Konrad Celtis
Z Wikipedii
Konrad Celtis, Celtes (ur. 1 lutego 1459 w Wipfeld, zm. 4 lutego 1508 w Wiedniu), niemiecki humanista i nauczyciel uniwersytecki.
Urodzony w Wipfeld w Dolnej Frankonii, Celtes rozpoczął studia w Kolonii i Heidelbergu. W Heidelbergu pobierał nauki u Dalberga i Agricoli. Przez pewien czas dawał wykłady humanistyczne w trakcie swoich podróży do Erfurtu, Rostocka i Lipska. Jego pierwsze dzieło nosiło tytuł Ars versificandi et Carminum, 1486 ("Sztuka pisania wierszy i pieśni"). W dalszej kolejności podróżował z wykładami do Rzymu, Florencji, Bolonii i Wenecji.
Gdy Celtes wrócił do Niemiec, cesarz Fryderyk III nadał mu miano poety laureata. W trakcie tej samej ceremonii w Norynberdze Celtesowi nadano stopień doktora. Następnie Celtes odbył podróż z wykładami po całym cesarstwie. W trakcie tej podróży trafił do Krakowa. Na tutejszym uniwersytecie studiował matematykę i astronomię u Wojciecha Brudzewskiego oraz nauki przyrodnicze, prowadząc jednocześnie pozauniwersyteckie wykłady z retoryki i poetyki.Jego krakowska działalność organizacyjna i artystyczna przyspieszyła rozwój wczesnohumanistycznej literatury w Polsce. W Krakowie też poznał i zaprzyjaźnił się z wieloma innymi humanistami, m.in. Wawrzyńcem Korwinem i Kallimachem. Założył także towarzystwo kształcenia wzorowane na rzymskich akademiach. Krakowskie towarzystwo nosiło nazwę Sodalitas Litteraria Vistulana ("Nadwiślańskie Towarzystwo Literackie"). Na Węgrzech ustanowił podobne Sodalitas Litterarum Hungaria ("Węgierskie Towarzystwo Literackie"). W trakcie tej podróży zatrzymał się jeszcze w Ratyzbonie, Pasawie i Norymberdze. W Heidelbergu ustanowiłSodalitas Litterarum Rhenana ("Nadreńskie Towarzystwo Literackie"). Później trafił do Lubeki i Ingolstadt. Gdy zaraza spustoszyła Ingolstadt, Celtes przeniósł nauczanie do Heidelbergu. W tym momencie był już profesorem. W roku 1497 Celtes został wezwany do Wiednia przez cesarza Maksymiliana I, który nadał mu tytuł nauczyciela sztuki poezji i konwersacji wraz z pierwszym tego rodzaju imperatorskim Privilegium. W Wiedniu wykładał dzieła klasycznych pisarzy. W roku 1502 utworzył Collegium Poetarum – kolegium poetów. W kilka lat później zmarł.
Nauki Konrada Celtisa nie uległy zapomnieniu, szczególnie jeśli chodzi o historię. Był pierwszym, który nauczał historii świata jako całości. Zaczął prace nad Germania Illustrata od Germania generalis oraz De rigine situ, moribus et institutis Norimbergae libellus ("Książka o strukturze, zwyczajach i instytucjach Norymbergii"). Odkrył i opublikował pisma Hrosvity z Gandersheim. Odkrył mapę dróg wojskowych Imperium Rzymskiego – Tabula Peutingeriana. Jako bibliotekarz cesarskiej biblioteki Maksymiliana I zgromadził liczne manuskrypty greckie i łacińskie.
Z przekonań był on bardziej swobodnie myślącym humanistą i większą wartość przykładał do starożytnych pogan niż do ideałów chrześcijańskich. W poglądach filozoficznych skłaniał się skłaniał się ku neoplatonizmowi i panteizmowi. Dyskutował na ten temat gwałtownie ze swoim przyjacielem C. Pirkheimerem. W twórczości poetyckiej, która obejmuje gł. drobne utwory nawiązywał do wzorców antyku i wł. renesansu. Pisał elegie, epigramaty oraz ody. Wiele utworów zawiera reminiscencje z pobytu w Polsce, m.in w "De navigatione sua Sarmatica" (1492) opis podróży Wisłą z Krakowa do morza.
