Język czarnogórski
Z Wikipedii
Język czarnogórski (crnogorski jezik, црногорски jeзик) jest używany w Czarnogórze. W przyjętej 19 października 2007 przez parlament tego kraju nowej konstytucji czarnogórski został uznany za język urzędowy, odrębny od serbskiego, chorwackiego i bośniackiego[1]. Władze Serbii i wielu ludzi mieszkających w byłej Jugosławii uważa go jednak za odmianę języka serbskiego.
Używane w Czarnogórze słownictwo obejmuje kilka niespotykanych w innych językach diasystemu serbsko-chorwackiego wyrazów, ale ogólnych różnic w leksyce tych języków jest niewiele. Do charakterystycznych cech fonetycznych dialektów czarnogórskich należą hiperjekawizm (czyli dwusylabowa wymowa ije pochodzącego z jaci) oraz występowanie spółgłosek palatalnych ś, ź (kontynuują prasłowiańskie *s, *z w pozycji przed *ě i *j[2]), з oprócz występujących w innych dialektach sztokawskich ć, đ (dź). Na przykład czarnogórskie słowa śeme, koźi odpowiadają słowom seme / sjeme, kozji występującym w językach serbskim, bośniackim i chorwackim.
Na korzyść istnienia języka czarnogórskiego przemawiał znany profesor Dubravko Skiljana, obecnie profesora językoznawstwa na Wydziale Filologicznym w Lubljanie. W wywiadzie dla belgradzkiej gazety "Vreme", na pytanie, jakie są różnice pomiędzy językiem serbskim i chorwackim, odpowiedział: "Tylko język czarnogórski ma typologiczne i systemowe warunki, aby być odrębnym językiem, ponieważ posiada odrębne głoski, odrębne fonemy." Profesor Skiljan przywołał ś, ź, a według profesora Nikčevića tych fonemów jest w sumie pięć: ś (w wyrazie śekira, po polsku 'siekiera'), ź (w wyrazie iźjesti), dz (w wyrazie bidza), dj (w wyrazie djevojka, po polski 'dziewczyna'), ć (w wyrazie ćerat).
Język czarnogórski ma wiele typowych cech, które potwierdzają w pełni jego socjolingwistyczną tożsamość – w odróżnieniu od języka serbskiego, który jest ponadnarodowy: do dziś nie posiada żadnego systemowego elementu, którym można by potwierdzić, iż jest specyficznie serbski.
Oprócz Skiljana, który jest Chorwatem, również profesor Svenkę Savić z Wydziału Filologicznego w Nowym Sadzie, dała pełne poparcie istnieniu języka czarnogórskiego. To poparcie wyrazili także inni slawiści: Agnieszka Spagińska-Prusak, profesor języków południowosłowiańskich Wydziału Filologicznego w Gdańsku, Aleksander Dulicenko z Estonii... Obecnie, czarnogórski jest wykładany na 10 uniwersytetach na świecie, równolegle z językiem serbskim, chorwackim i bośniackim.
Przypisy
- ↑ http://www.skupstina.cg.yu/files/downloads/Ustav%20CG.doc
- ↑ Sławeski 1962:98-9 za Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, PWN, Warszawa 2007, ISBN 978-83-01-12391-8, str. 99;
[edytuj] Zobacz też
zachodniosłowiańskie:
czeski • dolnołużycki • górnołużycki • kaszubski • knaan † • polski (staropolski † • średniopolski †) • połabskie † • słowacki • słowiński † • śląski²
wschodniosłowiańskie:
białoruski • Krywiczów † • rosyjski • rusiński • ruski † • staroruski † • ukraiński
południowosłowiańskie:
bułgarski • cerkiewnosłowiański †* • macedoński • serbsko-chorwacki (bośniacki, chorwacki, czarnogórski, serbski) • słoweński • staro-cerkiewno-słowiański †
¹ Język prasłowiański nie jest językiem słowiańskim, ale przodkiem wszystkich języków słowiańskich
² przez literaturę naukową uznawany za dialekt śląski języka polskiego
