Konklawe 1846

Z Wikipedii

Konklawe 14-16 VI 1846 – konklawe, które wybrało na następcę Grzegorza XVI 54-letniego Piusa IX, zapoczątkowując w ten sposób najdłuższy w historii papiestwa pontyfikat. Był to pierwsze od 1621 roku konklawe, które trwało poniżej tygodnia i ostatnie, które odbywało się poza Watykanem (na Kwirynale).

[edytuj] Śmierć Grzegorza XVI

Konserwatywny papież Grzegorz XVI zmarł 1 czerwca 1846 roku. Na jego 15-letni pontyfikat przypada m.in. powstanie listopadowe w Królestwie Polskim. W 1832 r. w encyklice Cum primum potępił je, nazywając powstańców "podłymi buntownikami", który wystąpili przeciwko władzy cara. W 1839 r. wydał brewe In supremo, w którym potępił niewolnictwo i sprzedaż niewolników. Papież głosił tezę o prymacie władzy kościelnej nad świecką; był przeciwnikiem rozdzielenia Kościoła od państwa.

[edytuj] Lista uczestników

W chwili śmierci Grzegorza XVI Św. Kolegium liczyło 62 kardynałów, z czego na konklawe przybyło 50:

Ludovico Micara (nominacja kardynalska 20 grudnia 1824) - kardynał-biskup Ostia e Velletri; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; prefekt Św. Kongregacji ds. Ceremonii; prefekt Św. Kongregacji ds. Obrzędów

Vincenzo Macchi (2 października 1826) - kardynał-biskup Porto e Santa Rufina e Civitavecchia; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów; sekretarz Najwyższej Św. Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji; prefekt Najwyższego Trybunału Apostolskiej Sygnatury Sprawiedliwości

Luigi Lambruschini (30 września 1831) - kardynał-biskup Sabiny; sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej; prefekt Św. Kongregacji Nadzwyczajnych Spraw Kościoła; prefekt Św. Kongregacji ds. Sanktuarium Loreto; bibliotekarz Św. Kościoła Rzymskiego; opat komendatoryjny Farfa

Pietro Ostini (30 września 1831) - kardynał-biskup Albano; prefekt Św. Kongregacji ds. Biskupów i Zakonów

Mario Mattei (2 lipca 1832) - kardynał-biskup Frascati; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej; prefekt Fabryki Św. Piotra

Castruccio Castracane degli Antelminelli (15 kwietnia 1833) - kardynał-biskup Palestriny; wielki penitencjariusz

Carlo Oppizzoni (26 marca 1804) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów; arcybiskup Bolonii

Giacomo Filippo Fransoni (2 października 1826) - kardynał-prezbiter S. Maria in Aracoeli; prefekt Św. Kongregacji Rozkrzewiania Wiary; protektor zakonu joannitów

Benedetto Barberini (2 października 1826) - kardynał-prezbiter S. Maria in Trastevere; archiprezbiter Bazyliki Laterańskiej; prefekt Św. Kongregacji Kościelnych Immunitetów

Ugo Pietro Spinola (30 września 1831) - kardynał-prezbiter S. Martino ai Monti; pro-datariusz Jego Świątobliwości

Francesco Serra-Cassano (30 września 1831) - kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli; arcybiskup Kapui

Luigi Brignole (20 stycznia 1834) - kardynał-prezbiter S. Cecilia; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Giovanni a Porta Latina

Paolo Polidori (23 czerwca 1834) - kardynał-prezbiter S. Prassede; prefekt Św. Kongregacji Soboru Trydenckiego; opat komendatoryjny Subiaco; tytularny arcybiskup Tarsu

Giuseppe Alberghini (23 czerwca 1834) - kardynał-prezbiter S. Prisca

Costantinio Patrizi Naro (23 czerwca 1834) - kardynał-prezbiter S. Silvestro in Capite; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; przewodniczący Św. Kongregacji ds. Wizytacji Apostolskich; prefekt Św. Kongregacji ds. Rezydencji Biskupów; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej

Ambrogio Bianchi (6 kwietnia 1835) - kardynał-prezbiter SS. Andrea e Gregorio al Monte Celio; prefekt Św. Kongregacji ds. Dyscypliny Zakonnej; generał zakonu kamedułów

Gabriele Della Genga Sermattei (1 lutego 1836) - kardynał-prezbiter S. Girolamo degli Schiavoni; legat w Urbino i Pizie

Luigi Amat di San Filippo e Sorso (19 maja 1837) - kardynał-prezbiter S. Maria in Via

