Mirosław Dzielski

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''.

Mirosław Dzielski (ur. 14 listopada 1941 w Krakowie, zm. 15 października 1989 w Bethesda w stanie Maryland w USA), polski filozof, polityk działacz opozycyjny.

[edytuj] Biografia

Dzieciństwo spędził w Bochni. W latach 1959-1966 studiował fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w Zakładzie Filozofii Nauk Przyrodniczych Instytutu Filozofii Uniwersytetu jagiellońskiego, z którym związany był do końca życia. W 1974 roku obronił doktorat. Działalność publicystyczną rozpoczął na łamach krakowskiego „Studenta” na początku lat 70., Wtedy też nawiązał kontakt z grupą krakowskich publicystów i filozofów tworzących rodzaj prywatnego klubu politycznego. W działalność opozycyjną włączył się w końcu dekady, publikując w podziemnym piśmie „Merkuriusz Krakowski i światowy” głośny tekst: "Jak zachować władzę w PRL?", w którym proponował komunistom zawarcie ugody na zasadzie rezygnacji z utopii socjalistycznej i wprowadzenia zasad liberalizmu ekonomicznego, w zamian za pozostawienie im władzy politycznej. Wtedy tez zaczął formułować koncepcję „antykomunizmu twórczego”, polegającego na stanowczej opozycji wobec ideologicznej utopii przy gotowości do politycznej ugody z reżimem. Po powstaniu „Solidarności”, chociaż początkowo nie zamierzał się angażować w działalność związkową, w końcu roku 1980 został doradcą Komisji Robotniczej hutników NSZZ”S”, w 1981 roku członkiem Sekcji informacji Zarządu Regiony NSZZ „Solidarność” Małopolski i redakcji jej pisma „Goniec Małopolski”, a od lipca 1981 roku rzecznikiem prasowym Zarządu Regionu. W czerwcu 1981 roku z jego inicjatywy na Uniwersytecie Jagiellońskim założono Klub Inicjatyw Gospodarczych. We wrześniu 1981 roku rozważany był jako kontrkandydat Janusza Onyszkiewicza na stanowisko rzecznika prasowego I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „S” w Gdańsku. W stanie wojennym ukrywał się przez kilka tygodni, od marca 1982 roku współpracował z krakowskim pismem podziemnym „13 grudnia” (potem :"13"), szybko został jego naczelnym redaktorem i głównym publicystą. Współpracował z konserwatywno-liberalnym kwartalnikiem "Stańczyk". Zaangażował się także w niezależna działalność edukacyjną, wygłaszając odczyty w kościołach i klasztorach. Mirosław Dzielski był współtwórcą i wiceprezesem założonego w 1988 roku Klubu Myśli Politycznej „Dziekania”, inicjatorem prawicowego salonu politycznego i popularyzatorem idei tworzenia towarzystw gospodarczych, czego rezultatem stała się zarejestrowana w grudniu 1988 roku Akcja Gospodarcza), współtworzył Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe . W 1987 roku został członkiem Prymasowskiej Rady Społecznej, gdzie opracowywał projekty fundacji na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa. Od grudnia 1988 roku członek Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. W styczniu 1989 roku wyjechał na stypendium do USA, z powodu choroby pozostał tam na leczeniu. Zmarł 15 października 1989 roku w Bethesda (Meryland, USA). Opublikował m.in. „Odrodzenie ducha- budowa wolności”, ”Liberalizm a chrześcijaństwo”, „Duch nadchodzącego czasu”.

Dla Mirosława Dzielskiego jako liberała najważniejszą sprawą było zdobycie wolności. Nie utożsamiał jej jednak z ustrojem demokratycznym, uważał, bowiem, iż demokracja może ograniczać wolność, najpierw należy zdobyć wolność w sferze gospodarczej, aby potem wolnymi krokami wprowadzić ustrój demokratyczny. W celu zdobycia wolności w sferze gospodarki proponował zawiązanie kompromisu z władzami komunistycznymi. Owy kompromis miał polegać na tym, iż komuniści nadal zachowali by władzę polityczną, mieliby nadal możliwość bogacenia się, jednak musieliby odejść od gospodarki socjalistycznej na rzecz wolności ekonomicznej przyznanej obywatelom. Ze strony Dzielskiego była to zachęta do całkowitej kapitulacji ideologicznej władz komunistycznych za cenę określonych materialnych korzyści. Propozycja pada w momencie, gdy władza tak naprawdę żyje w chaosie, w niepewności. Osobom sprawującym władzę w państwie komunistycznym zależy na utrzymaniu stanowiska. Dzielski uważał, nie należy występować przeciwko konkretnym osobom, lecz przeciw ideologii. Kompromis, jaki proponuje Dzielski jest połączeniem liberalizmu ekonomicznego z zasadami etyki chrześcijańskiej. Moralnym fundamentem programu Mirosława Dzielskiego jest chrześcijańskie wybaczenie. Ceną za pozostawienie władzy w rękach komunistów miał być spokój społeczny, możliwość bogacenia się społeczeństwa, nieskrępowana działalność na rynku, to z kolei miało przyczynić się do wprowadzenia ustroju demokratycznego. Dzielski krytykował socjalizm z punktu widzenia jednostki. Uważał, że w społeczeństwie kapitalistycznym, gdzie produkcja jest zorganizowana przez rynek, każdy, kto chce się wzbogacić pracuje wydajniej, bo dla siebie. Natomiast w socjalizmie, gdzie dochód narodowy jest rozdzielany przez rząd, każdy zamiast pracować na siebie, czeka, aż przypadnie mu w podziale dochód z pracy innego człowieka. Mirosław Dzielski, choć uważał, że instytucja państwa powinna istnieć, chciał ograniczenia jego kompetencji. Według niego państwo powinno się zajmować obroną wolności obywateli, obroną kraju, pilnowaniem porządku. Natomiast opieką społeczną, szkolnictwem, służbą zdrowia czy ubezpieczeniami powinny zajmować się przedsiębiorstwa prywatne. Obawiał się wzrostu potęgi państwa do tego stopnia, że mogłoby ono ograniczyć wolności obywateli. Dlatego rolę państwa powinno się ograniczyć do minimum.

[edytuj] Źródła

Wojciech W. Wiśniewski: Biogram Mirosława Dzielskiego, [w:] Mirosław Dzielski, Odrodzenie ducha - budowa wolności. Pisma zebrane, KTP, Kraków 1995, s. 57-65.