Mikołaj I Petrowić-Niegosz
Z Wikipedii
| Mikołaj I Mirković Petrović-Niegosz Król Czarnogóry |
|
 Mikołaj I Mirković Petrović-Niegosz |
|
| Książę Czarnogóry | |
| Okres urzędowania | od 1860 do 1910 |
| Poprzednik | Mirosław I Petrović-Niegosz |
| Następca | - |
| Król Czarnogóry | |
| Okres urzędowania | od 1910 do 1918 |
| Poprzednik | - |
| Następca | - |
| Pretendent do tronu Czarnogóry | |
| Okres urzędowania | od 1918 do 1921 |
| Poprzednik | - |
| Następca | Daniel III Aleksander Petrović-Niegosz |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | Petrović-Niegosz |
| Urodzony | 19 października 1841 |
| Zmarł | 2 marca 1921 |
| Ojciec | Mirosław I Petrović-Niegosz |
| Żona | Milena Petrović-Niegosz |
| Dzieci | Ljubica, Anastazja, Milica, Jelena, Marija, Anna, Zofia, Daniel III Aleksander,Mirko Dimitr, Xenia, Venia, Petar |
Teksty źródłowe w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Grafiki i media na Wikimedia CommonsMikołaj I Mirković Petrović-Niegosz; czar.: Никола I Мирков Петровић-Његош, Nikola I Mirković Petrović-Njegoš, wym.: Nikola perszy Mirkowić Petrowić-Niegosz (ur. 19 października 1841 r. w okolicach Niegosz w Czarnogórze - zm. 2 marca 1921 r. w Antibes w Prowansji) - Był jedynym królem Czarnogóry, panującym jako książę od 1860 r. do 1910 r., zaś jako król od 1910 r. do 1918 r. Był także poetą, a ukoronowaniem jego pracy artystycznej jest niezwykle popularny Hymn Czarnogóry, którego jest autorem.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Pochodzenie
Mikołaj urodził się na wsi nieopodal miasteczka Niegosz. Pochodził ze starej, czarnogórskiej rodziny szlacheckiej – Petroviciów. Rodzina ta mieszkała w tych okolicach już od czasów średniowiecza oraz sprawowała władzę w Czarnogórze już w okresie władykowatu. Jego ojciec Mirosław I Petrović-Niegosz (zanim został księciem) był oficerem Armii Czarnogórskiej i weteranem wojen Czarnogóry przeciwko Imperium Osmańskiemu. Pierworodnym synem Mirosława był Daniel, który w 1851 r. uzyskał od Austro-Węgier i Rosji uznanie państwowości czarnogórskiej oraz jawne poparcie dla sprawy zjednoczenia jej ziem.
[edytuj] Dzieciństwo i młodość
Mikołaj i Daniel byli wychowywani w duchu postanowień kulturalnych stryja, Piotra II. Zaowocowało to wysokim u braci poczuciem odrębności kulturowej od innych Słowian południowych. Mikołaj wychowywany był do roli wojskowego. Był bardzo wysportowany, a sport uprawiał już od wczesnego dzieciństwa (było to także nowoczesne i modne zajęcie). Wychowywał się z dala od ojczyzny. We wczesnym dzieciństwie został posłany do Istrii, aby szwagierka – ks. Darinka, przysposobiła chłopca do zasad etykiety i nauczyła manier dworskich. Mieszkał w tedy w posiadłości ziemskiej Kustic k. Triestu. Księżna była płomienną obrończynią kultury francuskiej, jako właściwej do wychowania przyszłego władcy europejskiego państwa. Przy jej aprobacie i prośbach został posłany do szkoły w Paryżu. Mikołaj był w tym czasie uczniem Lucée’a Louis le Granda. W przeciwieństwie do współczesnych mu następców tronów, zwłaszcza włoskich i bałkańskich, kultura francuska nie miała u niego wyrazu nadrzędności nad kulturą ojczystą. Mimo to przez jego paryską edukację zyskał miano księcia obytego, wykształconego i nowoczesnego.
[edytuj] Próby poetyckie
Już w młodości Mikołaj wykazywał zagorzały patriotyzm, co wyrażał głównie po przez pisane wiersze. Reprezentowały one wysoki kunszt artystyczny oraz nieprzeciętną wartość kulturową, mającą wskrzesić poczucie odrębności kulturowej Czarnogórów.
