Lelek kozodój

Z Wikipedii

Lelek
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Nadrząd	neognatyczne
Rząd	lelkowe
Rodzina	lelkowate
Gatunek	lelek
Nazwa systematyczna
Caprimulgus europaeus
(Linnaeus, 1758)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: niższego ryzyka
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Lelek (lelek kozodój) (Caprimulgus europaeus) - niewielki nocny ptak z rodziny lelkowatych, zamieszkujący Europę (bez północnej części Półwyspu Skandynawskiego), południowo - zachodnią Azję, aż po Indie i północno - zachodnią Afrykę. Zimuje w południowej i środkowej Afryce. Przelatuje w kwietniu - maju i sierpniu - październiku.

Cechy gatunku 

Dziób delikatny i płaski w formie paszczy sięgającej poza oko, otoczony sztywnymi piórami. Pióra okrywowe podobne do sowich. Ubarwienie: wierzch ciała szarobrunatny o czarnym i brunatnym podłużnym pręgowaniu oraz plamach w tych samych barwach. Szara, pokryta plamami pierś, brązowy spód o brunatnym poprzecznym prążkowaniu. Lotki brunatne pokryte jaśniejszymi plamami. Trzy pierwsze lotki z dużymi, białymi plamami. Na szarych sterówkach poprzeczne brunatne prążkowanie.

Wymiary średnie 

dł. ciała ok. 26 cm
rozpiętość skrzydeł 52-55 cm
waga ok. 80 g

Biotop 

Suche bory sosnowe w pobliżu łąk, pól i polan.

Gniazdo 

Nie buduje, jaja składa na ziemi (piasku, wrzosowisku, mchu lub żwirze), niepokojony może przenieść jaja o kilka metrów.

Jaja 

W ciągu roku wyprowadza dwa lęgi, składając w maju i lipcu po 2 jaja. Są one mlecznobiałe w szare i brązowe plamy.

Wysiadywanie 

Jaja wysiadywane przez oboje rodziców przez 16 do 18 dni. Pisklęta po kilku dniach biegają po ziemi, po 3 tygodniach się usamodzielniają.

Pożywienie 

Owady chwytane w locie, głównie ćmy i chrząszcze. Poluje o zmierzchu i świcie.

Ochrona 

Objęty ochroną gatunkową.

Ciekawostki 

Lelek kozodój, jak inne ptaki nocne (np. sowy) był w wielu wierzeniach i tradycjach uważany za ucieleśnienie sił nieczystych. Na przykład u Słowian był traktowany jako nosiciel dusz. Uważano, że osobę, która wyraźnie usłyszy głos lelka, wkrótce czeka śmierć. Sądzono też, że lelki prowadzą duszę ku Nawkom lub prowadzą Nawie ku duszom. Nawki miały podążać za śpiewem lelków (ponieważ same były zupełnie ślepe). Lelki spełniały ważną rolę w opowiadaniu Howarda Phillipsa Lovecrafta pod tytułem Koszmar w Dunwich (The Dunwich Horror), gdzie masowo zbierały się w pobliżu domu umierającego człowieka, zrównując swój śpiew z oddechem konającego. Gdy tuż po śmierci odleciały, oznaczało to, iż nie zdobyły nowej duszy, a gdy hałasowały i śpiewały do samego rana, znaczyło to, że udało im się ją porwać.

Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu biologii, fauna Polski, ptaki Polski.