Order Zasługi Czerwonego Krzyża (Austria)

Z Wikipedii

Order Zasługi Czerwonego Krzyża (niem.: Ehrenzeichen vom Roten Kreuz) - nadawane w latach 1914 - 1919, 1922 - 1938 i od 1961 austriackie odznaczenie za zasługi dla Czerwonego Krzyża.

[edytuj] Historia

Austriacki Czerwony Krzyż został założony w roku 1864. W roku 1914 świętował 50 lat swego istnienia i otrzymał od cesarza Franciszka Józefa zezwolenie na ustanowienie własnego odznaczenia za zasługi, które zostało uznane przez państwo. Wkrótce po jubileuszu wybuchła I wojna światowa, w czasie której odznaczenie, ozdobione tzw. dekoracją wojenną, nadawano za pomoc rannym, chorym i bezdomnym. Nadawano je jeszcze przez rok po zakończeniu wojny, do 1919, po czym nowopowstała Republika Niemiecko-Austriacka (Deutschösterreich) zlikwidowała wszelkie ordery państwowe i prywatne. W roku 1923, po usilnych staraniach Czerwonego Krzyża, zezwolono na odnowienie odznaczenia, które istniało do roku 1938, do tzw. Anschlussu Austrii do III Rzeszy, gdy Austriacki Czerwony Krzyż został rozwiązany i połączony z niemieckim. Dopiero w sześć lat po powstaniu II Republiki Austriackiej (1955) uzyskano zezwolenie władz państwowych na ponowne ustanowienie odznaczenia, oznaka którego otrzymała zupełnie nową formę. W czasie monarchii i I republiki order posiadał trzy klasy i dodatkowo medale srebny i brązowy, obecne odznaczenie posiada trzy klasy i trzy medale, złoty, srebrny i brązowy.

[edytuj] Insygnia

Insygnia z czasów monarchii to oznaka orderu i gwiazda I. klasy. Wygląd oznaki został zainspirowany przez tzw. Krzyż Mariański Zakonu Krzyżackiego, tzn. jest to krzyż łaciński z rozszerzonymi zakończeniami ramion. W medalionie awersu znajdowało się godło Czerwonego Krzyża, otoczone napisem "PATRIAE AC HUMANITATI" ("Ojczyźnie i ludzkości"), w medalionie rewersu daty "1864" i "1914". Oznaka była obustronnie pokryta czerwoną emalią z białymi bordiurami. Prawie wszystkie egzemplarze z czasów monarchii były nadane w czasie wojny i ozdobione są tzw. dekoracją wojenną, emaliowanym na zielono wieńcem laurowym położonym na ramionach krzyża orderowego. Gwiazda I. klasy to oznaka orderu ze złotymi promieniami między ramionami.

Insygnia z pierwszych lat I. Republiki Austriackiej nie różnią się wiele od poprzednich - medalion rewersu nosi datę "1923". Po dojściu do władzy Engelberta Dollfussa (1934) zmieniono nieco wygląd oznaki, zamiast wieńca laurowego wprowadzono dwie gałązki palmowe idące z dolnego ramienia krzyża na ramiona poprzeczne oraz złote promienie między ramionami krzyża dla wszystkich klas. Zmieniono także wstęgę - wstęga lat 1914-1934 była biała z dwiema czerwonymi bordiurami, wstęga lat 1934-1938 czerwona z dwiema białymi bordiurami.

Obecne odznaczenie II Republiki nie ma poza nazwą nic wspólnego z dawnym - oznaką jest emaliowany na czerwono krzyż grecki, na awersie w środku krzyża znajduje się orzeł godła państwowego Austrii z emblematem Czerwonego Krzyża na piersi, na rewersie data "1961" . I. klasa noszona jest na szyi, II. bez wstęgi na agrafie na lewej piersi, III. na wstędze (czerwonej z białymi bordiurami, wiązanej w austriacki trójkąt) także na lewej piersi. Kobiety noszą odznaczenie na damskiej kokardzie nad lewą piersią. Obecne odznaczenie nie posiada gwiazdy dla I. klasy.

[edytuj] Bibliografia

• Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden ab 1700, Mūnchen 1978