Lis rudy

Z Wikipedii

Lis rudy
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	ssaki żyworodne
Szczep	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	psowate
Rodzaj	Vulpes
Gatunek	lis rudy
Nazwa systematyczna
Vulpes vulpes
(Linnaeus, 1758)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: niższego ryzyka
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Występowanie

Lis rudy, lis pospolity (Vulpes vulpes syn. V. fulva) - ssak łożyskowy z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych. Występuje na półkuli północnej, w części Azji, w Europie, Ameryce Północnej i północnej Afryce. W XIX wieku został wprowadzony do Australii, gdzie jest obecnie jednym z największych szkodników.

Spis treści 1 Charakterystyka ogólna 2 Tryb życia 3 Siedlisko 4 Rozród 5 Pokarm 6 Status 7 Wielkość 8 Podgatunki lisa rudego (pospolitego*) 9 Ciekawostki

[edytuj] Charakterystyka ogólna

Największy z lisów z rodzaju Vulpes. Zwierzę dobrze znane, o wydłużonym ciele, wąskim pysku, spiczastych uszach i charakterystycznym długim i bardzo puszystym ogonie. Kończyny krótkie, lecz wytrzymałe, u niektórych podgatunków bardzo cienkie. Barwa futra zależna od zamieszkiwanego rejonu i podgatunku, np. u podgatunku skandynawskiego intensywnie rude, a u kaukaskiego srebrzystoszare.

[edytuj] Tryb życia

Aktywny po zmroku i w nocy, ale zachowania te mogą się zmieniać w zależności od sytuacji. W biegu może osiągać szybkość 40 km/h. W wysokiej trawie wyskakuje w górę, by móc się rozejrzeć. Żyje samotniczo lub w parach łączących się na całe życie lub tylko na czas rozrodu. Zajmuje rewir o wielkości od 1-10 km². Swoje terytorium znakuje moczem i kałem. Czasem obserwuje się rodziny lisie zorganizowane haremowo, z samcem i kilkoma samicami, przy czym miot daje tylko samica α czyli dominująca; u pozostałych dochodzi do zahamowania rui.

[edytuj] Siedlisko

Zwierzę o wielkim zróżnicowaniu preferencji środowiskowych; żyje w tundrze, lasach liściastych i iglastych, na pustyniach i w górach. Spotykany na terenach rolniczych i na obrzeżach miast.

[edytuj] Rozród

Dojrzałość płciową osiągają lisy pod koniec 1 roku życia. Okres godowy przypada na styczeń-luty, ciąża trwa około 51-54 dni, w miocie najczęściej 4-6 młodych, które rodzą się wczesną wiosną ślepe i głuche, z ciemnym wełnistym futrem; samiec pomaga w wychowaniu przynosząc upolowane zwierzęta. Młode ssą do 8 tygodnia, samodzielność osiągają po 3-5 miesiącach.

[edytuj] Pokarm

Ich pokarm stanowią małe ssaki, ptaki, owady, padlina, owoce.

[edytuj] Status

Lis należy do gatunków znakomicie znoszących presję ze strony człowieka. Nawet populacje prześladowane ze względu na futro lub przenoszoną wściekliznę szybko się odradzają. Nie jest zagrożony wyginięciem.

[edytuj] Wielkość

długość ciała z głową, bez ogona

50-90 cm

długość ogona

33-36 cm

masa ciała

2,2-11 kg

[edytuj] Podgatunki lisa rudego (pospolitego*)

• Vulpes vulpes vulpes - o mocnej budowie, długim włosie, intensywnie rudej sierści i cienkich nogach (Skandynawia)
• V.v. crucigera - bardzo zmienny kolorystycznie (Europa Środkowa)
• V.v. silacea - średniej wielkości, jaskraworudy, o srebrzystoszarym ogonie (Półwysep Iberyjski)
• V.v. atlantica - stosunkowo mały (Algieria)
• V.v. montana - gęste, dość jasne futro (Alpy, Himalaje, Kaszmir, Turkiestan)
• V.v. caucasica - duża zmienność, futro srebrzystoszare (Kaukaz)
• V.v. alpherakyi - futro rudobrązowe lub szare (południowo-zachodnie wybrzeże M. Kaspijskiego)
• V.v. flavescens - futro szarożółte (Iran, Pakistan)
• V.v. tobolica - sierść długa, miękka, o dużej zmienności barwy (północno-zachodnia Syberia)
• V.v. fulva - duży, intensywnie rudoczerwony, stopy owłosione (Kanada, USA)

(*) wg Koenena (1952)

[edytuj] Ciekawostki

• Lis zajmuje ważne miejsce w kulturze europejskiej i kulturze rodowitych mieszkańców Ameryki Północnej; w obu tych regionach jest tradycyjnie symbolem przebiegłości.
• Na Litwie lisa, który miał ciemną pręgę wzdłuż grzbietu, i drugą pod kątem prostym na barkach, nazywano krzyżakiem. Odpowiednik tej nazwy jest też spotykany w innych językach (ang. cross fox).