Mem

Z Wikipedii

Mem (od gr. mimesis – naśladownictwo). W memetyce to nazwa jednostki ewolucji kulturowej, analogicznej do genu będącego jednostką ewolucji biologicznej. Termin został wprowadzony przez biologa Richarda Dawkinsa w książce Samolubny gen.

Memy powielają się poprzez naśladownictwo, w procesie ich replikacji działa dobór naturalny. Podlegają również mutacji.

Aktualnie w memetyce istnieją równolegle alternatywne definicje pojęcia memu:

• Mem jest jednostką informacji kulturowej zapisanej w mózgu. Jego oddziaływanie jest widoczne dzięki obserwacji efektów socjotypowych.
• Mem jest jednostką informacji zapisanej w mózgu lub na innym nośniku – w książce, na płycie CD, na ulotce reklamowej itd. W tym przypadku pojęcie memu i socjotypu się zlewa.
• Mem jest autonomiczną strukturą neuronalną w mózgu, która jest nośnikiem informacji kulturowej.

Dość jasnym wytłumaczeniem istoty memu może być to, przytoczone przez Susan Blackmore w książce Maszyna memowa: "Jeśli wasze irytujące nucenie przy pracy zaraża resztę biura obiema zwrotkami Jeruzalem Blake’a, to memem jest cała ta natchniona pieśń. Jeśli zarażacie ich samym tylko „Da da da dum”, to memem są te właśnie stare dobre nuty"

Spis treści 1 Definicje memu 2 Podział memów 3 Memy jako replikatory 4 Memy jako jednostki 5 Memplex 6 Literatura 7 Zobacz też

[edytuj] Definicje memu

Glen Grant: Zaraźliwy wzorzec informacji powielany przez pasożytniczo zainfekowane ludzkie umysły i modyfikujący ich zachowanie, powodujący, że rozprzestrzeniają oni ten wzorzec. Pojedyncze hasła, melodie, ikony, wynalazki i mody są typowymi memami. Idea czy wzorzec informacji nie jest memem dopóki nie spowoduje, że ktoś go powieli. Cała przekazywana wiedza jest memetyczna

H. Keith Henson: Memom udaje się przetrwać w świecie ponieważ ludzie przekazują je innym ludziom, wertykalnie – następnym pokoleniom i horyzontalnie – swoim ziomkom. Ten proces jest analogiczny do tego w jakim geny wierzby powodują, że wierzby-drzewa rozsiewają te geny, albo jak wirus przeziębienia powoduje, że kichamy i go rozsiewamy.

Peter J. Vajk: W przeciwieństwie do genów, memy nie są kodowane w uniwersalnym kodzie w ludzkich umysłach lub kulturze. Np. perspektywa zbieżna w malarstwie, która pojawiła się początkowo w XVI, może być przekazywana wśród Niemców, Anglików czy Chińczyków. Może być opisana słowami, równaniami algebraicznymi, czy rysunkami. Niezależnie, w jakiej formie ten mem będzie transmitowany, przejawia się w rozpoznawalnym elemencie realizmu, który pojawi się w dziełach sztuki wytworzonych przez artystów zainfekowanych tym memem.

Lee Borkman: Memy, tak jak geny, różnią się swoim przystosowaniem do przetrwania w środowisku ludzkim. Niektóre rozmnażają się jak króliki, ale mają bardzo krótki żywot (mody), podczas, gdy inne reprodukują się wolno ale utrzymują się przez wieki (religia). Przystosowanie memu nie jest równoznaczne ani koniecznie powiązane z przystosowaniem organizmu. Np. mem ‘palenie jest fajne’ jest bardzo dobry dla samego siebie, ale w dużym stopniu zabójczy dla swego gospodarza.

[edytuj] Podział memów

Richard Brodie podzielił memy na:

• memy-kategorie – memy, którymi kroimy świat na kawałki, klasyfikując i nazywając rzeczy
• memy-strategie – przekonania dotyczące skutków i przyczyn.
• memy-skojarzenia – wiążą memy ze sobą. Przyswojenie memu-skojarzenia sprawia, że pojawienie się jednego obiektu wyzwala natychmiast odpowiednie uczucie.

