Leopold Stokowski
Z Wikipedii
Leopold Stokowski (ur. Antoni Stanisław Bolesławowicz 18 kwietnia 1882 w Londynie, zm. 13 września 1977 w Nether Wallop, Hampshire) - amerykański dyrygent polskiego pochodzenia (dyrygował m.in. Cincinnati Symphony Orchestra, Philadelphia Orchestra, NBC Symphony Orchestra, Hollywood Bowl Orchestra), założyciel American Symphony Orchestra, laureat Honorowego Oscara w 1941 za wkład w realizację pełnometrażowego filmu animowanego Fantasia Walta Disneya. Był znanym wykonawcą muzyki klasycznej, brał udział w filmach muzycznych (np. Ich stu i ona jedna, 1937).
Urodził się 18 kwietnia 1882 (sam podawał datę o 5 lat późniejszą, która jednak jest nieprawdziwa) w polskiej rodzinie mieszkającej w Londynie. Po angielsku mówił z wyraźnym obcym (wschodnioeuropejskim) akcentem. Od 1896 szkolił się w londyńskim Royal College of Music, w 1898 został członkiem Royal College of Organists. Prowadził też chóry w londyńskich kościołach. Stopień bakałarza zdobył w 1903 w oksfordzkim Queen's College.
W 1905 przyjechał do USA, gdzie spędził większość lat życia. Początkowo pracował w nowojorskim kościele Św. Bartłomieja jako organista i kierownik chóru. W 1908 zaczął dyrygować Cincinnati Symphony Orchestra (w tym celu przygotowywał się przez pewien czas w Paryżu). W 1912 został kierownikiem Philadelphia Orchestra. Zaczął zdobywać coraz większą popularność dzięki oryginalnym występom. Na początku kariery w Ameryce często był mylony z Zygmuntem Stojowskim, ze względu na podobne nazwiska.
W styczniu 1939 podpisał umowę z Waltem Disneyem na stworzenie materiału dźwiękowego do filmu Fantasia, na który składały się film Uczeń czarnoksiężnika oraz siedem innych muzycznych kreskówek. Ścieżkę dźwiękową Stokowski nagrał wraz ze współpracownikami latem 1939 w macierzystej sali koncertowej Orkiestry Filadelfijskiej, w Philadelphia Academy of Music. Premiera, będącego połączeniem animacji i muzyki klasycznej w pełnometrażowej wersji, filmu odbyła się w listopadzie 1940, a w 1941 Stokowski i Disney otrzymali zań Honorowe Oscary.
W 1940 Stokowski założył All-American Youth Orchestra, zaczął też dyrygować NBC Symphony Orchestra (wspólnie z Arturo Toscaninim). W 1944 pomógł stworzyć New York City Symphony Orchestra, a rok później założył Hollywood Bowl Symphony. Pod koniec lat 40. został głównym dyrygentem Filharmonii Nowojorskiej. Od 1955 do 1961 był muzycznym dyrektorem Houston Symphony Orchestra. W 1962 założył American Symphony Orchestra i prowadził ją przez dziesięć lat.
Przyczynił się do rozpropagowania muzyki Andrzeja Panufnika w USA. Przybliżył amerykańskiej publiczności inne utwory współczensych polskich kompozytorów - m.in. Bolesława Szabelskiego
W maju 1972 powrócił do Anglii. Zmarł 13 września 1977 na zawał serca w miejscowości Nether Wallop, położonej w hrabstwie Hampshire (południowa Anglia).
