Maria (powieść)
Z Wikipedii
Maria – powieść poetycka w dwóch pieśniach Antoniego Malczewskiego, pierwsze zastosowanie tego gatunku na gruncie literatury polskiej. Powstała w Warszawie w 1824, wydana w 1825 tamże, dedykowana Julianowi Ursynowi Niemcewiczowi.
Tło fabularne Marii tworzą wydarzenia autentyczne, związane ze zbrodnią dokonaną 13 lutego 1771 na Gertrudzie Komorowskiej - pierwszej żonie Szczęsnego Potockiego, zamordowanej na polecenie przeciwnego małżeństwu teścia, wojewody wołyńskiego Franciszka Salezego Potockiego. Wydarzenia historyczne przetworzone zostały według wzorca powieści poetyckich George'a Gordona Byrona i Waltera Scotta. Poeta przeniósł czas akcji w wiek XVII, a miejsce z Wołynia na Ukrainę.
Składający się z dwóch pieśni poemat utrzymany jest w nastroju bajronowskiego pesymizmu. Typowa dla gatunku jest także atmosfera grozy i tajemniczość, co osiągnięte zostaje przez brak chronologicznej ciągłości zdarzeń i umieszczenie ich na tle pejzażu stepowego. Uhistorycznienie fabuły stanowi nawiązanie do scottowskiego historyzmu. Parafrazą Marii jest poemat Wacław Juliusza Słowackiego.
