Obelisk z Aksum

Z Wikipedii

Obelisk z Aksum (Stela 2) - granitowy obelisk sprzed 1700 lat, o wysokości 24 m i wadze niemal 200 t (BBC podaje 160 t; ABC News - 200 t; lepiej zorientowani Etiopczycy - 188 t), arcydzieło stworzone przez cywilizację Aksum. Uważany za najwyższy obelisk, jaki kiedykolwiek został wzniesiony. Powstał ok. IV wieku w starożytnym mieście Aksum (Axum) (teren dzisiejszej Etiopii) i ustawiony na centralnym placu. Obalony w czasie rebelii muzułmańskiej w XVI wieku, pękł na trzy części. Wywieziony do Włoch przez faszystowskich okupantów w r. 1937, zwrócony Etiopii w kwietniu 2005. Wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO w r. 1980.

[edytuj] Historia rabunku i zwrotu obelisku

Po inwazji włoskiej w r. 1936 na ówczesną Abisynię, w r. 1937 na osobisty rozkaz Mussoliniego obelisk został zrabowany przez włoskich żołnierzy i ustawiony w centrum Rzymu.

Rząd Etiopii uważa obelisk za ważną część dziedzictwa kulturowego państwa i przez lata zabiegał u Włochów o jego oddanie.

Już w 1947 r. ONZ uznało, że obelisk powinien wrócić na swoje pierwotne miejsce. Po wielu latach nacisku rząd włoski w kwietniu 1997 r. zgodził się na zwrot zabytku.

Pierwsze kroki w celu rozebrania obelisku i przewiezienia go na miejsce przeznaczenia podjęto w listopadzie 2003. Zamierzano przewieźć obelisk z powrotem do Etiopii w marcu 2004. Niestety, wkrótce po podjęciu decyzji uderzył w niego piorun i zniszczył wierzchołek, co spowodowało konieczność poddania obelisku konserwacji.

Kolejnym problemem było znalezienie odpowiedniego środka transportu. Ponieważ po oderwaniu się Erytrei Etiopia straciła dostęp do morza, a stosunki między Erytreą a Etiopią wciąż są napięte, dostęp przez pobliski erytrejski port Massawa, przez który obelisk wywieziono z Afryki, był niemożliwy.

Rocięty na trzy równe części i odrestaurowany zabytek czekał więc na przewiezienie do Etiopii w magazynach niedaleko rzymskiego lotniska międzynarodowego im. Leonardo Da Vinci w Fiumicino, a władze Włoch i Etiopii poszukiwały odpowiedniego samolotu. Tylko Rosja i Stany Zjednoczone dysponują wystarczająco potężnymi samolotami.

Innym problemem był zbyt krótki pas startowy na lotnisku w Aksum. Drogi i mosty między Addis Abebą i Aksum nie nadawały się do tak skomplikowanego transportu drogowego. Jedynym wyjściem była modernizacja pasa startowego lotniska w Aksum.

Ostatecznie obelisk został przewieziony w trzech lotach (19, 22 i 25.04.2005) samolotem rosyjskim Antonov An-124 Rusłan. Najcięższa część ważyła 60 ton. Nigdy dotąd tak wielki ciężar nie był transportowany drogą lotniczą.

Przywiezieniu pierwszej części obelisku towarzyszyły barwne uroczysytości. Obelisk miał być ponownie ustawiony we wrześniu 2005. Cała operacja kosztowała rząd włoski ok. 6 mln euro.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• The Axum Obelisk, Embassy of The Federal Democratic Republic of Ethiopia
• Moving the Axum Obelisk
• Pillar of Strength, Preservation online
• Ethiopia toils for return of Aksum's stolen obelisk, San Francisco Chronicle, August 12, 2001
• Petycja do rządu włoskiego o zwrot obelisku (ang.)
• An open letter to the Prime Minister of Italy, 14 June 2001
• First part of Ethiopia's Axum Obelisk returns home
• Aksum obelisk arrives in Ethiopia, UNESCO; m.in. zdjęcia z rozładunku samolotu na lotnisku w Etiopii
• Final obelisk section in Ethiopia, BBC News
• Final piece of Axum obelisk returned to Ethiopia, Canadian television's online
• Axum obelisk has returned to Ethiopia, afrol News, 26 April 2005
• Obelisk arrives back in Ethiopia
• UNESCO says Axum obelisk to be put up before start of Ethiopian rainy season