Syrakuzy

Z Wikipedii

Współrzędne: 37°05' N 15°17' E37.0833333 15.2833333 (Syrakuzy)

Syrakuzy

Herb Syrakuz

Włochy

Giambattista Bufardeci

Powierzchnia

204 km²

Położenie

37° 05' N
15° 17' E

Wysokość

17 m n.p.m.

Ludność (2004)
• liczba ludności
• gęstość

123 322
593 os./km²

Nr kierunkowy

0931

Kod pocztowy

96100

Położenie na mapie kraju

Syrakuzy

Strona internetowa miasta

Syrakuzy (łac. Syracusae, wł. Siracusa) – miasto we Włoszech we wschodniej Sycylii, którego patronką jest Święta Łucja (dzień obchodów: 13 grudnia).

[edytuj] Historia

Miasto to powstało jako antyczna kolonia greckich Dorów z Koryntu w 733 p.n.e. na miejscu wcześniejszej osady. Początkowo miasto zajmowało tylko przybrzeżną wysepkę Ortygię. Po zbudowaniu kamiennej grobli w VI wieku p.n.e. Syrakuzy zaczęły rozrastać się szybko na lądzie stałym, gdzie założono agorę, a z dala od miasta, nad rzeką Anopos, wzniesiono około 560-550 p.n.e. wielki peripteros dorycki poświęcony Zeusowi Olimpijskiemu. Od V wieku p.n.e. Syrakuzy były uważane za najpiękniejsze i najbogatsze, a niewątpliwie najludniejsze miasto wyspy (około 200 tysięcy mieszkańców), posiadające dwa doskonałe porty (handlowy i wojenny), które zapewniały panowanie miasta nad wschodnią częścią Sycylii. Starożytne Syrakuzy składały się ostatecznie z pięciu dzielnic:

Achradine, gdzie znajdowała się świątynia Zeusa,
Tyche, gdzie znajdowała się świątynia tej bogini,
Neapolis, gdzie znajdował się największy teatr na Sycylii,
Epipolai,
wyspa Ortygia, gdzie znajdowało się silnie obwarowane akropolis i pałac tyranów.

Początkowo w Syrakuzach panował ustrój arystokratyczny, potem demokratyczny. Tyranię wprowadził Gelon I w 485 p.n.e. W V wieku p.n.e. tyrani Syrakuz sięgnęli po hegemonię w Wielkiej Grecji i walczyli z powodzeniem (bitwa pod Himerą, 480 p.n.e.) z zajmującymi zachód wyspy Kartagińczykami.

Syrakuzy były szeroko promieniującym centrum kultury greckiej, ojczyzną np. Epicharma i Archimedesa, gościły także m.in. Pindara, Ajschylosa i Platona W mieście tym żył i tworzył Archimedes, który zginął z rąk Rzymian podczas oblężenia miasta w czasie II wojny punickiej w 212 p.n.e. W trakcie tych walk Archimedes skonstruował wiele machin wojennych używanych do obrony miasta. Do II wojny punickiej Syrakuzy przystąpiły po stronie Kartaginy, chcąc odzyskać utraconą niezależność – podczas I wojny punickiej Hieron II, tyran Syrakuz był sprzymierzeńcem Rzymu. Po zdobyciu przez Rzymian miasto straciło wiele ze swojej dawnej świetności, choć wciąż powstawały nowe budowle jak portyki czy teatry. Zdobyte i złupione w 212 p.n.e. przez Rzymian miasto stało się częścią pierwszej kolonii imperium, czyli Sycylii.

Według relacji biblijnej ok. 59 roku n.e. z Malty przypłynął aleksandryjski statek, na którym pokładzie znajdował się ewangelista Łukasz, Arystarch i prewożony na proces do Rzymu apostoł Paweł. Dzieje Apostolskie 28:11, 12 podaje, iż statek zatrzymał się w Sarakuzach na trzy dni. W tym okresie miasto podzielone było na dwie części: jedna znajdowała się na małej wyspie Ortygia (obecnie Ortigia), gdzie prawdopodobnie przybił wspomniany statek, a druga na samej Sycylii.

