Machaira

Z Wikipedii

Machaira (gr. μάχαιρα, machaira, machaera) – broń o krótkiej, esowato wygiętej jednosiecznej głowni i o głowicy w formie stylizowanej głowy ptaka (orła lub flaminga), albo też lwa. Krawędź tnąca zlokalizowana po wewnętrznej stronie. Głownia przy rękojeści początkowo wąska, następnie rozszerza się, zakończona ostrym sztychem.

Z tej broni wywodzi się falcata i jatagan, prawdopodobnie również nepalski kukri.

W Grecji służyła jako broń boczna zamiennie z mieczem xiphos, choć była od niego mniej popularna. Często używano jej w formacjach peltastów.

Używana przez Greków przynajmniej od czasów wojen perskich, w Starożytnej Macedonii epoki Filipa II, Aleksandra Macedońskiego, a potem w monarchiach hellenistycznych, znana również przez Rzymian.

Ponowny renesans użycia machairy nastąpił w Bizancjum, w okresie poźnobizantyjskim powrócono do wzorców klasycznych, między innymi do stosowania zamkniętego kabłąka. W Bizancjum stanowiła zwykle uzbrojenie piechoty, znane są jednak dłuższe i bogato zdobione egzemplarze wskazujące na używanie przez wysoko urodzonych jeźdźców.

Od machairy bizantyjskiej wywodzi się pochodzenie jataganu używanego zgodnie z tą koncepcją pierwotnie przez tureckich najemników późnego Bizancjum, którzy przenieśli ten rodzaj broni na Bliski Wschód i na Bałkany.

Ze starożytną machairą wiąże się również niekiedy nepalski kukri – konstrukcyjnie zbliżony lecz mniejszy, używany przede wszystkim jako narzędzie. Zgodnie z tą koncepcją machairy miały trafić na wschód razem z armią Aleksandra Macedońskiego. Jest to prawdopodobne także ze względu na kilkusetletni okres przenikania na subkontynent indyjski wpływów hellenistycznych – czy to pierwotnie z monarchii Seleucydów, czy później z królestwa Greko-Baktrii i Gandhary.

Niekiedy identyfikuje się machairę z innym mieczem znanym ze starożytności – kopisem, posiadającą podobną budowę jednosieczną bronią znaną w Grecji od około V w. p.n.e. (w Italii od VIII w. p.n.e. – skąd najprawdopodobniej przybyła do Grecji). W niektórych źródłach nazwy obu w/w mieczy występują zamiennie. Inni jednak wskazują na różnice konstrukcyjne powodujące, że nie można uznać machairy i kopisu za tożsame.