[edytuj] Objęcie tronu
Daniel Przeprowadził wiele zabiegów mających na celu zezwolenie świeckiemu księciu na ożenek, a tym samym formalną dziedziczność tronu Czarnogóry, co było już faktycznie zapewnione. Jednak doprowadził do odstąpienia od elekcji władcy w obrębie dynastii, w zamian za dziedziczność tronu w prostej linii męskiej. Mimo wprowadzonych licznych reform obyczajowo-kulturowych Daniel nie pozostawił po sobie żadnego potomka. Po śmierci Daniela sukcesja tronu, przypadła jego ojcu. Objął on tron automatycznie po śmierci syna jako Mirosław I. Jednak ten abdykował na rzecz kolejnego z synów – Mikołaja, stwierdzając, że sam nie ma odpowiednich kompetencji do pełnienie tak wysokiego urzędu. Potwierdziło to tytulaturę Mikołaja jako następcy tronu Czarnogóry. Mikołaj wciąż znajdował się w Paryżu, kiedy w konsekwencji zabójstwa jego brata przysługiwało mu objęcie tronu przyzwolone decyzją ojca.
[edytuj] Lata spokoju
W listopadzie 1860 r. Mikołaj ożenił się z Mileną Vukoticiowną, córką wojewody Petara. Niedługo po tym nastąpił krótki okres stabilizacji dla Czarnogóry. Wtedy to książę przeprowadził wiele pakietów reform z zakresu wojskowości, administracji i oświaty. Kraj ponownie popadł w ciągłe wojny z Turkami, które trwały, z małymi przerwami, od 1862-’78 r. W 1867 r. Mikołaj spotkał się z cesarzem Francji – Napoleonem III Bonapartem, nieopodal Paryża w 1867 r. Rok później król nawiązał przychylne kontakty dyplomatyczne z Rosją, co odzwierciedliło niezwykle ciepłe przyjęcie Mikołaja przez cara Aleksandra II Romanowa. Następnie, dzięki życzliwości nieświadomych jeszcze ministrów sprawie-dliwości Niemiec i Austro-Węgier, przestudiował systemy sądownicze państw germańskich. Pozwoliło to Mikołajowi na przeprowadzenie gruntownej reformy sądownictwa Czarnogóry. Jego wysiłki znalazły szczerą aprobatę rosyjskiej rodziny panującej. Co z kolei zaowocowało silnymi więzami politycznymi Czarnogóry z Rosją. Znacznie dużo zagranicznej pomocy materialnej dla Czarnogóry przyznawali carowie i caryce rosyjskie. Przede wszystkim pieniądze pochodzące od nich przekazywane były na cele oświa-towe, ale także regulowały ubytki w zaopatrzeniu Armii Czarnogórskiej w broń i amunicję. W 1871 r. na specjalnej misji w Rosji, księciu Dolgorukovi udało się pozyskać dla Czarnogóry od cara wielkie sumy pieniędzy. Zostały one zainwestowane głównie w resorcie socjalnym księstwa.
[edytuj] Wojna z Turcją
W 1869 r. książę Mikołaj, rozpoczął ustalanie sztywnych granic wpływów monarchy. Zrobił postępy w powstrzymywaniu żywiołowych górali pomagającym Hercegowianom w ich powstaniu przeciwko austriackim rządom. W podobny sposób w 1897 r. obserwował wojenny zament wywołany konfliktem grecko-tureckim. W 1876 r., pełen doświadczeń wojskowych, wypowiedział wojnę Turcji. Poparcie dla wojny było wspierane poprzez postępującą kampanię. Działania wojenne rozprzestrzeniały się od zimy 1877-‘8, podczas której książę zdobył Nikšć, Zagrodzenie i Ulcinj. W konsekwencji wygranej wojny Czarnogóra zwiększyła swój dostęp do Morza Adriatyckiego. Propaganda książęca twierdziła, że zakończona wojna była odwetem na Turkach za bitwę na Kosowym Polu w 1389 r. W 1876 r. Mikołaj wysłał depeszę do Czarnogórców w Hercegowinie:
| Cytat: |
|
Pod Muradem JA Serbem carat został obalony, pod Muradem V musi podnosić się znowu. Jest moim wielkim pragnieniem i życzeniem całego Narodu, za pozwoleniem Boga Wszechmogącego, aby niezależność Czarnogóry była uznana na Kongresie Berlińskim w 1878 r. Zaś wraz z postępowaniem lat i dekad Czarnogóry cieszyła się Ona znacznym dobrobytem i stałością.