Angelo Mai (19 maja 1837) - kardynał-prezbiter S. Anastasia; prefekt Św. Kongregacji Indeksu

Chiarissimo Falconnieri-Mellini (12 lutego 1838) - kardynał-prezbiter S. Marcello; arcybiskup Rawenny

Antonio Francesco Orioli (12 lutego 1838) - kardynał-prezbiter S. Maria sopra Minerva

Giuseppe Mezzofanti (12 lutego 1838) - kardynał-prezbiter S. Onofrio; prefekt Św. Kongregacji ds. Studiów; prefekt Św. Kongregacji ds. Korekty Ksiąg Liturgicznych Obrządków Wschodnich

Giovanni Soglia (12 lutego 1838) - kardynał-prezbiter SS. IV Coronati; arcybiskup Osimo e Cingoli

Antonio Tosti (12 lutego 1838) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Montorio

Filippo De Angelis (13 września 1838) - kardynał-prezbiter S. Bernardo alle Terme; arcybiskup Fermo

Gabriele Ferretti (30 listopada 1838) - kardynał-prezbiter SS. Quirico e Giulitta; prefekt Św. Kongregacji ds. Odpustów i Świętych Relikwii

Charles Acton (18 lutego 1839) - kardynał-prezbiter S. Maria della Pace

Ferdinando Maria Pignatelli (8 lipca 1839) - kardynał-prezbiter S. Maria della Vittoria; arcybiskup Palermo

Giovanni Maria Mastai Ferretti (23 grudnia 1839) - kardynał-prezbiter SS. Marcellino e Pietro; arcybiskup Imoli

Gaspare Bernardo Pianetti (23 grudnia 1839) - kardynał-prezbiter S. Sisto; biskup Viterbo e Toscanella

Luigi Vannicelli Casoni (23 grudnia 1839) - kardynał-prezbiter S. Callisto

Lodovico Altieri (14 grudnia 1840) - kardynał-prezbiter S. Maria in Portico

Tommaso Paschalis Gizzi (12 lipca 1841) - kardynał-prezbiter S. Pudenziana; legat w Forlì

Cosimo Corsi (24 stycznia 1842) - kardynał-prezbiter SS. Giovanni e Paolo; biskup Jesi

Antonio Maria Cadolini (19 czerwca 1843) - kardynał-prezbiter S. Clemente; biskup Ankony

Antonio Maria Cagiano de Azevedo (22 stycznia 1844) - kardynał-prezbiter S. Croce in Gerusalemme; biskup Senigallia

Nicola Clarelli Parracciani (22 stycznia 1844) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Vincoli; biskup Montefiascone e Corneto

Fabio Maria Asquini (22 stycznia 1844) - kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio

Domenico Carafa di Traetto (22 lipca 1844) - kardynał-prezbiter S. Maria degli Angeli; arcybiskup Benewentu

Lorenzo Simonetti (22 lipca 1844) - kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Panisperna

Giacomo Piccolomini (22 lipca 1844) - kardynał-prezbiter S. Balbina

Sisto Riario Sforza (19 stycznia 1846) - kardynał-prezbiter S. Sabina; arcybiskup Neapolu

Tommaso Riario Sforza (10 marca 1823) - kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; kamerling Św. Kościoła Rzymskiego

Tommaso Bernetti (2 października 1826) - kardynał-diakon S. Lorenzo in Damaso; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego

Ludovico Gazozoli (30 września 1831) - kardynał-diakon S. Eustachio; prefekt Św. Kongregacji Dobrego Rządu

Adriano Fieschi (23 czerwca 1834) - kardynał-diakon S. Maria ad Martyres

Giuseppe Ugolini (12 lutego 1838) - kardynał-diakon S. Adriano

Luigi Ciacchi (12 lutego 1838) - kardynał-diakon S. Angelo in Pescheria

Francesco Saverio Massimo (12 lutego 1838) - kardynał-diakon S. Maria in Domnica; legat w Rawennie

Giovanni Serafini (27 stycznia 1843) - kardynał-diakon S. Maria in Cosmedin; prefekt Św. Kongregacji ds. Wód i Dróg

43 elektorów mianował Grzegorz XVI, 5 - Leon XII, a 2 - Pius VII. Z uwagi na niestabilną sytuację polityczną we Włoszech nie przybyli zagraniczni kardynałowie. Jedynym nie-Włochem wśród elektorów był mieszkający na stałe w Rzymie Anglik Charles Acton.

