Moa

Z Wikipedii

Moa
rekonstrukcja moa (Muzeum w Auckland w Nowej Zelandii)
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	paleognatyczne
Rząd	moa
Nazwa systematyczna
Dinornithiformes
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: wymarły

Moa (Dinornithiformes) - rząd wymarłych ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes. Obejmował gatunki nielotne, zamieszkujące Nową Zelandię począwszy od plejstocenu aż po XVII lub XVIII wiek. Wytępione zostały przez Maorysów, którzy polowali na nie od momentu pojawienia się na archipelagu w X wieku.

Przed pojawieniem się człowieka jedynym naturalnym wrogiem był orzeł Haasta (Harpagornis moorei). Gdy wyginęły moa, wyginął i on.

Ptaki te charakteryzowały się następującymi cechami:

• szczątkowe skrzydła lub zupełny ich brak (być może wynik niekompletności szkieletów)
• bardzo duże rozmiary: wzrost od 1 do 3 - 3,5 m (największe znane ptaki)
• masa do 250 kg
• bezgrzebieniowce
• masywne nogi o czterech palcach
• mała czaszka
• pokarm wyłącznie roślinny.

[edytuj] Systematyka

W XIX i XX wieku opisano wiele gatunków moa, jednak jako że badania prowadzono na częściowo tylko zachowanych szkieletach, niektóre z nich obecnie okazują się synonimami. Najnowsze badania na podstawie DNA uzyskanego z eksponatów muzealnych wskazują, że istniało jedynie 11-15 gatunków, w tym 2-4 o bardzo dużych rozmiarach. Odkryto również, że u moa występował dymorfizm płciowy - samice były większe od samców. Różnica wielkości była tak duża, że pierwotnie osobniki różnych płci klasyfikowano jako oddzielne gatunki.

Do rzędu zaliczyć można dwie rodziny oraz następujące rodzaje i gatunki (systematyka jest jednak sporna i ciągle podlega modyfikacjom):

• moa (Dinornithidae) - obejmuje największych przedstawicieli rzędu
  • Rodzaj: Dinornis
    • Dinornis novaezealandiae
    • moa olbrzymi (Dinornis robustus; syn. Dinornis giganteus, Dinornis struthoides)
    • moa muskularny (Dinornis torosus)
    • Dinornis gazella
    • Dinornis ingens
• moaki (Emeidae) - obejmuje mniejsze gatunki
  • Rodzaj Anomalopteryx
    • Anomalopteryx didiformis
    • Anomalopteryx parvus
    • Anomalopteryx didiformes
    • Anomalopteryx oweni
    • Anomalopteryx antiquus
  • Rodzaj: Megalapteryx
    • moak wyżynny (Megalapteryx didinus)
    • Megalapteryx hectori
    • Megalapteryx benhami
    • Megalapteryx didinus
  • Rodzaj: Pachyornis
    • Pachyornis elephantopus
    • Pachyornis australis
    • Pachyornis mappini
    • Pachyornis septentrionalis
    • Pachyornis pygmaeus
    • Pachyornis oweni
  • Rodzaj: Euryapteryx
    • Euryapteryx geranoides
    • Euryapteryx curtus
    • moak ciężki (Eurapteryx gravis)
  • Rodzaj: Emeus
    • Emeus crassus
    • Emeus huttoni

[edytuj] Współczesne obserwacje

Choć większość naukowców nie ma wątpliwości, że moa wymarł, istniały spekulacje, że kilka żywych okazów nadal może znajdować się w południowym Westland, surowym pustkowiu w południowej części wyspy Nowa Zelandia. Kryptozoologowie i inni badacze rzekomo kontynuują ich poszukiwania, jednak nie ma żadnych wiarygodnych dowodów na odnalezienie kiedykolwiek żywych okazów.

W styczniu 1994 na Zachodnim Wybrzeżu Paddy Freaney, Sam Waby i Rochelle Rafferty donieśli o obserwacji dużego ptaka podobnego do moa. Analiza mglistej fotografii, na której według nich uwieczniony został moa, wskazywała, że obiekt mógł być innym dużym ptakiem lub jeleniem. Wydarzenie uznawane jest za żart autorstwa Freaney'a, który jest hotelarzem i mógł wymyślić historię, by przyciągnąć turystów.