Nowy Sołoniec

Z Wikipedii

Współrzędne: 47°39' N 26°51' E47.65 26.85 (Nowy Sołoniec)


Nowy Sołoniec
Państwo	Rumunia
Okręg	Suczawa

Położenie	47°39' N 26°51' E
Populacja (1995) • liczba ludności	718
Położenie na mapie kraju Nowy Sołoniec

Bukowina południowa

Nowy Sołoniec, (rum. Soloneţu Nou, etym. sól; oficjalna polska nazwa ustalona przez władze rumuńskie Nowy Soloniec) - wieś na południe od Solki w Bukowinie południowej (Rumunia), zamieszkana głównie przez Polaków.

W październiku 1834 roku trzydzieści góralskich rodzin założyło w dolinie rzeczki Sołoniec (dług. 33 km) nową wieś o nazwie Nowy Sołoniec. Przybyli oni z Czadeckiego. Początki zagospodarowania ziemi pod wyręby były trudne. Sołoniec należał w XIX wieku do parafii w Kaczyce, gdzie istniała kopalnia soli zapewniająca pracę. Jednakże profil zawodowo-społeczny Polonii sołonieckiej był podobny do społeczności polskich z Pleszy i Pojany. I tutaj głównym zajęciem był wyrąb lasu i hodowla.

Pierwszy kościół, maleńki, drewniany, powstał w Sołońcu w 1849 roku. W 1869 roku w Sołońcu było 82 dymów z 640 mieszkańcami. W 1880, mieszkańców było 752, dymów 126. W tym 15 dymów z 75 mieszkańcami zachodniego przyczółka Majdan. Podziały etniczno-religijne były wówczas następujące: 744 katolików rzymskich (głównie Polaków), 2 greko-ormian i 6 Żydów.

W Sołońcu od 1870 roku istniała szkoła polska, wpierw jednoklasowa, potem dwu- i wreszcie trzyklasowa. Przy tej szkole nauczyciel Daniel Mielnik założył sad i ogródek i uczył prostych górali metod szczepienia drzewek i mnożenia plonów. W Sołońcu nauka polskiego rozwijała się aż do zniesienia lekcji polskiego dokonanego przez władze rumuńskie w latach 1927-1928, co doprowadziło do licznych protestów miejscowej ludności.

Na przełomie wieków XIX i XX ludność była namawiana do wyjazdów do Stanów Zjednoczonych, Brazylii i do Bośni. I tak w latach 1888-1889 dwanaście rodzin pojechało do Brazylii, a w latach 1895-1910 czterdzieści rodzin pojechało do Bośni. Z tej ostatniej emigracji niektórzy wrócili i osiedlili się w pobliskiej Dumbrawie (rum. Cornu-Luncii). W 1911 roku drewniany kościółek został powiększony i w 1924 została ustanowiona w Sołońcu parafia rzymskokatolicka, obejmująca pobliską Pleszę. W 1921 roku została ukończona plebania. W latach 1928-1939 ks. Emanuel Dziewor, prof. historii naturalnej, rozpoczął budowę aktualnego kościoła, lecz wojna nie pozwoliła mu jej skończyć. Dokończył to przedsięwzięcie ks. Józef Kledzik a poświęcenie odbyło się 20 października 1940 roku.

W 1910 roku w Nowym Sołońcu mieszkało 813 osób, a w trzydzieści lat później (1940) już 958 Polaków. W wyniku działań wojennych w 1944 roku Niemcy zajęli pozycje w Pleszy ponad Sołońcem, w czasie gdy Rosjanie trzymali Solkę. 3 maja 1944 roku mieszkańcy Sołońca opuścili wieś i uciekli do Treblecza, znajdującego się - po wojnie - po stronie ukraińskiej. Tak więc powrót do spalonej wsi był możliwy dopiero w 1945 roku. W wyniku akcji repatriacyjnej 165 rodzin (523 osoby) wyjechało do Polski. Przesiedlali się oni głównie w woj. zielonogórskie. W Sołońcu zostało mniej niż 200 rodzin polskich (527 osób), zabrakło jednak polskiego nauczyciela. We wsi, w której około 80% stanowili po wojnie Polacy, istniał Dom Polski, który został przekształcony przez władze rumuńskie w lokal wiejskiego kina objazdowego.

Brak księży w komunistycznej Rumunii spowodował, że parafie w Kaczyce i Sołońcu zostały połączone, aż do 1968 roku. Pod koniec epoki Ceauşescu padł rozkaz zniszczenia skupisk wsi polskich na Bukowinie. Była to część wielkiej akcji końca lat osiemdziesiątych, poprzez którą Nicolae Ceauşescu chciał zniszczyć wszystkie wsie - jako siedliska zacofanej mentalności, a na ich miejscu wybudować nowoczesne blokowiska wraz państwowymi gospodarstwami rolnymi. Nad Sołońcem stanęły olbrzymie koparki i buldożery. Miejscowi modlili się całą noc w kościele w oczekiwaniu na zagładę wsi. Nazajutrz nastała rewolucja w Timisoarze i koparki się wycofały.

Po upadku rządów Nicolae Ceauşescu Sołoniec znów dostał swą polską szkołę. Obecnie w Nowym Sołońcu istnieje drewniany Dom Polonii z jadalnią i kuchnią. Jest on wygodny jako baza na okoliczne wędrówki. Znajduje się w nim księgozbiór polski. W ostatnich latach jednak wypożyczanie książek mocno zmalało.

W Sołońcu w 1995 roku było 220 rodzin (718 osób). Droga asfaltowa łącząca Sołoniec ze światem została zbudowana dzięki decyzji prezydenta A. Kwaśniewskiego, aby w ten sposób rozwiązać kwestię dawnego zadłużenia pomiędzy Rumunią a Polską.

Sklepy (wyłącznie spożywcze) są umieszczone w okolicy kościoła, w środku wsi. Przez Majdan i zalesioną grań można przedostawać się do Pojany. Przez gościniec Solka - Gura Humora jest ładne i proste wejście do Pleszy. Do Kaczyki można iść albo granią pomiędzy Pleszą a Kaczyką, albo przedostawać się malowniczymi wąwozami na wschód od Sołońca, ewentualnie też okrężną drogą asfaltową.

Wieś jest najbardziej znaną z rumuńskich wsi polskich. Między innymi dzięki grupie tańca ludowego "Sołonczanka". Toteż czasami polscy mieszkańcy innych części Bukowiny południowej żalą się, że większość darów dla Polonii dociera właśnie dla mieszkańców Sołońca.