Nowe Bródno (osiedle w Warszawie)

Z Wikipedii

Widok na Nowe Bródno od strony Grochowa

Podział administracyjny Targówka

Nowe Bródno – osiedle mieszkaniowe w dzielnicy Targówek Miasta Stołecznego Warszawy. Znajduje się między torami linii kolejowej nadwiślańskiej, ulicą Toruńską, ulicą Rembielińską i ulicą Budowlaną. W dużej mierze zabudowane jest blokami mieszkalnymi z lat 70. Zachowały się jednak liczne relikty przedwojennej zabudowy. Do najciekawszych można zaliczyć: drewniany dom rodziny Borowiec (ul. Siedzibna 43), kamienicę Kurkowskich (Krakusa 7a), kamienicę firmy Klotz Sp. z o.o. (Wysockiego 32a). Na ulicy Wysockiego dzięki Oddziałowi Bródno Towarzystwa Przyjaciół Warszawy zachowano 60 – metrowy fragment bruku, szyny tramwajowe i cztery słupy trakcji tramwajowej.

Początki Bródna sięgają IX – X wieku, gdy na terenie obecnego Lasu Bródnowskiego powstał warowny gród, jeden z trzech na terenie obecnej Warszawy. Nazwa wywodzi się od płytkiego brodu wiślanego. W XV wieku istniała już królewska wieś Bródno, zaś w 1570 roku odnotowano 11 włók nieoczynszowanych i jeden łan wójtowski. W XVII wieku założono tu dwunstołanowy folwark, istniały także dwa młyny i dwie karczmy. Kres szybkiemu rozwojowi Bródna przyniósł potop szwedzki i trwająca trzy dni bitwa w okolicach Bródna (28-30 lipca 1656 r.)

Widok na Nowe Bródno, okolica ul. Wysockiego, Bazyliańskiej (Ustronie)

Widok na Bródno, skrzyżowanie ulic Łabiszyńskiej i Ludwika Kondratowicza

Ponowny rozwój Bródna miał miejsce w II połowie XIX wieku, gdy uruchomiono nadwiślańską linię kolei żelaznej i otwarto stację "Praga" (1875 r.). W roku 1880 na Bródnie odnotowano 360 domów i 960 mieszkańców. Około roku 1900 zaczęła kształtować się sieć uliczna, którą diametralnie zmieniła przebudowa osiedla w latach 70. Do roku 1916 (przyłączenie Bródna do Warszawy) istniał zakaz budowania murowanych budynków, bowiem ówczesna gmina znajdowała się na przedpolu Cytadeli Aleksandryjskiej. Od lat 20. do 1939 roku powstało tu kilkadziesiąt kamienic i domów jednorodzinnych (najokazalsze wzdłuż ulicy Białołęckiej). 28 września 1924 roku trasą ulic: Odrowąża, Białołęcka, Poborzańska, Wysockiego do pętli Pelcowizna pobiegły szyny tramwajowe, którymi kursowała początkowo linia 21. W następnych latach linię przedłużono ulicą Marywilską do pętli Żerań Wschodni, gdzie jeździła linia 12. Po wojnie do Pelcowizny jeździł tramwaj 3. Elektrowozy wycofano z tej trasy w latach 70., podczas generalnej przebudowy ulicy Białołęckiej i Wysockiego. Obecnie tramwaje jeżdżą ulicą Budowlaną do Rembielińskiej do krańców "Annopol" i "Żerań Wschodni".

Główną ulicą jest wspomniana Wysockiego, na dużym odcinku nosząca przed wojną nazwę Białołęcka. Najważniejszymi punktami były tam: skład apteczny wraz z warsztatem fotograficznym Jana Matkowskiego, restauracja Olszewskiego, sklep ogrodniczy Sowińskiego, ufundowany przez ks. Czartoryską drewniany kościół Matki Bożej Różańcowej oraz sklep spożywczy Bursztyna. Dziś z dawnej zabudowy Białołęckiej zachowały się dwa obiekty: willa nr 5 i kamienica nr 9.

Przy brukowanym kamieniem polnym odcinku ul. Wysockiego znajduje się pomnik Cudu nad Wisłą, ufundowany przez mieszkańców dzielnicy w 1925 roku. Po wojnie zdewastowało go UB. Monument odtworzył Oddział Bródno TPW w 1995 roku.

Osiedle nabrało obecnego kształtu w latach 70., którego projekt przygotowano i zaakceptowano 29 maja 1961 roku. Bloki wzniesiono wg planów J.Szuleckiej i J. Stanisławskiego. Obecnie na Bródnie znajduje się ostatnie w Warszawie Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR).