Marko Czeremszyna
Z Wikipedii
Marko Czeremszyna, prawdziwe nazwisko Iwan Semaniuk (ukr. Іван Юрійович Семанюк) (ur. 13 czerwca 1874 we wsi Kobaky - zm. 25 kwietnia 1927 w Śniatyniu) - ukraiński pisarz-nowelista.
Pochodził z rodziny chłopskiej. Kiedy w 1889 r. ukończył szkołę, ojciec wysłał go do gimnazjum, by kontynuował naukę w Kołomyi. Lekcje były prowadzone w języku polskim, którego chłopiec nie znał. Niebawem nauczył się języka i stał się jednym z najlepszych uczniów. Interesował się ówczesnym życiem literackim na Bukowinie i w Galicji. W 1896 ukończył gimnazjum i wyjechał do Wiednia, by zdobyć zawód lekarza. Jednakże czesne za studia medyczne było tak wysokie, że musiał zrezygnować i wybrał studia prawnicze. Na uniwersytecie poświęcił się działalności literackiej i społeczno- kulturalnej. W 1901 r. ukończył studia, ale dopiero w 1906 r. otrzymał dyplom, z ktorym udał się do Delatynia, gdzie przez 6 lat pracował jako adwokat. W 1912 r. otworzył własną kancelarię adwokacką w Śniatyniu. Podczas I wojny św. mieszkał w rodzinnej wsi Kobaky, która znajdowała się w strefie najbardziej zaciekłych walk. Swoje wojenne doświadczenia odzwierciedlił w nowelach. Utwory Czeremszyny są utrzymane w konwencji realistycznej, ale pisarz stosuje też psychologizm, nastrojowość, liryzację oraz wplata elementy folklorystyczne jako formę wyrazu wyobrażeń ludowych o otaczającej rzeczywistości.
Niedługo po zakończeniu wojny pisarz powrócił do Śniatynia, gdzie pozostał do końca życia. Niestety, nagła śmierć Czeremszyny nie pozwoliła mu na zrealizowanie wszystkich pisarskich planów. 17 lipca 1949 r. w Śniatyniu zostało otwarte muzeum poświęcone pisarzowi.
[edytuj] Twórczość
Od 1897 r. w bukowińskiej gazecie „Bukowyna” („Буковина”) pojawiają się pierwsze utwory młodego pisarza. W 1899 r. w lwowskim czasopiśmie „Literaturno-naukowyj wisnyk” („Літературно-науковий вісник”) zostały opublikowane opowiadania Swiatyj Nykołaj u harti (Святий Николай у гартi) oraz Chiba darujmo wodu (Хіба даруймо воду). W ciągu następnych 2 lat napisał szereg opowiadań z życia huculskiego. W 1901 r. zostały wydane w Czerniowcach w tomie Karby (Карби). Ten niewielki zbiór sprawił, że został uznany za jedego z głównych ukraińskich nowelistów początku XX wieku. W 1925 r. w Kijowie wyszedł zbiór nowel pt. Seło wyhybaje (Село вигибає). W 1929 r. pośmiertnie zostały wydane dwa nowe zbiory opowiadań.
Jego nowele dzielą się na trzy cykle:
- Karby: nowele z życia huculskiej biedoty na przełomie XIX i XX w., których przwijają się takie motywy, jak brak ziemi, społeczne i narodowe bezprawie pod władzą Austro–Węgier. Nazwa zbioru pochodzi od tytułu pierwszej noweli, a wszystkie przesycone są nastrojem smutku, żalu i poczucia krzywdy. Nowele z tego zbioru: Swiatyj Nykołaj u harti (Святий Николай у гарті), Cziczka (Чічка), Raz maty rodyła (Раз мати родила), Bil’mo (Більмо), Złodija złowyły (Злодія зловили);
- Seło wyhybaje: nowele opisujące tragiczne wydarzenia I wojny św., warunki życia chłopów w tym czasie, obrazy przeżyć chłopów w przededniu walki, oblicze huculskiej wsi, które zmieniło się pod wpływem wojny, jak również zbrodnie żołnierzy i oficerów. Nowele z tego zbioru: Seło poterpaje (Село потерпає), Perszi striły (Перші стріли), Pomennyk (Поменник), Bodaj im put’ propała (Бодай їм путь пропала), Zradnyk (Зрадник), Pislja boju (Після бою), Jordan (Йордан), Seło wyhybaje (Село вигибає);
- Werchowyna: nowele z życia huculskiego chłopstwa z czasów polskiego panowania, niesprawiedliwości władzy, niesłusznych oskarżeń, etc.
