Organellum
Z Wikipedii
Organellum to każda struktura występująca w cytoplazmie komórki, wyspecjalizowana do pełnienia określonej funkcji.
Organella (liczba pojedyncza od organelle, wg SJP nieistniejąca; formalnie tak powinna brzmieć l.mn. od "organellum") jest to alternatywne spolszczenie łacińskiego terminu organellum. Obecnie chyba mniej powszechnie stosowane niż zapożyczenie dosłowne.
W komórkach prokariotycznych jest stosunkowo niewiele typów organelli. Najważniejsze to genofor (materiał genetyczny w postaci kolistej cząsteczki DNA) i rybosomy. Komórki eukariotyczne mają znacznie bogatszy zestaw organelli. Z ważniejszych można wymienić:
- rybosomy
- wakuola
- siateczka śródplazmatyczna czyli retikulum endoplazmatyczne
- lizosomy
- aparat Golgiego
- jądro komórkowe
- mitochondria
- plastydy czyli chloroplasty, chromoplasty itp.
Niektóre organella komórek eukariotycznych - mitochondria oraz plastydy) pochodzą od endosymbiotycznych bakterii.
Są one otoczone podwójną błoną, posiadają własny, niezależny od jądra komórkowego materiał genetyczny w postaci kolistej cząsteczki DNA oraz własne, inne od cytoplazmatycznych rybosomy.
Innym organellum otoczonym podwójną błoną jest jądro komórkowe, jednak nie ma wielu danych sugerujących, że jest również pochodzenia endosymbiotycznego. Są też sugestie, że wici komórek eukariotycznych są również efektem dawnej endosymbiozy, ale jak dotąd brak na to dowodów.
Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu biologii, cytologia.
Aparat Golgiego • Centriola • Chloroplast • Glioksysom • Jądro komórkowe • Lizosom • Miofibryle • Mitochondrium • Peroksysom • Pęcherzyk • Retikulum endoplazmatyczne • Rybosom • Wakuola
Poziom komórkowy: organellum • komórka
Poziom organizmalny: tkanka • narząd (organ) • układ narządów (system) • organizm
Poziom ponadorganizmalny: populacja • biocenoza • ekosystem • biosfera
