Papież Grzegorz VII

Z Wikipedii

Grzegorz VII

Imię łacińskie	Gregorius VII
Data wyboru	22 kwietnia 1073
Imię i nazwisko	Hildebrand
Urodzony	ok. 1020 Sovana, Włochy
Zmarł	25 maja 1085 Salerno, Włochy

Grzegorz VII zwany też Odkupicielem, brat Hildebrand (ur. ok. 1020 w Sovana w Toskanii, zm. 25 maja 1085 w Salerno) - święty, papież w latach 1073-1085.

Należał do papieży-reformatorów, a najlepiej znany jest z powodu tzw. sporu o inwestyturę z władcą Niemiec Henrykiem IV.

Urodził się w raczej niezamożnej rodzinie. Wykształcenie i formację duchową zdobył najprawdopodobniej w klasztorze benedyktyńskim na Awentynie, związanym z opactwem w Cluny. Wiosną 1047 roku opuścił Rzym, towarzysząc jako osobisty sekretarz papieżowi Grzegorzowi VI, zdetronizowanemu przez cesarza Henryka III na synodzie w Sutri i deportowanemu do Kolonii. Z rąk Grzegorza VI otrzymał w 1047 niższe święcenia kapłańskie. Wrócił po dwóch latach, by stać się jednym z najbliższych współpracowników pierwszego papieża reformy, Leona IX (1049-1054) oraz jego następców: Wiktora II (1054-1057), Stefana IX (1057-1059), Mikołaja II (1059-1061) i Aleksandra II (1061-1073). Pełnił funkcję subdiakona Kościoła Rzymskiego (1049) (święcenia subdiakonatu otrzymał od Leona IX), rektora bazyliki św. Pawła za Murami, papieskiego legata przewodzącego reformistycznym synodom w Tours (1054) i Chalon-sur-Saone (1056) i archidiakona Kościoła rzymskiego (1059). Posłował też na dwór cesarzowej Agnieszki oraz do Mediolanu. Za pontyfikatu Aleksandra II stał na czele Kancelarii Apostolskiej.

Na pogrzebie Aleksandra II (22 kwietnia 1073) został wybrany papieżem przez lud rzymski, który wołał: "Hildebrand ma być papieżem!", co zostało później potwierdzone przez kardynałów. Miesiąc po wyborze otrzymał święcenia prezbiteriatu, a 30 czerwca - sakrę biskupią.

Z jego okresu pochodzi dokument tzw. Dictatus papae. Jest to program reformy - sformułowano w nim m.in. zasady uniwersalizmu papieskiego. Grzegorz VII był rzecznikiem reformy kościoła, faktycznym kierownikiem polityki papieskiej od pontyfikatu Mikołaja II. Jako papież realizował program zmierzający do centralizacji Kościoła pod absolutną władzą papieża przez wzmocnienie karności kościelnej oraz emancypację Kościoła spod władzy świeckiej.

Na pierwszym rzymskim synodzie biskupim w 1074 roku pozbawił godności wszystkich żonatych księży. Próby wprowadzenia celibatu nie zostały dobrze przyjęte. Szczególnie przeciwni byli temu księża z Niemiec i Francji.

W wigilię Bożego Narodzenia 1075, gdy Grzegorz odprawiał pasterkę w kościele św. Marii Maggiore, do krypty wpadła nagle grupa uzbrojonych żołnierzy, najemnicy złapali papieża za włosy i zranionego wywlekli sprzed ołtarza. Zamknięto go w ufortyfikowanej wieży, gdzie był torturowany i wyśmiewany. Następnego dnia papieża odbito, wierni doprowadzili go do kościoła, by dokończył mszę z poprzedniego dnia.

W 1076 roku Grzegorz został ekskomunikowany przez grupę włoskich biskupów na czele z biskupem Pawii. Synod w Brixen w 1080 oficjalnie potępił Grzegorza za zmuszanie par małżeńskich do rozwodu. Papież zdecydował więc przerwać wprowadzanie celibatu.

24 stycznia 1076 roku Święty Cesarz Rzymski Henryk IV zwołał synod 26 niemieckich biskupów, którzy mieli pozbawić papieża urzędu. W odpowiedzi 26 lutego 1076 Grzegorz ekskomunikował cesarza i nakazał jego detronizację. Henryk udał się w styczniu 1077 do zamku warownego w Canossie (przebywał tam wówczas papież), gdzie odziany tylko we włosiennicę, po trzech dniach i nocach czekania przed bramą, publicznie wyraził skruchę przed papieżem, który 28 stycznia 1077 zdjął z niego ekskomunikę. Jednak w marcu 1084 roku Henryk zajął Rzym i nominował własnego antypapieża Klemensa (1084-1101). Grzegorz bronił się w Zamku Świętego Anioła, aż w końcu udało mu się przywołać na pomoc koalicję sycylijskich Saracenów, Normanów i dzikich wieśniaków z Kalabrii, którzy wypędzili Henryka z miasta. Jednak potem wymknęli się spod kontroli i postępowali samowolnie rabując, paląc i gwałcąc. Odpowiedzialnością za czyny grabieżców rzymianie obarczyli Grzegorza, który, złamany tym, wycofał się do Salerno, gdzie rok później zmarł.

Bibliografia:

Cawthorne N., Bardzo prywatne życie papieży, przeł. Kołaczkowska K., Jeden Świat, Warszawa 2004
Poczet najznamienitszych papieży, Kluszczyński, Kraków 2005