Michał Heller
Z Wikipedii
| Michał Heller | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 marca 1936 Tarnów, Polska |
| Funkcja | kierownik Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych |
| Święcenia | 26 kwietnia 1959 |
Michał Kazimierz Heller (ur. 12 marca 1936 r. w Tarnowie) – polski teolog, fizyk, kosmolog, katolicki prezbiter. Absolwent tarnowskiego Seminarium, a także pierwszy dziekan Wydziału Teologicznego w Tarnowie. Jest profesorem filozofii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, pracownikiem Watykańskiego Obserwatorium Astronomicznego, kierownik Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych, a od 1990 r. członkiem Papieskiej Akademii Nauk. W 2008 r. jako pierwszy Polak został laureatem Nagrody Templetona, przyznawanej za pokonywanie barier między nauką a religią. Prezydent Miasta Tarnowa poinformował 7 maja 2008 roku, że wkrótce Michał Kazimierz Heller otrzyma tytuł Honorowego Obywatela Miasta Tarnowa.
Spis treści |
[edytuj] Poglądy filozoficzne
W metodologii nauki Heller proponuje użycie izomorfizmu jako stosowalności formalizmu matematycznego do opisu świata. Matematyka jest eidetyczna, ponieważ operuje bytami, których istota jest do uchwycenia sama w sobie i może nadawać się do opisu w naukach społecznych i przyrodniczych.
[edytuj] Epistemologia
Teza Michała Hellera: "Fundamentalna hipoteza, przyjmowana milcząco w samej metodzie współczesnych zmatematyzowanych nauk empirycznych głosi, że w materialnym świecie nie ma niczego, czego nie dałoby się opisać matematycznie. Na mocy tej hipotezy istotowość matematyki przenosi się na świat materialny. Nauki empiryczne są, zatem również naukami eidetycznymi."
Konsekwencjami tezy Hellera są:
- interpretacje teorii naukowych muszą zawierać znaczące założenia ontologiczne
- założenia ontologiczne pozwalają na tworzenie teorii zunifikowanych dających wyjaśnienie świata – sam formalizm matematyczny i dane empiryczne tego nie czynią,
- możliwe są różnorodne interpretacje ontologiczne, które zależą od wyboru systemu wartości interpretatora i nie podlegają ostatecznej argumentacji
Aby przedrzeć się przez opis i interpretacje rzeczywistości, jakimi dysponujemy w naukach do samej istoty rzeczy (inaczej eidos), Heller proponuje:
- rozważmy zbiory interpretacji dopuszczonych przez formalizmy matematyczne i przewidywania empiryczne teorii
- znajdźmy niezmienniki interpretacyjne – wspólne elementy struktur teoretycznych
- mogą one wskazywać na stałe cechy rzeczywistości
[edytuj] Nagrody
- Doktorat Honoris Causa AGH, 1996
- Medal Miasta Tarnowa, 1996
- Wyróżnienie Tarnoviae Merenti Fundacji im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie, 2000
- Nagroda Naukowa im. Mikołaja Kopernika Fundacji Miasta Krakowa, przyznana przez Polską Akademię Umiejętności w Krakowie, 2000
- Nagroda imienia ks. Idziego Radziszewskiego KUL, 2000
- Nagroda imienia Hugona Steinhausa Polska Fundacja Nauki, 2001
- Nagroda Templetona John Templeton Foundation, 2008
[edytuj] Publikacje
- Ostateczne wyjaśnienia wszechświata 2008
- Podglądanie wszechświata 2008
- Pojmowalny wszechświat 2007 (wraz z George'em Coynem)
- Podróże z filozofią w tle 2006
- Filozofia i Wszechświat. Wybór pism 2006
- Filozofia przyrody. Zarys historyczny 2004
- Początek jest wszędzie. Nowa hipoteza pochodzenia Wszechświata 2002
- Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej 2002
- Kosmologia kwantowa 2001, Prószyński i s-ka, seria "Na ścieżkach nauki". ISBN 83-7255-054-9
- Czy fizyka jest nauką humanistyczną? 1998
- Uchwycić przemijanie
- Wieczność – Czas – Kosmos
- Szczęście w przestrzeni Banacha
- Nauka i wyobraźnia
- Wszechświat u schyłku stulecia 1994
- Kosmiczna przygoda Człowieka Mądrego 1994
- Moralność myślenia 1993
- Filozofia świata. Wybrane zagadnienia i kierunki filozofii przyrody 1992
- Teoretyczne podstawy kosmologii. Wprowadzenie do globalnej struktury czasoprzestrzeni
- Usprawiedliwienie wszechświata 1984
- Wszechświat i słowo 1981
- Ewolucja kosmosu i kosmologii
- Początek świata 1976
- Spotkania z nauką 1974
- Wobec wszechświata 1971
Ponadto jest autorem działu "Kosmologia" w "Encyklopedii fizyki" PWN.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Strona ks. prof Hellera
- Wpis w bazie ludzi nauki portalu nauka-polska.pl (OPI)
