Okopy Lubomirskiego

Z Wikipedii

Okopy Lubomirskiego to okopy wzniesione w Warszawie z nakazu marszałka wielkiego koronnego Stanisława Lubomirskiego w 1770 roku.

Wbrew swojej nazwie nie zostały one założone jednak jako linia umocnień o charakterze militarnym, a kontrolno - sanitarnym. Zadaniem tych wałów było zapobieganie szerzącym się w tym czasie epidemiom dżumy poprzez kontrolę i filtrowanie ruchu do i z miasta. Liczono się wówczas też z możliwością uderzenia konfederatów barskich na stolicę, lub próbą wywołania powstania w mieście przez ich emisariuszy.

Po stronie lewobrzeżnej Warszawy wały te miały długość 12,8 km i powierzchnię 1470 ha, a ruch odbywał się tylko przez kilka wejść do miasta - przez rogatki:

• Czerniakowskie,
• Mokotowskie (pl. Unii Lubelskiej),
• Jerozolimskie (róg Alej Jerozolimskich i Grójeckiej),
• Wolskie (róg Chłodnej i Towarowej),
• Powązkowskie (Powązki przy Powązkowskiej),
• Marymonckie (wieś Pólków).

Dnia 5 października 1777 Marszałek Wielki Koronny Stanisław Lubomirski wydał obwołanie:

"Szerząca się w Rzeczypospolitej morowa zaraza, miejsca nawet odległe nieubezpieczone łatwo zasięgać mogąca, każdemu powszechnym grozi nieszczęściem. Przeto troskliwością obywatelów miejsca tego i chęcią brania się do jak najprędszego ratunku zagrzany z obowiązków Urzędu mego Marszałkowskiego, mając w czułości, by miasto rezydencji JKMci, Warszawa, a w nim umieszczeni obywatele ochroną swoją, ile możności, znajdowali, te najdokładniejsze wynajduję być środki, aby ku tym pewniejszemu i ubezpieczeniu i łatwiejszemu podróżnych i kupców przybywających z miejsc odległych rozeznaniu, towarów zaś i fantów wszelkich rewidowaniu i okurzaniu, a podejrzanych osób niedopuszczeniu, lub kwarantann odprawowaniu, toż miasto okopać, do czego gdy łatwiejsze, ile bez funduszu, nie wynajdują się sposoby, a czas przynaglający i trwoga samychże obywatelów, chętnie do działania tej czynności skłaniających się, prędkiego wymaga uskutecznienia."

W 1794 okopy te zostały wzmocnione działami zewnętrznymi i wewnętrznymi, przez co nabrały charakteru militarnego i odegrały pewną rolę w czasie Insurekcji kościuszkowskiej.

Wały te zostały odnowione w 1825 jako wał celny z przesunięciem w rejonie dzisiejszego Śródmieścia z ulicy Koszykowej na Nowowiejską. Były one na znacznej długości granicą miasta aż do 8 kwietnia 1916, kiedy nastąpiło włączenie do Warszawy znacznych obszarów poza wałami, na mocy rozporządzenia generała-gubernatora Hansa von Beselera.

Niejako kontynuacją idei obwałowywania Warszawy stały się późniejsze dwa pierścienie fortów (Twierdza Warszawa) połączonych dziełami ziemnymi (oraz wcześniejszy pierścień fortów wokół Cytadeli), zbudowanymi przez Rosjan w 2 połowie XIX w.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• warszawa 1939 - Okopy Lubomirskiego
• Historia ulicy Lwowskiej - Okopy Lubomirskiego