Organy Hammonda

Z Wikipedii

Organy Hammonda - elektryczny instrument muzyczny. Pierwszy z tej grupy instrumentów, który wszedł do masowej produkcji i użytku. Produkowany i popularny wśród muzyków do dziś.

Organy Hammonda zostały skonstruowane przez amerykańskiego zegarmistrza Laurensa Hammonda. Premiera instrumentu nastąpiła w 1935 roku. Instrument był produkowany przez przedsiębiorstwo Hammond Organ Company mieszczące się w Evanston, Illinois w USA.

Działanie organów Hammonda opiera się na tej samej zasadzie, co o pięćdziesiąt lat wcześniejszego instrumentu Telharmonium. Zespół dyskowych wirników, na których powierzchni nacięte były różnego rodzaju żłobki obracał się w polu magnetycznym generując prąd elektryczny o charakterystyce zawierającej szereg harmonicznych składowych. Organy produkowały wibrujący, intrygujący, ciepły i przyjemny dla ucha dźwięk. Wczesne instrumenty posiadały oddzielną konsolę i część wykonawczą. W późniejszych wersjach zintegrowano je w jedną całość. Najnowsza wersja instrumentu XE-1 jest wręcz miniaturowa, gdyż generator elektromagnetyczny zastąpiono cyfrowym.

Klasyczna konstrukcja instrumentu posiada dwie 61-klawiszowe klawiatury, oraz 25 (lub w wersji koncertowej 32) pedały. Efekt wibrującego dźwięku uzyskuje się zwykle dzięki wirującym głośnikom Leslie. Status kultowego hammonda zyskał model B3.

Organy Hammonda znalazły szerokie zastosowanie w muzyce rockowej lat 60.; pierwszymi muzykami, którzy zaczęli posługiwać się tym instrumentem w swoich zespołach byli Georgie Fame i Graham Bond. Później były zwłaszcza używane przez zespoły nurtu brytyjskiej inwazji (m.in. The Nice i Procol Harum), a następnie w rocku psychodelicznym i w latach 70. w rocku progresywnym. W późniejszych okresach popularność tego instrumentu w muzyce rockowej praktycznie zanikła.

Organy Hammonda znalazły także pewne zastosowanie w muzyce poważnej. Między innymi Karlheinz Stockhausen wykorzystał je w swej kompozycji Mikrophonie II. W muzyce rozrywkowej jednak królowały one przez całe lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte. Znaczenie ich zmalało po wprowadzeniu syntezatorów, lecz nawet potem były i ciągle są cenionym instrumentem.

Ciekawostką jest fakt, że sam konstruktor uważał, że jego organy powinny być wykorzystywane jedynie w muzyce sakralnej. Denerwował go fakt, że używali ich muzycy jazzowi - Hammond nie lubił jazzu.

Do rockowych i jazzowych wirtuozów instrumentu należą: Billy Preston, Wojciech Karolak, Andrzej Zieliński, Krzysztof Sadowski, Jon Lord, Don Airey, Mark Stein, Rod Argent, Joe de Francesco, Keith Emerson, Morgan Nichols, Rick Wakeman, Dr Lonnie Smith, John Rabbit Bundrick, Barbera Dennerlein, Larry Young, John Medeski, Jimmy McGriff, Jimmy Smith, Reuben Wilson, Alan Price, Thijs van Leer, Bradley Joseph oraz Czesław Niemen, Paweł Berger , Grzegorz Ciechowski, Paweł Serafiński, Michael Falkenstein i Janusz Nowosad.

Zobacz też: organy