Ogorzałka wełnista
Z Wikipedii
| Ogorzałka wełnista | |
 Pęd z kwiatem i liśćmi |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | ślazowce |
| Rodzina | wełniakowate |
| Rodzaj | ogorzałka |
| Gatunek | ogorzałka wełnista |
| Nazwa systematyczna | |
| Ochroma lagopus Sw. | |
| Synonimy | |
| Ochroma pyramidale Urb. | |
Ogorzałka wełnista (Ochroma lagopus Sw.), popularnie nazywana balsą – gatunek drzewa z rodziny wełniakowatych. Występuje w lasach Ameryki Południowej i Środkowej oraz na Antylach i Cejlonie. Jest często uprawiany wzdłuż atlantyckich wybrzeży Ameryki Południowej.
[edytuj] Morfologia
- Pokrój
- Drzewo o niemal walcowatej koronie, dorastające do 15 m.
- Liście
- Jajowo-sercowate, o drobno ząbkowanych brzegach
- Kwiaty
- Duże (średnica 6-10 cm), pojedyncze, zapylane przez nietoperze (chiropterogamia). Mają skórzasty, lejkowaty, 5-dzielny kielich, bladordzawą 5-płatkową koronę, 1 słupek i 5 zrośniętych pręcików.
- Owoce
- Wydłużona torebka wypełniona licznymi nasionami otoczonymi puchem.
[edytuj] Cechy drewna balsy
Cechą charakterystyczną drewna balsy jest jego mała gęstość. Drewno bardzo miękkie i bardzo lekkie (40 - 180 kg/m³). Dwukrotnie lżejsze od korka. Jednocześnie jest dość mocne i sprężyste. Dla porównania w tabelce zestawiono gęstości drewna popularnych drzew.
| Drewno | Gęstość kg/m³ |
|---|---|
| balsa | 40 - 180, śr. 110 |
| korek | 210 - 350, śr. 280 |
| bambus | 300 - 400, śr. 350 |
| brzoza | 540 - 780, śr. 660 |
| dąb | 700 - 1000, śr. 850 |
[edytuj] Zastosowanie
Uzyskuje się z niego bardzo lekkie (lżejsze od korka), białe drewno o tej samej nazwie (balsa). Nazwy balsa używa się również do określenia różnego rodzaju tratw (m.in. Kon-Tiki), wykonywanych z surowej (nie wysuszonej) balsy, bambusa, trzciny, używanych przez boliwijskich Indian. W zależności od miejsca (w przekroju pnia) wycięcia, wykazuje różną twardość. Części położone najbliżej środka pnia, bardzo miękkie, wykorzystuje się jako materiał wypełniający lub izolacyjny. Na elementy konstrukcyjne stosuje się tylko deseczki i listwy wycięte z części zewnętrznej pnia. Dzięki małej gęstości, jest niezastąpionym materiałem do budowy modeli latających i pływających. W modelarstwie z balsy wykonuje się wręgi (żeberka), fragmenty pokrycia płatów, stateczniki, części pokrycia kadłubów itp.
Z drewna balsy wykonywane są:
- tratwy, jachty, wyposażenie pokładowe, sprzęt ratownictwa wodnego, deski surfingowe
- elementy szybowców i samolotów - słynny brytyjski "Mosquito" z czasów II WWŚ był wykonany w dużej części z drewnianych kompozytów przekładkowych z zastosowaniem drewna balsa
- protezy ortopedyczne
- rakietki (deski) do ping-ponga
- spławiki wędkarskie
- elementy konstrukcyjne w modelarstwie
- filtry fajek
- wypełnienia izolacyjne
- opakowania
- pałeczki dyrygenckie (batuty)
Drewno balsy twardej jest także surowcem do produkcji lignostonu, z którego wykonywane są czółenka do krosien tkackich.
