Leonas Bistras

Z Wikipedii

Leonas Bistras (ur. 20 października 1890 w Lipawie, zm. 17 października 1971 w Kownie) - litewski dziennikarz, filozof i tłumacz, wielokrotny minister, marszałek sejmu i szef rządu Republiki Litewskiej w latach 1925-26, lider litewskiej chadecji.

Po ukończeniu gimnazjum w Lipawie w 1911 roku immatrykulował się na uniwersytecie w Genewie - studiował medycynę. Po dwóch latach przeniósł się do Dorpatu. W 1914 roku rozpoczął studia teologiczne w seminarium katolickim w Kownie.

W latach I wojny światowej służył jako lekarz w armii rosyjskiej.

W 1921 roku uzyskał tytuł doktora filozofii na uniwersytecie we Freiburgu, dysertacja dotyczyła dorobku myślowego rosyjskiego filozofa Władimira Sołowiowa.

Po powrocie na Litwę związał się z Uniwersytem im. Witolda Wielkiego w Kownie, gdzie wykładał teologię i filozofię.

W 1919 roku redagował gazetę "Lietuva", później "Ryto" (1926-39), współpracował też z pismami "Viltyje" und "Ateitį".

Zajmował się tłumaczeniem papieskich encyklik na język litewski.

Już podczas studiów zaangażował się w działalność polityczną, wstępując w 1910 roku do chrześcijańskiej demokracji ("Lietuvių krikščionių demokratų partija"). Wybierany z jej listy do Sejmu I i II kadencji, sprawował godność marszałka parlamentu (od listopada 1922 do marca 1923 i od stycznia do sierpnia 1925 roku).

W czerwcu 1923 roku otrzymał tekę ministra oświaty w rządzie Ernestasa Galvanauskasa, funkcję tę zachował również w gabinecie Antanas Tumėnas do kwietnia 1925 roku.

25 września zastąpił Vytautasa Petrulisa w roli premiera Litwy, podał się do dymisji po przegranych przez prawicę wyborach w maju 1926 roku. W międzyczasie sprawował również urząd ministra obrony i spraw zagranicznych.

Był niekwestionowanym liderem chrześcijańskiej demokracji - od 1926 do 1940 jej przewodniczącym.

Po przedwrocie wojskowym z grudnia 1926 roku piastował stanowisko ministra edukacji w gabinecie nacjonalistów, jednak zrezygnował z niego już w maju 1927 roku. Do rządu wrócił na krótko między marcem a listopadem 1939 roku - w tej samej roli.

Podczas okupacji radzieckiej (1940-41) aresztowany i zesłany na Sybir. W 1945 roku wrócił do kraju, aresztowany ponownie na fali stalinowskich czystek w 1950 roku i jeszcze raz deportowany w głąb Rosji. W 1956 roku ułaskawiony przez władze sowieckie, żył do końca życia w nędzy, umierając w Kownie trzy dni przed swoimi 81-ymi urodzinami.