Norman Brookes
Z Wikipedii
Sir Norman Everard Brookes (ur. 14 listopada 1877 w Melbourne, zm. 28 września 1968 w Melbourne), tenisista australijski, zwycięzca Wimbledonu i mistrzostw Australii, zdobywca Pucharu Davisa.
Norman Brookes był pierwszym zagranicznym triumfatorem Wimbledonu w grze pojedynczej, a zarazem pierwszym triumfatorem leworęcznym. Swoją grę opierał przede wszystkim na woleju, dobrej pracy nóg i urozmaiconym serwisie (nosił przydomek "Wizard"). Wysoko jego umiejętności taktyczne oceniał Amerykanin William Tilden, jeden z rywali w schyłkowym okresie kariery Australijczyka.
W czasie swojej pierwszej wizyty na turnieju wimbledońskim w 1905 Brookes dotarł do finału (challenge round), w którym zmierzył się z broniącym tytułu Lawrence Dohertym i przegrał w trzech setach. Dwa lata później w finale turnieju pretendentów (All Comers) pokonał Anglika Arthura Gore, a ponieważ do obrony tytułu nie przystąpił mający z urzędu zagwarantowany udział we właściwym finale ubiegłoroczny mistrz Doherty, Brookes stał się pierwszym zagranicznym triumfatorem Wimbledonu. W kolejnych latach to jego brakowało w turnieju (formalnie oddał zatem walkowerem finał 1908), ale pojawił się ponownie w ostatniej edycji przedwojennej (1914) i w finale All Comers wygrał z Niemcem Otto Froitzheimem (6:2, 6:1, 5:7, 4:6, 8:6), a następnie dość niespodziewanie pokonał młodszego kolegę z reprezentacji daviscupowej Australazji, Nowozelandczyka Tony Wildinga (triumfatora czterech poprzednich turniejów). Po kilkuletniej przerwie spowodowanej I wojną światową w 1919 wznowiono rozgrywki wimbledońskie i Brookes przystąpił do turnieju jako obrońca tytułu od razu w finale, w którym uległ w trzech setach rodakowi Geraldowi Pattersonowi. Jeszcze raz pojawił się na Wimbledonie w 1924, dochodząc do ćwierćfinału i pokonując m.in. młodszego o 17 lat Franka Huntera, klasyfikowanego na 5. miejscu rankingu światowego i finalistę tego turnieju w 1923.
W 1911 Brookes wygrał mistrzostwa Australii, pokonując w finale Horace Rice. Na koncie miał także szereg sukcesów deblowych na najważniejszych imprezach. W 1905 na Wimbledonie w parze z Alfredem Dunlopem zakończył udział na finale turnieju pretendentów (porażka z Frankiem Riseleyem i Sidneyem Smithem 2:6, 6:1, 2:6, 3:6), ale w 1907 i 1914 (w obu przypadkach z Wildingiem) wygrywał rywalizację w grze podwójnej. W 1919 razem z Pattersonem stworzył pierwszą australijską parę, która wygrała międzynarodowe mistrzostwa USA (w finale pokonali Vince'a Richardsa i Williama Tildena). W 1911 z J. J. Addisonem doszedł do finału debla w mistrzostwach Australii (porażka z Rodneyem Heathem i Randolphem Lycettem), ale na zwycięstwo w grze podwójnej w tym turnieju musiał czekać aż do 1924, kiedy z Jamesem O. Andersonem pokonał w decydującym meczu Geralda Pattersona i Patricka O'Harę Wooda (6:2, 6:4, 6:3). W wieku 46 lat stał się najstarszym mężczyzną - zwycięzcą jednej z najważniejszych imprez (wkrótce nazwanych wielkoszlemowymi).
Dowody sportowej długowieczności dawał także w reprezentacji Australazji w Pucharze Davisa. W swoim ostatnim występie w 1920 w finale z Amerykanami przegrał wprawdzie i z Tildenem, i z Johnstonem, ale oba mecze po wyrównanej, czterosetowej walce - a liczył sobie już 43 lata. Największe sukcesy reprezentacyjne odnosił przed I wojną światową, kiedy razem z Tony Wildingiem najpierw odebrał Puchar Brytyjczykom (w finale w 1907 pokonał Arthura Gore i Herberta Ropera-Barretta), a następnie bronił trofeum w 1908, 1909 i 1911 przeciwko Amerykanom (w 1910 nie przeprowadzono rywalizacji, a finał edycji 1911 rozegrano na początku stycznia 1912). W 1912 Puchar Davisa odzyskali Brytyjczycy, ale w 1914 ponownie triumfowała Australazja, przy dużym udziale Brookesa, który pozostał niepokonany w trzech spotkaniach eliminacyjnych, a jedyną porażkę poniósł w finale z Amerykaninem Maurice McLoughlinem, co jednak nie miało znaczenia dla końcowego wyniku (w finale 1914 Brookes zdobył ponadto punkt singlowy, pokonując Richarda Williamsa, oraz deblowy z Wildingiem, pokonując McLoughlina i Toma Bundy'ego). W 1919 Australazja obroniła Puchar Davisa, chociaż już bez Wildinga (poległego na froncie I wojny światowej), a Brookes ograniczył swój występ do debla z Pattersonem.
Norman Brookes był także zasłużonym działaczem tenisowym. W 1904 należał (m.in. obok Tony Wildinga) do grona współzałożycieli Stowarzyszenia Tenisowego Australazji (Nowa Zelandia powołała własną oddzielną federację w 1922) i w 1926 został wybrany na prezydenta Australijskiego Stowarzyszenia Tenisowego. Pełnił te funkcję do 1955. W czasie I wojny światowej służył w armii brytyjskiej w stopniu kapitana i został odznaczony Legią Honorową, a w 1939 otrzymał tytuł szlachecki "Sir".
Jego imię nadano trofeum, o które walczą mężczyźni na Australian Open. W 1977, w setną rocznicę urodzin, a zarazem na stulecie Wimbledonu, Brookes został wpisany do Międzynarodowej Tenisowej Hall of Fame.
Osiągnięcia w najważniejszych turniejach:
- Wimbledon
- gra pojedyncza - wygrane 1907, 1914, finały 1905, 1919
- gra podwójna - wygrane 1907, 1914 (obie z Tony Wildingiem), finał All Comers 1905 (z Alfredem Dunlopem)
- mistrzostwa Australii
- gra pojedyncza - wygrana 1911
- gra podwójna - wygrana 1924 (z Jamesem Outramem Andersonem), finał 1911 (z J. J. Addisonem)
- mistrzostwa USA
- gra podwójna - wygrana 1919 (z Geraldem Pattersonem)
- Puchar Davisa
- wygrane 1907, 1908, 1909, 1911, 1914, 1919
Występy w challenge round na Wimbledonie:
- 1905 - 6:8, 2:6, 4:6 z Lawrence Dohertym
- 1907 - 6:4, 6:4, 6:2 z Arthurem Gore
- 1914 - 6:4, 6:4, 7:5 z Tony Wildingiem
- 1919 - 3:6, 5:7, 2:6 z Geraldem Pattersonem
Finały mistrzostw Australii:
- 1911 - 6:1, 6:2, 6:3 z Horace Rice
Źródła:
- Bud Collins, Tennis Encyclopedia, Visible Ink Press, Detroit 1997
- Zbigniew Dutkowski, T - jak tenis, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979
- Martin Hedges, The Concise Dictionary of Tennis, Mayflower Books Inc, Nowy Jork 1978
