Luizjana (kolonia)

Z Wikipedii

Luizjana - region geograficzny w Ameryce Północnej obejmujący początkowo tereny na południe od Wielkich Jezior w przybliżeniu zajmujący dorzecze Missisipi. Współcześnie teren ten jest zajmowany w całości lub częściowo przez stany: Alabama, Arkansas, Północna Dakota, Dakota Południowa, Illinois, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, części Kolorado, Minnesota, części Montany, Nowy Meksyk, Luizjana (Luizjana właściwa), Missisipi, Missouri, Nebraska, Ohio, Oklahoma, północny Teksas, Tennessee, Wisconsin. części Wyoming a także ziemie dziś należące do Kanady w prowincjach Manitoba, Saskatchewan i Alberta

Odkrywanie Luizjany przez Europejczyków rozpoczęło się w 1673, kiedy to granice Nowej Francji przesunęły się do Wielkich Jezior. Tego roku Louis Joliet wraz z jezuitą, ojcem Marquette zawędrowali nad Jezioro Michigan, a następnie wędrując w górę rzeki Fox dotarli do Missisipi, po czym żeglując z jej biegiem, osiągnęli rzekę Arkansas. W obawie przed Hiszpanami powrócili na północ. Dziesięć lat później cała drogę od Wielkich Jezior do Zatoki Meksykańskiej przebył Robert la Salle, który ogłosił te ziemie domeną francuską i nazwał je Luizjaną, na cześć króla Francji.

Pierwsze osiedle w Luizjanie zwane Biloxi powstało w 1699 w obecnym stanie Missisipi. W 1710 powstała kolonia Mobile u wybrzeży Zatoki Meksykańskiej, w dzisiejszym stanie Alabama. W 1718 Jean Baptiste Le Moyne, drugi gubernator (pierwszym był jego brat, Pierre) Luizjany, zwany także „Ojcem Luizjany” założył Nowy Orlean. Początkowo Luizjana była kolonią prywatną, lecz w 1732 została wzięta pod opiekę państwową i przekształcona w kolonię królewską.

Francuska Luizjana, choć teoretycznie obejmowała olbrzymi obszar pomiędzy Appalachami, a Górami Skalistymi w szczytowym swym rozwoju nie przekraczała 30 tysięcy białych mieszkańców, a większość z nich zamieszkiwała jej południowe krańce. Nigdy też nie osiągnęła samowystarczalności ekonomicznej. Francuzi w Luizjanie zdołali nawiązać przyjazne stosunki z Indianami prowadząc z nimi intratny dla obu stron handel skórami. Obszary w dorzeczu rzeki Ohio miały ważne znaczenie strategiczne, skąd łatwo się dało prowadzić dywersję w koloniach brytyjskich rozłożonych wzdłuż wschodniego wybrzeża. Teren ten był teatrem brytyjskiej wojny z Indianami i Francuzami w latach 1754-1760.

Francja utraciła Luizjanę wraz z Nową Francją na rzecz Wielkiej Brytanii zgodnie z pokojem paryskim kończącym w 1763 wojnę siedmioletnią. Brytyjczycy zajęli część Luizjany na wschód od Missisipi tylko formalnie bowiem przez całe dziesięciolecia ziemie te pozostały terenami indiańskimi. Luizjana właściwa i tereny na zachód od Missisipi przypadły Hiszpanii jako rekompensata za Florydę. Hiszpanie nigdy nie zdołali skolonizować Luizjany i żywioł francuski ciągle pozostał w niej dominujący.

Luizjana powróciła w ręce francuskie na krótko w 1800 roku, na mocy traktatu z San Ildefonso. Napoleon Bonaparte przejął ją od Hiszpanii w zamian za nigdy niedotrzymaną obietnicę oddania jej włoskiej Toskanii. Zanim jeszcze stałą się ona formalnie francuską kolonią, Talleyrand zaproponował Stanom Zjednoczonym sprzedaż całej Luizjany za około 15 milionów dolarów. Ten tak zwany zakup Luizjany - Luisiana Purchase, był największą w historii transakcją sprzedaży nieruchomości. 20 października Senat a 20 grudnia 1803 Kongres {przewagą głosów 20 do 6} ratyfikował podpisane 30 kwietnia porozumienie z Francją. Ostatecznie terytorium o powierzchni 2 144 476 km², stanowiące 23,3% dzisiejszej powierzchni Stanów Zjednoczonych zakupiono za 23 213 568 dolary amerykańskie (wraz z odsetkami).^[1] W rękach hiszpańskich pozostała jedynie zachodnia Floryda.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Nowa Francja
• historia USA