Organizacja kolei

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Koleje były początkowo (II poł. XIX wieku) organizowane w formie prywatnych przedsiębiorstw posiadajcych monopol na wykonywanie usług przewozowych na sieci kolejowej. Tę formę organizacyjną uznano za niewydolną z gospodarczego punktu widzenia i w I połowie XX wieku w wielu państwach świata koleje zostały znacjonalizowane.

Forma organizacyjna kolei jako monopolu państwowego nie sprawdziła się jako strategia długofalowa. Spowodowała stagnację pozycji tego środka transportu na rynku i została w większości krajów europejskich porzucona pod koniec XX wieku (Szwecja- 1988, Wielka Brytania- 1995 do 1997, Niemcy- 1994, Czechy- 1994, Dania- 1997, Estonia- 1997 do 2001, ponadto: Norwegia, Finlandia, Holandia).

Jako powody niewydolności można podać brak bodźców do wprowadzania innowacji na rynek, do zdobywania nowych klientów, redukcji kosztów i wydajnej alokacji zasobów. Przedsiębiorstwa państwowe o pozycji monopolistycznej w większości przypadków zaprzestawały działań by na rynek wprowadzać nowe produkty po atrakcyjnych cenach.

Według teorii ekonomicznej, dopiero wprowadzenie zmian organizacyjnych wprowadzających normalną, wolnorynkową organizację rynku powinno wyeliminować zaburzenia i spowodować rozwój tego środka transportu. Ekonomiści pragnęliby sytuacji, w której można by wyrównać szanse konkurencji transportu szynowego i drogowego. Oznacza to, iż Państwo musiałoby przejąć odpowiedzialność za infrastrukturę i stworzyć warunki nieograniczonej konkurencji na rynku kolejowym. W celu rozwoju sektora połączeń pasażerskich konieczne jest także stworzenie warunków konkurencji na rynku przewozów regionalnych i dalekobieżnych. Jak dotychczas, najdłużej tego typu system organizacyjny działa w organizacji przewozów kolejowych w królestwie Szwecji.