|
[edytuj] Praca nad konstytucją
Mikołaj I rozpoczął pracę nad stworzeniem pierwszej czarnogórskiej konstytucji, którą nadał w 1905 r. Była ona dosyć niedopracowana, ale mimo to wprowadzona, głównie biorąc pod uwagę nacisk lewicowych polityków oraz społeczeństwa, domagającego się większych swobód obywatelskich i praw socjalnych. Sam król widział potrzębę wprowadzenia konstytucji, jednak uważał, że należy się z tym wstrzymać. W 1906 r. przeprowadził reformę finansową, wprowadzając banknoty i zagłuszając galopującą inflację.
[edytuj] Starania o koronę
Dalej znacznie rozwijał edukację, komunikację i armię (tą ostatnią przy znacznym wsparciu Rosji). W 1883 r. Mikołaj odwiedził sułtana, z którym utrzymywał najserdeczniejsze stosunki, zarówno prywatne, jak i dyploma-tyczne. W 1896 r. książę świętował dwóchsetlecie dynastii Petroviciów. W tym samym roku towarzyszył koronacji cara Mikołaja II. W maju 1898 r. odwiedzał Wiktorię w Zamku Windstor. Dobre stosunki z państwami zachodnimi i Rosją pozwoliły Mikołajowi na aprobatę walki o koronę dla Czarnogóry.
28 sierpnia 1910 r. podczas obchodzenia jubileuszu panowania, władca przyjął tytuł króla, zgodnie z petycją od Skupsztiny. W tym samym czasie został nominowany marszałkiem polowym rosyjskiej armii. Ten tytuł nigdy wcześniej nie przypadł żadnemu z cudzoziemców poza ks. Wellingtonem.
[edytuj] Wojna i emigracja
Kiedy w 1912 r. wybuchły wojny bałkańskie król Mikołaj był jednym z najbardziej entuzjastycznych zwolenni-ków konfliktu. Pragnął zupełnie wypchnąć Porte z Europy. Zdobył Scutari mimo, że Turcy zablokowali całe wy-brzeże Czarnogóry. Znowuż, dzięki Mikołajowi Czarnogóra stał się jednym z pierwszych i najwierniejszych so-juszników Serbii. Król zobowiązał się do pomocy w odebraniu Austriakom Bałkan. Czarnogóra miała nadzieję na zdobycie zachodniej części Hercegowiny. Mikołaj nie wywiązał się z sojuszu na tle ofensywnym, jednak pomógł Serbom wyzwolić ich kraj spod okupacji. Po tym jak Skupczina doszła do porozumienia z Piotrem I Karadzior-dzieviciem, Czarnogura została jednym z krajów związkowych Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Od tego czasu Mikołaj nie zrzeka się roszczeń do tronu Czarnogóry, pozostając na emigracji we Francji.
W 1989 r. jego żona Milena powróciła wraz z dwojgiem z dwunastu dzieci do Czarnogóry.
Dynastia Petrowić-Niegosz - Daniel I Petrowić-Niegosz • Sawa Petrowić-Niegosz • Wasilije Petrowić-Niegosz • Sawa Petrowić-Niegosz • Piotr I Petrowić-Niegosz • Piotr II Petrowić-Niegosz • Daniel II Petrowić-Niegosz • Mirosław I Petrović-Niegosz • Mikołaj I Petrowić-Niegosz • Daniel III Petrowić-Niegosz • Michał I Petrowić-Niegosz
W 1918 roku Czarnogóra dostała się pod panowanie Serbii, a miesiąc później prokalmowano Królestwo SHS którego królem został Piotr I Karadziordziewić. Daniło III i Michał I byli tylko królami tytularnymi.