Określił też, co nazywać należy dobrym memem. Jest to mem, który z łatwością rozprzestrzenia się w populacji.

Wynikiem ekspresji memów są socjotypy, przybierające postać języków, melodii, projektów, wartości moralnych i estetycznych, wzorów działania, czy czegokolwiek innego, co można przyswoić dzięki internalizacji i co można przekazać innym jako jedną całość poprzez proces obiektywizacji – eksternalizacji. Memy konkurują ze sobą o środowisko naturalne – pamięć zawartą w ludzkich mózgach i szersze środowisko, w którym się obiektywizują.

Memy, które zawierają nakaz samoreplikacji, nazywane są w memetyce wirusami umysłu.

[edytuj] Memy jako replikatory

Dawkins wymienił trzy cechy charakterystyczne jakiegokolwiek replikatora:

• copying-fidelity: wierność: Im bardziej wierna kopia, tym bardziej przypomina pierwotny wzorzec po kilku aktach kopiowania, jeśli obraz jest reprodukowany poprze robienie kopii kopii oryginał wkrótce stanie się nierozpoznawalny
• fecundity: płodność Im szybsze kopiowanie, tym więcej replikatorów powstanie. Przemysłowa maszyna drukarska może wyprodukować więcej kopii tekstu niż biurowa kopiarka.
• longevity: długowieczność: Im dłużej jakakolwiek forma replikatora trwa, tym więcej zostanie z niej wykonanych kopii. Obrazek wykonany patykiem na piasku może zniknąć zanim ktokolwiek zrobi mu zdjęcie czy w jakikolwiek sposób zreprodukuje.

Memy pod względem tych cech są zasadniczo podobne do genów lub innych replikatorów, takich jak wirusy komputerowe. Jednakże metafora genetyczna ma swoje ograniczenia. Geny mogą być transmitowane tylko z rodziców na dzieci (wertykalnie), memy mogą być transmitowane między jakimikolwiek dwiema jednostkami (horyzontalnie). W tym sensie mogą być podobne do pasożytów. Dla transmisji genów potrzebne jest całe pokolenie. Memom replikacja zajmuje chwile i mają potencjalnie znacznie większą fecundity. Z drugiej strony copying-fidelity memów jest znacznie mniejsza. Jeśli jakaś opowieść jest opowiadana jednej osobie przez inną, ostateczna wersja będzie bardzo różna od oryginału. Ta różnorodność czy niejasność prawdopodobnie najbardziej odróżnia memy od struktur DNA: wersja idei czy wierzenia każdej jednostki będzie pod jakimś względem różnić się od innych. Nie oznacza to, że ewolucja memów nie może być precyzyjnie wymodelowana/przedstawiona. Genetyka była cenioną nauką na długo przed odkryciem DNA

[edytuj] Memy jako jednostki

Memetyka traktuje memy jako dyskretne jednostki, które są niepodzielne, nie dające się podzielić na inne, mniejsze. Mem jako ‘jednostka’ pozwala myśleć o nim jako o ‘fragmencie, części myśli, która może kopiować się z osoby do osoby, niezależnie czy myśl ta zawiera inne, czy też tworzy część większego memu. Mem może składać się z pojedynczego słowa, albo z całego tekstu, w którym po raz pierwszy został użyty.

[edytuj] Memplex

Większość badań nad memami skupia się na grupach memów zwanych memplexami – takimi jak religia, doktryny lub systemu polityczne czy kulturowe. Memplex zawiera wzajemnie wspierające się memy, które razem mają większe szanse na ewolucyjny sukces.

[edytuj] Literatura

• Dawkins Richard, Samolubny gen
• Brodie Richard, Wirus umysłu, Łódź 1997.
• Blackmore Susan, Maszyna memowa, Poznań 2002.

[edytuj] Zobacz też

• przegląd zagadnień z zakresu memetyki
• wirus umysłu