W VII i VIII wieku Syrakuzy były atakowane przez muzułmańskich Arabów, w 668 zostały złupione przez nich podczas śmiałego wypadu z północnej Afryki na Sycylię. Wraz z całą wyspą miasto dostało się pod panowanie arabskie w 878. W 1086 Syrakuzy zajęli Normanowie pod wodzą Rogera I zwanego Wielkim Księciem, którzy stworzyli, rządzone przez własną dynastię, dobrze prosperujące królestwo.

[edytuj] Zabytki

Na przełomie V i IV wieku p.n.e. tyran Dionizjos I włączył do miasta i ufortyfikował płaskie wzgórze Epipolaj, a umacniając cały system obronny (długości około 22 km; obecnie zachowane tylko fragmenty) zbudował w Euryleos potężną twierdzę, stanowiącą najwybitniejsze osiągnięcie ówczesnej architektury wojskowej. Do miasta prowadził kompleks wejść nazywany Heksapylon (Sześciobramny).

W starej części Syrakuz, na Ortygii, z ufortyfikowaną akropolis, pałacem tyranów i źródłem Aretuzy, wzniesiono około 570-560 p.n.e. najstarszy na Sycylii dorycki peripteros (stylobat: 21,47x55,33 m), poświęcony Apollinowi, i młodszy, z około 470 p.n.e. - Atenie. Świątynia Ateny liczyła 22 x 55,02 m i miała 6 x 14 kolumn o wysokości 8,71 m i dolnej średnicy 1,92 m. Jest pierwszą konstrukcją, w której problem zachowania proporcji między interkolumniami i tryglifami w narożnikach budowli został rozwiązany przez stopniowe zmniejszanie odległości między dwoma ostatnimi interkolumniami w narożnikach (kontrakcja narożna). Metodę tę przyjęto z czasem w całej Grecji. Świątynia ta została adaptowana w VII wieku n.e. na trójnawową bazylikę chrześcijańską. W pobliżu świątyni Ateny odsłonięte relikty wielkiej świątyni jońskiej z VI wieku p.n.e., długości około 56 m, nigdy nie ukończonej.

W nowej części miasta, koło agory, odkryto m.in. część domu ze studnią z VI wieku p.n.e., dalej wielki teatr grecki, powstały po 270 p.n.e., o unikalnej trapezoidalnej orchestrze i widowni, który powstał na miejscu starszego, zbudowanego według projektu Damokoposa w l połowie V wieku p.n.e. W tej części miasta odnaleziono także monumentalny ołtarz Zeusa, długości około 195 m, fundacji Hierona II (po 270 p.n.e.). Ponadto zachowały się ruiny rzymskiego amfiteatru i zespołu architektonicznego (świątynia, portyk i teatr), zwane błędnie gimnazjonem, oraz kamieniołomy (częściowo zawalone) słynne z doskonałej akustyki, stąd zwane Uchem Dionizjosa, będące miejscem uwięzienia m.in. jeńców ateńskich po klęsce armii Nikiasza w 413 p.n.e.

Obecnie trzy muzea w Syrakuzach gromadzą cenne zbiory archeologiczne.

Do zabytków z okresu średniowiecza na uwagę zasługują kościoły św. Mikołaja i św. Tomasza z XI i XII wieku.

Syrakuzy wpisane są na Światową Listę Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.

[edytuj] Galeria zabytków Syrakuz

Amfiteatr	Plac Archimedesa	Pałac Montalto	Katedra Syrakuz
Kościół Świętej Łucji alla badia	Ucho Dionizjosa	Źródło Aretuzy

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Syrakuzy - miasto

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Obszary archeologiczne Syrakuz

[edytuj] Bibliografia

Praca zbiorowa - „Encyklopedia sztuki starożytnej”, WaiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 546-547, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WaiF)
Praca zbiorowa - „Wielka Historia Świata”, t.9, Polskie Media Amer.Com 2005, str. 233, ISBN 83-7425-034-8
Rajman J. - „Encyklopedia Średniowiecza”, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006, s. 890, ISBN 83-7435-263-9
Twardecki A. - „Słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu”, wersja internetowa [1]