Okręty podwodne typu 207 (Kobben)

Z Wikipedii

Okręty podwodne typu 207 (Kobben)
ORP "Kondor", ex "Kunna"
Opis typu
Producent	RFN
Użytkownicy	Norwegia (15) Dania (3) Polska (4)
Stocznia	Rheinstahl-Nordseewerke, Emden
Wprowadzenie do służby	1964
Zbudowane okręty	15
Okręty w slużbie	4 (Polska)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	nawodna /podwodna: 370 / 435 t - pierwotna 459 / 524 t - po modernizacji
Długość	45,4 m pierwotna 47,4 m po modernizacji
Szerokość	4,6 m
Zanurzenie	4,3 m
Napęd	2 silniki wysokoprężne o mocy łącznej 1200 KM, 1 silnik elektryczny o mocy 1500 KM (po modernizacji 1800 KM), 1 śruba
Prędkość	nawodna: 12 węzłów podwodna: 18 węzłów
Zasięg	zasięg / przy prędkości, na powierzchni / pod wodą: 3500 Mm/5 w / 300 Mm/6 w po modernizacji: 5000 Mm/8 w / 350 Mm/6 w
Załoga	18, po modernizacji 21
Uzbrojenie	8 wyrzutni torpedowych 533 mm na dziobie, 8 torped

Okręty podwodne typu 207 - seria małych okrętów podwodnych o napędzie konwencjonalnym, zbudowanych w RFN dla marynarki Norwegii, gdzie zostały oznaczone jako typ Kobben. Zbudowano 15 jednostek, które służyły w marynarce norweskiej od 1964 do 2003. Trzy z nich używane były w latach 1989-2004 przez Danię (znane jako typ Tumleren), a cztery od 2002 służą w polskiej Marynarce Wojennej (stan na 2008).

Spis treści 1 Budowa 2 Służba 3 Opis 4 Modernizacja 5 Okręty 6 Dane taktyczno – techniczne 7 Źródła 8 Przypisy

[edytuj] Budowa

Do lat 60. norweska marynarka wojenna była wyposażona w przestarzałe okręty podwodne pochodzące jeszcze z czasów II wojny światowej (5 brytyjskiego typu U i 3 niemieckiego typu VIIC). Zdecydowano zastąpić te jednostki nowoczesnymi okrętami i wybór padł na konstrukcje niemieckie. Na początku lat 60. w RFN rozpoczęto konstruowanie dość udanego szeregu niewielkich okrętów podwodnych Typ 205, budowanych dla marynarki RFN i Danii. Na konstrukcji typu 205 oparto również jednostki zaprojektowane dla Norwegii, jednakże z powodu licznych zmian zastosowano nowe oznaczenie typu - 207. Umowę na budowę 15 okrętów podpisano pod koniec 1962. Okręty były finansowane przy pomocy amerykańskiej.

W stosunku do typu 205 wydłużono kadłub o ok. 1,5 m. Najbardziej widoczną różnicą jest kształt kiosku, z pochyloną przednią krawędzią. W stosunku do pierwotnego typu 205 zmieniono układ steru kierunku, montując go za śrubą, a nie przed nią (podobnie, jak na nowszych wariantach typu 205M, 205DK i 206). Zamiast stali amagnetycznej w okrętach niemieckich, kadłub zbudowano ze zwykłej stali o zwiększonej wytrzymałości, co zwiększyło dopuszczalne zanurzenie do 200 m i zmniejszyło problemy z korozją, aczkolwiek pogorszyło wykrywalność magnetyczną okrętów.

Budowę pierwszych okrętów rozpoczęto w 1963, ostatnich w 1966, a zakończono w 1967. Wszystkie zbudowano w stoczni Rheinstahl-Nordseewerke w Emden. Jako pierwszy wodowano i wszedł do służby "Kinn", lecz głównym okrętem, dającym nazwę typowi, stał się zbudowany jako trzeci "Kobben".

[edytuj] Służba

Norwegia

Do służby norweskiej seria 15 jednostek weszła w latach 1964-1967. Okręty otrzymały nazwy: "Ula", "Utsira", "Utstein", "Utvær", "Uthaug", "Sklinna", "Skolpen", "Stadt", "Stord", "Svenner", "Kaura", "Kinn", "Kya", "Kobben", "Kunna". Stacjonowały w Bergen, ich głównym zadaniem była ochrona długiego wybrzeża Norwegii w ramach NATO. Ich umiarkowany zasięg i autonomiczność predestynował je do działań przybrzeżnych. W latach 70., wraz z uzbrojeniem w nowe torpedy, zadaniem okrętów stało się zwalczanie okrętów podwodnych.

W latach 80., w związku z zamówieniem nowych okrętów typu 210 (Ula), rozpoczęto wycofywanie Kobbenów. W 1982 wycofano pierwszy okręt "Kinn", przeznaczając go na części zamienne (jego nazwę w 1987 otrzymał "Ula", zwalniając nazwę dla nowego okrętu typu 210). W 1987 wycofano kolejny "Stadt", po uszkodzeniu przez pożar (początkowo miał być sprzedany Danii). W 1986 zawarto umowę o sprzedaży trzech okrętów Danii ("Utvaer", "Uthaug" i "Kya") po pracach modernizacyjnych.

