Makiawelizm (polityka)
Z Wikipedii
Makiawelizm – doktryna polityczna i cecha działania, której nazwa pochodzi od nazwiska Niccolò Machiavellego, autora Księcia. Potocznie słowo "makiawelizm" to synonim wszelkich działań moralnie dwuznacznych i nacechowanych hipokryzją. Sam Machiavelli nie był makiaweliczny, a jego sympatie były bliskie liberalnemu republikanizmowi.
Makiawelizm to ocenianie działania, szczególnie politycznego, poprzez jego skuteczność (por. pragmatyzm) w myśl dewizy, że "cel uświęca środki". Cechą skutecznego działania w polityce ma być stosowanie przy realizacji zamierzeń środków moralnie nagannych takich jak przemoc, obłuda czy kłamstwo, często nacechowanych cynizmem, przewrotnością i brakiem skrupułów. Jest to usprawiedliwiane koniecznością zachowania władzy, znaczenia czy wpływów. Polityczni realiści nawiązujący do Księcia mówią tu o "racji stanu". Makiawelizmem określa się działania publiczne, które charakteryzuje podstęp, przebiegłość i bezwzględność. Założeniem jest to, że ludzie są z natury źli i dlatego władca tylko z pozoru ma być łaskawy, a w rzeczywistości powinien wzbudzać lęk i wykorzystywać prawo do swoich celów.
Spis treści |
[edytuj] twórcy doktryn pokrewnych makiawelizmowi
- Ibn Chaldun (1332-1406)
- Gian Francesco Poggio Bracciolini (1380-1459)
- Philippe de Commines (1447-1511) (Machiavelli mógł znać jego pisma)
[edytuj] makiaweliści
- Francesco Vettoria (1474-1539)
- Francesco Giucciardini (1483-1540)
- Scipione di Castro (1521-1583)
- kardynał Richelieu
- Fryderyk Wielki (w praktyce)
- Talleyrand
- Napoleon Bonaparte
- James Burnham
- Georges Sorel
- Gaetano Mosca
- Vilfredo Federico Damaso
- Marks
- Roberto Michels
- Mussolini
- Julien Freund
- Tupac Shakur
[edytuj] antymakiaweliści
- Paweł IV
- Sir Reginald Pole (1500-1558)
- Thomas Bozius Cor (1548-1610)
- Antonio Possevino (1534-1611)
- francuscy monarchomachowie
- Szekspir
- Pedro de Ribadeneyra
- Baltasar Gracián
- Juan Marquez
- Francisco de Quevedo,
- Juan Eusebio Nieremburg
- Juan Antonio de Vera y Zuñiga
- Christobal Benavente y Benavides
- Diego de Saavedra Fajardo,
- Claudio Clemente
- Traiano Boccalini (1556-1613) zapoczątkował metodę odczytywania Makiawellego jako satyrę przeciw nieetycznemu postępowaniu władców, co potem kontynuowali Spinoza i Rousseau.
- Benito Jerónimo Feijóo e Montenegro
- Maria Teresa Habsburg
- Fryderyk Wielki (w teorii)