[edytuj] Nieobecni

12 kardynałów (czterech Włochów, trzech Francuzów, dwóch Niemców austriackich, Hiszpan, Portugalczyk i Belg) nie przybyło do Rzymu:

Karl Kajetan Gaisruck (27 września 1824) - kardynał-prezbiter S. Marco; arcybiskup Mediolanu

Francisco Javier de Cienfuegos y Jovellanos (13 marca 1826) - kardynał-prezbiter S. Maria del Popolo; arcybiskup Sewilli

Giacomo Monico (29 lipca 1833) - kardynał-prezbiter SS. Nereo ed Achilleo; patriarcha Wenecji

Placido Maria Tadini (6 kwietnia 1835) - kardynał-prezbiter S. Maria in Transpontina; arcybiskup Genui

Engelbert Sterckx (13 września 1838) - kardynał-prezbiter S. Bartolomeo all'Isola; arcybiskup Mechelen i prymas Belgii

Hugues-Robert-Jean-Charles de La Tour d'Auvergne-Lauraguais (23 grudnia 1839) - kardynał-prezbiter S. Agnese fuori le mura; biskup Arras

Louis-Jacques-Maurice de Bonald (1 marca 1841) - kardynał-prezbiter SS. Trinita al Monte Pincio; arcybiskup Lyonu i prymas Galii

Friedrich Josef von Schwarzenberg (24 stycznia 1842) - kardynał-prezbiter S. Agostino; arcybiskup Salzburga i prymas Germanii

Francesco di Paola Villadicani (27 stycznia 1843) - kardynał-prezbiter S. Alessio; arcybiskup Messyny

Ignazio Giovanni Cadolini (27 stycznia 1843) - kardynał-prezbiter S. Susanna; arcybiskup Ferrary

Guilherme Henriques de Carvalho (19 stycznia 1846) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]; patriarcha Lizbony; administrator przeoratu Crato zakonu joannitów, prałatury Tomar zakonu Rycerzy Chrystusa oraz diecezji Castelo Branco i Portalegre

Joseph Bernet (19 stycznia 1846) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Aix

Gaisruck i Cienfuegos y Jovellanos byli nominatami Leona XII, pozostałych mianował Grzegorz XVI.

[edytuj] Frakcje i ich kandydaci

Kolegium kardynalskie było podzielone na frakcję konserwatywną (intransigenti), popierającą politykę Grzegorza XVI i tzw. liberałów (liberali). Liderem i zarazem kandydatem konserwatystów był sekretarz stanu Luigi Lambruschini, mający poparcie Austrii i jej kanclerza Metternicha. Liberałowie skupili się wokół byłego sekretarza stanu Tommaso Bernettiego. Jego własne szanse na wybór były znikome, głównym kandydatem liberałów był kardynał Gizzi. Wśród potencjalnych kandydatów wymieniano też arcybiskupa Imoli Mastai-Ferretti, choć jego szanse osłabiał młody wiek (54 lata) i zbyt liberalne, zdaniem wielu, poglądy.

[edytuj] Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się późnym wieczorem 14 czerwca w pałacu na Kwirynale i trwało zaledwie dwa dni. W tym czasie odbyły się cztery głosowania. Najwięcej głosów w poszczególnych turach uzyskiwali:

15 czerwca rano: Lambruschini – 15; Mastai-Ferretti – 13

15 czerwca wieczorem: Mastai-Ferretti – 17; Lambruschini – 13

16 czerwca rano: Mastai-Ferretti – 27; Lambruschini – 11

16 czerwca wieczorem: Mastai-Ferretti – 36; Lambruschini - 10

W wieczornym głosowaniu 16 czerwca 1846 Giovanni Maria Mastai-Ferretti uzyskał zatem wymaganą większość głosów i został wybrany na papieża, przyjmując imię Pius IX, na cześć Piusa VII. Z uwagi na późną porę, dopiero następnego dnia rano protodiakon Tommaso Riario Sforza wygłosił do Rzymian formułę Habemus papam. Tak szybki wybór „liberała” Mastai-Ferrettiego przez konserwatywne w większości Św. Kolegium był sporym zaskoczeniem dla opinii publicznej, która skądinąd przyjęła go bardzo entuzjastycznie. 21 czerwca odbyła się uroczysta inauguracja pontyfikatu.

[edytuj] Spóźnione weto Austrii

Krótko po zakończeniu konklawe do Rzymu przybył kardynał Gaisruck, wiozący oficjalne weto Austrii przeciwko kandydaturze arcybiskupa Imoli. Ponieważ jednak wybór papieża został już dokonany, nie miało ono żadnego praktycznego znaczenia.