrandini – po 19

• 26 stycznia – Santori – 18, Madruzzo - 16

• 27 stycznia – Santori – 21, Madruzzo – 16

• 28 stycznia – Aldobrandini – 17, Santori i Madruzzo – po 15

• 29 stycznia – Santori – 17, Aldobrandini – 16

Santori uzyskiwał najwięcej głosów niemal w każdej turze, nie osiągnął jednak wymaganych 2/3, a poparcie dla niego stopniowo spadało. Kluczowe znaczenie miało porzucenie go przez kardynała Montalto, który postanowił poprzeć uzyskującego drugi najlepszy wynik Aldobrandiniego. Montalto zdołał przekonać do podobnego kroku kardynała Madruzzo i jego partię, co przesądziło o wyniku konklawe.

[edytuj] Wybór Klemensa VIII

30 stycznia 1592 niespełna 56-letni Ippolito Aldobrandini został jednogłośnie wybrany na papieża i przybrał imię Klemensa VIII. 2 lutego elekt został konsekrowany na biskupa przez dziekana Św. Kolegium Alfonso Gesualdo, a 9 lutego odbyły się uroczystości koronacyjne.