Ostatnia Wieczerza (obraz Leonarda da Vinci)

Z Wikipedii


Ostatnia Wieczerza
Leonardo da Vinci , 1495-1498
malowidło ścienne
460 × 880 cm
Santa Maria delle Grazie

Ostatnia Wieczerza (wł. Il Cenacolo lub L'Ultima Cena) - malowidło ścienne Leonarda da Vinci, wykonane w refektarzu kościoła Santa Maria delle Grazie w Mediolanie i przedstawiające Ostatnią Wieczerzę. Malowidło powstało na zamówienie księcia Mediolanu Ludovico Sforzy. Da Vinci malował fresk przez trzy lata. Posłużył się on nietypową techniką, która okazała się jednak nietrwała - mimo wielu renowacji fresk jest nadal w złym stanie (w maju 1999 zakończono wielką konserwację malowidła pod kierownictwem Pinin Brambilli Barcilon; prace konserwacyjne trwały pięciokrotnie dłużej niż malowanie dzieła przez Leonarda).

Dzieło podziwiane jest głównie ze względu na zachowane w nim proporcje, oraz symetrię, wyrażoną głębią pomieszczenia, w której wraz z Jezusem ucztują apostołowie, jak również ze względu na naturalizm obrazu i bijącą z niego iluzję rzeczywistości. W cynowych naczyniach i szkle pierwotnie odbijały się szaty apostołów, lecz niestety detale te zostały bezpowrotnie utracone.

Fresk przedstawia moment, w którym Jezus ogłasza, iż jeden z apostołów go zdradzi (Judasz to czwarta postać od lewej). Naturalizm obrazu jak i samo przedstawienie sceny, pełne dynamizmu i emocji niespotykanych w ówczesnych freskach ukazujących ostatnią wieczerzę, było niemalże rewolucją. Apostołowie zgrupowani są po trzech, jednocześnie każdy z nich inaczej reaguje na słowa Jezusa. Leonardo nieszablonowo namalował także postać Judasza, który na współczesnych malarzowi przedstawieniach tej sceny był z grupy apostołów wyizolowany, usadowiony samotnie gdzieś na krańcu obrazu nierzadko odwrócony tyłem do widza. Warto zauważyć, że Jezus nie ma kielicha, pomimo że każda z osób posiada swoje naczynie. Jezus obiema dłońmi wskazuje na chleb, zaś jego prawa dłoń niemalże spotyka się z dłonią Jana, siedzącego po jego prawicy, który właśnie sięga po niewielki bochen. Brak kielicha może wynikać z faktu, że obraz inspirowany jest Ewangelią św. Jana, w której ustanawianie Eucharystii nie zostało opisane.

Na obrazie daje się zauważyć ręka trzymająca nóż, tuż za trzecim apostołem w grupie uczniów siedzących po prawicy Jezusa. Ze względu na zły stan dzieła przez pewien czas uważano że ręka ta, jeśli policzyć wszystkie ręce na obrazie, jest nadmiarowa i nie należy do nikogo. Jednakże obecnie dość łatwo zauważyć, że jest to dłoń świętego Piotra, a liczba rąk na obrazie jest prawidłowa. Gwałtowna reakcja św. Piotra na słowa Jezusa jak i fakt, że trzyma on w dłoni nóż może odwoływać się do późniejszych wydarzeń w Getsemani gdzie św. Piotr broniąc Jezusa odcina jednemu z napastników ucho. Istnieje również interpretacja że wycelowane w św. Bartłomieja ostrze ma przypominać o jego męczeńskiej śmierci.

Według włoskiego muzyka i informatyka Giovanniego Marii Pali, w obrazie "ukryty" jest zapis muzyczny krótkiego rekwiem^[1].