Lolita
Z Wikipedii
Lolita (1955) – tytuł jednej z bardziej znanych powieści Władimira Nabokowa. Lolita nie jest powieścią pornograficzną; autor skupia się na psychologii bohaterów w nietypowym związku oraz na długoterminowych skutkach wykorzystania seksualnego dziecka. Lolita jest m. in. literacką grą z konwencjami powieści kryminalnej, romansu, powieści drogi; dzieło jest swego rodzaju szaradą.
Istnieją dwa tłumaczenia powieści na język polski: nowsze tłumaczenie Michała Kłobukowskiego oraz erudycyjne tłumaczenie z bogatymi przypisami autorstwa Roberta Stillera.
Powieść została dwukrotnie sfilmowana: w 1962 roku przez Stanleya Kubricka oraz w roku 1997 przez Adriana Lyne’a.
Pod wpływem powieści powstał rzeczownik pospolity lolita oznaczający, głównie w przemyśle pornograficznym, bardzo młodą lub niepełnoletnią kobietę, potrafiącą wykorzystać swoje wdzięki i umiejętnie okręcić sobie wokół palca mężczyzn. Także wymyślone przez Nabokova pojęcie nimfetka weszło do kultury popularnej.
Powieść zyskała rozgłos dzięki swojemu kontrowersyjnemu tematowi – seksualnemu pożądaniu (spełnionemu) dorosłego mężczyzny z Europy o mesmerycznym pseudonimie Humbert Humbert (którego sam autor nazwał w wywiadzie z dziennikarzem "neurotycznym łajdakiem") do dwunastoletniej Dolores Haze (Lolita jest zdrobnieniem tego imienia, dziewczynka urodziła się 1 stycznia 1935). Centralna akcja powieści toczy się w roku 1947 w amerykańskim miasteczku Ramsdale, kiedy Humbert ma trzydzieści siedem lat. Lolita jest pisana w pierwszej osobie przez Humberta i jest jego niezwykłym, momentami rozgorączkowanym, wypełnionym też wyrzutami sumienia sprawozdaniem z erotycznej i miłosnej fascynacji niedojrzałą nastolatką-dzieckiem Lolitą.
Przez bogactwo odnośników i zamiłowanie autora do ukrytych znaczeń jest zaliczana do dzieł postmodernistycznych (pośród innych odwoływał się do niej np francuski pisarz Georges Perec). Przypisy Roberta Stillera – autora jednego z dwu polskich tłumaczeń Lolity – pozwalają na zdanie sobie sprawy z erudycji Nabokova.
W sensie komercyjnym popularności Lolity pomógł skandalizujący temat. Nabokov żartował, że pozostaje na utrzymaniu małej dziewczynki, ponieważ powieść i prawa do filmu na podstawie powieści przyniosły autorowi istotny dochód - pisarz rzucił męczącą pracę na uniwersytecie i dalej zajmował się pisaniem i badaniami naukowymi (tworząc jeszcze kilka powieści min. Blady ogień, Ada).
[edytuj] Ciekawostki
Brytyjska sieć sklepów Woolworths w 2008 wypuściła na rynek serię łóżeczek dla dzieci, nieświadomie nadając jej nazwę "Lolita". Łóżeczka zostały wycofane ze sprzedaży po interwencji oburzonych brytyjskich rodziców[1].
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