W latach 1989-1992 zakończono modernizację sześciu jednostek norweskich, w celu zachowania ich wartości bojowej, połączoną z gruntownym remontem w stoczni w Bergen ("Sklinna", "Skolpen", "Stord", "Kobben", "Kunna" i "Svenner"). Zwiększyła ona ich możliwości wykrywania i zwalczania celów, wzrósł też zasięg okrętów. Jednocześnie wycofano ze służby w latach 1991-1992 pozostałe cztery niezmodernizowane okręty ("Utsira", "Utstein", "Kaura" i "Kinn" ex- "Ula"). Okręt "Sklinna" wycofano ze służby w 2001, a pozostałe 5 przekazano w latach 2002-2003 Polsce.

Dania

Duńskie okręty: "Tumleren" (ex- "Utvaer"), "Sælen" (ex- "Uthaug") i "Springeren" (ex- "Kya") weszły do służby w Danii w latach 1989-1991, znane tam jako typ Tumleren. Kupiono też w 1992 okręt "Kaura" na części zamienne. "Sælen" 4 grudnia 1990 zatonął podczas holowania w Kattegatcie (bez ofiar), lecz został 17 grudnia 1990 podniesiony, po czym wyremontowany i wrócił do służby 10 sierpnia 1993^[1]. Duńskie okręty wycofano ze służby w 2004. "Sælen" został przekazany Królewskiemu Muzeum Marynarki.

Polska

W lutym 2002 Norwegia podpisała umowę o przekazaniu pięciu zmodernizowanych okrętów polskiej Marynarce Wojennej, z tego jeden "Kobben" z przeznaczeniem na części zamienne (w czerwcu 2002). Jako pierwszy przekazano "Stord" - podniesiono na nim banderę 4 czerwca 2002 i wszedł do służby jako ORP "Sokół", następnie weszły w 2002 ORP "Sęp" (ex- "Skolpen") i w 2003 ORP "Bielik" (ex- "Svenner") i ORP "Kondor" (ex- "Kunna").

[edytuj] Opis

Okręty są konstrukcji jednokadłubowej. Z uwagi na niewielkie rozmiary zdecydowano się na konstrukcję jednoprzedziałową - bez podziału na przedziały wodoszczelne. W części dziobowej znajdują się miejsca do spania dla oficerów i podoficerów oraz 8 wyrzutni torped. W części centralnej są stanowiska sterowania okrętem, dowodzenia i kierowania jego walką. Nad nią zabudowany jest kiosk, z odkrytym mostkiem. W części rufowej znajdują się mechanizmy napędowe i maszynownia oraz miejsca do spania dla marynarzy, wraz z ubikacją, umywalnią i kuchnią. Główne zbiorniki balastowe znajdują się na dziobie i rufie. Stery głębokości znajdują się na kadłubie na dziobie, w jego podwodnej części. Ostatni zbudowany okręt "Svenner" miał kadłub przedłużony o metr.

Uzbrojenie stanowi 8 torped w wyrzutniach kalibru 533 mm - okręt nie przenosi zapasowych torped z uwagi na brak miejsca. Początkowo stosowano amerykańskie torpedy Mk 16 (o napędzie cieplnym) i Mk 37 Mod 0 (elektryczne). Od 1972 wprowadzono nowsze szwedzkie torpedy Tp 61 kalibru 533 mm do zwalczania celów nawodnych, a od 1976 amerykańskie torpedy NT37C kalibru 482 mm o napędzie termicznym OTTO II, do zwalczania głównie okrętów podwodnych. Do strzelania tymi torpedami potrzebne są wkładki redukcyjne w wyrzutni.

Wyposażenie stanowił przede wszystkim system aktywno-pasywny hydrolokacyjny SPS M1H firmy Krupp Atlas, pierwszej powojennej niemieckiej generacji. W jego skład wchodził sonar średniej częstotliwości i hydrofony. Na przełomie lat 60. i 70. zintegrowano go z norweskim skomputeryzowanym systemem dowodzenia Kongsberg MSI-70U. System ten dawał możliwość śledzenia kilkunastu celów i wypracowania danych do ataku. Obsługuje go dwóch operatorów na zdublowanych konsolach. Wyposażenie uzupełniał radar nawigacyjny Thomson CSF Calypso II i urządzenie ostrzegania przed opromieniowaniem

[edytuj] Modernizacja

W toku modernizacji skontrolowano stan blach kadłuba, który przedłużono o 2 m przez wstawienie dodatkowej sekcji za kioskiem ("Svenner" - o 1 m). Widoczną zmianą jest dodany właz ewakuacyjno-załadowczy na kadłubie przed kioskiem. Zmodernizowano również napęd okrętów, wymieniając silniki wysokoprężne i elektryczne i baterie akumulatorów.

