Modlitwa rodzimowiercza
Z Wikipedii
Drobne fragmenty dawnych, pogańskich modlitw słowiańskich odnajdujemy w relacjach Cyryla i Metodego. Najwartościowszych jednak wskazówek odnośnie dłuższych, rodzimych modlitw szukać należy w materiałach etnograficznych u tubylczych mieszkańców dorzecza środkowej Wołgi - u najbliższych pogańskich sąsiadów Słowian. Rodzime modlitwy mają zazwyczaj formę błagalną; proszącą o powodzenie w życiu doczesnym: o spór - t.j. rozmnożenie wszelkiego dobytku, o liczne potomstwo, o spokój (godne życie), ochronę przed wszelkiego rodzaju złem itp. Modlitwy owe bywają z reguły improwizowane, choć improwizacja opiera się o pewien schemat, ustalony przez tradycję. Także niektóre zwroty, epitety, formułki - rozpoczynające, a zwłaszcza zamykające modlitwę - są mniej lub bardziej ustalone. Analogiczne podobieństwa co do treści i formy stwierdzono w etnicznych modlitwach wschodnio-fińskich oraz u górali Kaukaskich (co dodatkowo potwierdza, iż były charakterystyczne również dla Słowian) - typowym przykład tego rodzaju modlitwy jest tekst, pochodzący z materiału czeremiskiego (oryginalna, archaiczna forma):
- Oto wielkiemu Bogu ofiarujemy nienapoczęty chleb. Nalewamy pełen czerpak piwa, zapalamy srebrną wielką świecę wielkiemu Bogu. Dając pełne ofiary, prosimy wielkiego dobrego Boga o zdrowie, rozmnożenie rodziny, rozmnożenie bydła, przybytek chleba, prosimy o zgodę w rodzinie i zdrowie. Aby wysłuchał nasze modlitwy i przybytek, o który prosimy, dał nam Bóg.
- Dając te oto pełne ofiary, puszczamy bydło na wolność w pele. Dobry wielki Boże, daj bydłu zdrowie i pokój. Boże wielki i dobry! uczyń pokarm i napój pożywnemi dla bydła. Kiedy wypuszczamy bydło na swobodę, ochroń je, wielki Beże, od szkodliwych wiatrów, od głębokich urwisk, od głębokich grzęsawisk, od złego oka i języka, od czarującego wiedźmarza, od wszystkich zakłócających spokój, od wilków, niedźwiedzi i wszelkich zwierząt drapieznych. Boże wielki i dobry! uczyń płodnem bydło jałowe, wychudłe uczyń tłustem, pastwiska ich uczyń obfitemi, rozmnóż wszelkie bydło. Boże wielki dobry! wszelkiem bydłem uciesz nas. Kiedy po nadejściu pory robót wiosennych, wychodząc na pola pracować, zaorzemy i zasiejemy po ziarnku, Boże wielki, uczyń ich korzenie szerokiemi, źdźbła - mocnemi, a wierzchołki ich zrób pełnemni jak srebrne guzy. Boże wielki! daj zasianemu zbożu ciepłe deszcze, daj nocne zacisze, ochroń od chłodu i zimnych gradów, ochroń od silnych wichur i od skwarów, wielki Boże. Wielki i dobry Boże! Kiedy za twoją przyczyną to wyrośnie, a my, naradziwszy się w rodzinie, przyjdziemy na pole i, wziąwszy sierp, poczniemy żąć, daj spór w garściach i w snopach daj spór, i w kopach daj spór, i stertach daj spór. A gdy snopy ze sterty składać będziemy na wóz, Boże wielki i dobry, i wtedy daj spór. Dobry i wielki Boże, kiedy na polu na wszystkich skrajach stawiać będziemy brogi, daj spór; dobry wielki Boże, i w brogach na gumnie daj spór; gdy brogi rozbierać będziemy i rozścielać na bojowisku, pod cepami i podczas wiania daj spór. Boże wielki i dobry, i przy czyszczeniu ziarna daj spór; daj zagarnąć przybytku w ziarnie jak piasków rzeki [nazwa rzeki].
- Boże wielki i dobry! w naczyniach wszelkich daj spór chleba. Kiedy ten chleb wypieczemy, gdy tych, co głodni przyjdą, nakarmiwszy, wypuścimy, tych, co prosić będą, obdarzywszy, wypuścimy,... z krewnymi i siedemdziesięciu siedmiu przyjaciółmi jeść i pić (zasiądziemy), daj niewyczerpany przybytek chleba.
- Boże wielki i dobry! prosimy ciebie o spór dla pszczół. Uczyń skrzydła pszczół mocnemi. Boże wielki i dobry, spraw, aby pszczoły, latające na poranne rosy, płód dobry napotykały... Boże wielki i dobry! kiedy wychodzimy w pole, są tam u ciebie głuszce, są tam u ciebie jarząbki, są tani u ciebie różnego rodzaju ptaki; zrób, aby się z nami spotykały; Boże wielki i dobry, obfitością ptaków uciesz nas. Boże wielki i dobry! kiedy, opasawszy się łukiem i strzałami, wejdziemy w las, są tam u ciebie lisy, są tani pstre rysie, są tam u ciebie wiewiórki... są tam mm ciebie wszelkich różnych-różnych rodzajów zwierzęta; Boże wielki i dobry, zrób, aby te wszystkie rozmaite zwierzęta spotykały się z nami; obfitością wszystkich rodzajów zwierząt uciesz nas... Boże wielki i dobry! spuść mgłę twoją niebieską, im ziemską mgłę podnieś do nieba. Boże wielki i dobry, zbożu, posianemu pośrodku dwóch mgieł, daj spór; ześlij cichy powiew, daruj pokój; we wszelkich trzech rodzajach bydła daj przybytek, uczyń je płodnemi, daj bydłu pokój i zdrowie; daj obfite potomstwo rodzinie: rodzinie daj pokój i zdrowie; ochroń od ognia i wody. Boże wielki i dobry! jak teraz oto słońce świeci, jak miesiąc wschodzi, jak morze, napełniwszy się, pełne stoi, podobnie pomnożeniem rodziny, przybytkiem bydła, przybytkiem srebra-majątku, wszelkim przybytkiem, Boże wielki i dobry, uciesz nas. Pozwól nam żyć, śpiewając jak jaskółka, życie ciągnąć jak jedwab, igrając jak gaj, radując się jak góry.
- Młodzi jesteśmy [Słowa Młodzi jesteśmy i.t.d. są tradycyjną formułką, odmawiana przez ofiarników bez względu na ich wiek]... Być może, to, co należało powiedzieć naprzód, powiedzieliśmy później, a to, co trzeba było powiedzieć później, powiedzieliśmy naprzód; daj rozum, grzeczność, zdrowie, pokój. Pozwól żyć dobrze, utrzymuj nas w szczęściu, życie nam uczyń długowiecznem. Boże, zlituj się, daj nam żyć dobrze.
Cała powyższa modlitwa - jak to wynika z jej charakteru - była wygłaszana podczas wszelkich uroczystości dorocznych.
Bibliografia:
- Kazimierz Moszyński, Kultura ludowa Słowian, Kraków 1929-39.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Rodzimowiercza liturgia współczesna praktykowana przez Rodzimy Kościół Polski.