Najistotniejszą zmianą była wymiana systemu hydrolokacyjnego na nowy niemiecki CSU-83 (DBQS-21) firmy STN Atlas Elektronik, o dużych możliwościach. W jego skład wchodzi aktywno-pasywny panoramiczny sonar średnich i dużych częstotliwości CSU 3-4, działający przede wszystkim w skrytym trybie pasywnym. W skład systemu wchodzą też hydrofony pasywne FAS 3-1 z antenami bocznymi i pasywna stacja pomiaru odległości PRS 3-15. Pozostawiono system dowodzenia MSI-70U, nieco zmodyfikowany. Wymieniono ponadto radar nawigacyjny na Kelvin Hughes Typ 1007 i zainstalowano system rozpoznania radioelektronicznego Argo oraz nowe środki łączności radiowej.

Podobną modernizację przeszły trzy jednostki duńskie.

[edytuj] Okręty

Numer taktyczny	Nazwa	Położenie stępki	Data wodowania	Wejście do służby norweskiej	Los - uwagi
S-300	Ula	21. 08. 1964	19. 12. 1964	07. 05. 1965	12. 3. 1987 przemianowany na Kinn (S-316), wycof. 1992
S-301	Utsira	31. 10. 1964	11. 03. 1965	08. 07. 1965	wycof. 1991
S-302	Utstein	08. 01. 1965	19. 05. 1965	15. 09. 1965	wycof. 1991 - okręt-muzeum w Horten
S-303	Utvær	24. 03. 1965	30. 07. 1965	01. 12. 1965	20. 10. 1989 → Dania Tumleren (S322), wycof. 17. 8. 2004[2]
S-304	Uthaug	31. 05. 1965	03. 10. 1965	16. 02. 1966	10. 10. 1990 → Dania "Sælen" (S323), wycof. 21. 12. 2004 → muzeum[1]
S-305	Sklinna	17. 08. 1965	21. 01. 1966	27. 05. 1966	od 1995 numer S-314, wycof. 2001
S-306	Skolpen	01. 11. 1965	24. 03. 1966	17. 08. 1966	16. 08. 2002 → Polska ORP "Sęp"
S-307	Stadt	01. 02. 1966	10. 07. 1966	15. 11. 1966	wycof. 1987
S-308	Stord	01. 04. 1966	02. 09. 1066	14. 02. 1967	04. 06. 2002 → Polska ORP "Sokół"
S-309	Svenner	08. 09. 1966	27. 01. 1967	12. 06. 1967	08. 09. 2003 → Polska ORP "Bielik"
S-315	Kaura	19. 05. 1964	16. 10. 1964	05. 02. 1965	1992 → Dania na części, złom. 1992
S-316	Kinn	?. 02. 1963	30. 11. 1963	08. 04. 1964	wycof. 1982
S-317	Kya	25. 06. 1963	20. 02. 1964	15. 06. 1964	17. 10. 1991 → Dania "Springeren", wycof. 25. 11. 2004[2]
S-318	Kobben	09. 12. 1963	25. 04. 1964	17. 08. 1964	wycof. 2002 → Polska na części zamienne
S-319	Kunna	03. 03. 1964	16. 06. 1964	29. 10. 1964	20. 10. 2003 → Polska ORP "Kondor"

[edytuj] Dane taktyczno – techniczne

Początkowo:

• Wyporność:
  • na powierzchni: 370 ton
  • w zanurzeniu: 435 ton
• Wymiary
  • długość: 45,40 m
  • szerokość: 4,60 m
  • zanurzenie: 4,30 m
• Napęd: 2 silniki wysokoprężne MB 820 o mocy łącznej 1200 KM, 1 silnik elektryczny o mocy 1500 KM, 1 śruba.
• Prędkość maksymalna:
  • nawodna: 12 węzłów
  • podwodna: 18 węzłów
• Zasięg:
  • 3500 mil morskich przy prędkości 5 węzłów w wynurzeniu
  • 300 mil morskich przy prędkości 6 węzłów w zanurzeniu
• Uzbrojenie: wyrzutnie torped 8 x 533 mm
• Załoga: 18 (w tym 5 oficerów)

Po modernizacji:

• Wyporność:
  • na powierzchni: 459 ton
  • w zanurzeniu: 524 ton
• Wymiary
  • długość: 47,40 m
  • szerokość: 4,60 m
  • zanurzenie: 4,30 m
• Napęd: 2 silniki wysokoprężne MTU12V493 AZ80 GA31L o mocy łącznej 1200 KM, 1 silnik elektryczny o mocy 1800 KM, 1 śruba.
• Prędkość maksymalna:
  • nawodna: 12 węzłów
  • podwodna: 18 węzłów
• Zasięg:
  • 5000 mil morskich przy prędkości 8 węzłów w wynurzeniu
  • 350 mil morskich przy prędkości 6 węzłów w zanurzeniu
• Uzbrojenie: wyrzutnie torped 8 x 533 mm
• Załoga: 21 (w tym 5 oficerów)

[edytuj] Źródła

• Wojciech Zawadzki: Okręty podwodne Typu 207 w: nowa Technika Wojskowa 7/2002

Przypisy