Parti québécois

Z Wikipedii

Partia Quebecka (mniej poprawnie: Partia Quebecu) w ortografii kanadyjskiej francuskiej Parti québécois, poza Kanadą pisane Parti Québécois, w skrócie PQ – partia polityczna działająca w prowincji Quebec w Kanadzie. Głównym celem partii jest uzyskanie suwerenności prowincji od Kanady. Mimo silnie nacjonalistycznych akcentów partia uważa, że suwerenny Quebec powinien pozostać w pewnego rodzaju unii z Kanadą, zachowując wspólną walutę oraz utrzymać obywatelstwo kanadyjskie dla obywateli Quebecu (lecz już nie odwrotnie). Siostrzaną partią PQ na poziomie federalnym jest Blok Quebecu.

[edytuj] Historia

Partia powstała w 1968 przez połączenie dwóch innych prowincjonalnych ugrupowań Mouvement Souveraineté-Association i Ralliement national. Choć żadna z tych partii nie mogła poszczycić się wielkimi osiągnięciami ani poparciem, PQ w krótkim czasie stała się jednym z najsilniejszych ugrupowań politycznych w prowincji. Już w 1976 partia zdobyła większość parlamentarną w Quebecu i utworzyła rząd, a jej lider Rene Levesque został premierem. Zwycięstwo to spowodowało euforię pośród frankofonów i panikę wśród anglofonów. Wynikiem jej był odpływ aglofońskich przedsiębiorstw i obywateli, głównie do sąsiedniego Ontario.

Większość kierownictwa partii była nauczycielami akademickimi. W związku z takim składem partia obok swego nacjonalistycznego oblicza charakteryzowała się pewnego rodzaju idealizmem, typowym dla środowiska intelektualnego. Jednym z największych dokonań partii było uznanie praw Indian do samostanowienia (jako pierwsza prowincja w Kanadzie). Inną ważną ustawą uchwaloną przez parlament pod kontrolą PQ była słynna karta praw języka francuskiego w Quebecu ustanawiająca język francuski pierwszym językiem urzędowym w prowincji i znacznie ograniczająca język angielski. PQ, zgodnie ze swą misją, doprowadziła do przeprowadzenia referendum na temat odłączenia się prowincji od Kanady w 1980, w którym 60% głosujących opowiedziało się przeciw suwerenności. Pomimo tej przegranej partia wygrała wybory w 1981 i rządziła do następnych wyborów w 1985, w których większość zdobyła Partia Liberalna pod przewodnictwem Roberta Bourassa.

Znaczna polaryzacja stanowisk wobec Quebecu doprowadziła do rozpoczęcia negocjacji w sprawie nowelizacji konstytucji, tak by nadać prowincji status specjalny. Gdy zawarte wstępne porozumienia w tych kwestiach – porozumienie w Charlottetown i Meech Lake, nie doszły do skutku, PQ pod kierownictwem dynamicznego Jacques Parizeau wygrała wybory w 1994 i wezwała do przeprowadzenia kolejnego referendum, które odbyło się w 1995. Referendum zostało przegrane przez separatystów marginesem mniej niż jednego procenta. Parizeau wynik referendum skomentował w swej słynnej wypowiedzi, jakoby jego wynik spowodowany był “przez kapitał i głosy etniczne”. Mimo iż jego wypowiedź została odebrana jako niepoprawna politycznie, należało mu przyznać wiele racji. Duże przedsiębiorstwa kanadyjskie groziły wycofaniem swego biznesu z Quebecu po przegranej, a emigranci najnowszej daty byli obok Indian najsilniej prokanadyjską grupą w Quebecu. Po przegranym referendum Parizeau podał się do dymisji.

Po przegranym referendum popularność PQ znacznie spadła, lecz pomimo tego partia wygrała kolejne wybory w 1998. Po czteroletniej kadencji Louciena Bucharda w 2001 kierownictwo partii objął bezbarwny Bernard Landry. Doprowadziło to dalszego osłabienia poparcia dla Partii. W wyborach przeprowadzonych 14 kwietnia, 2003 partia utraciła większość parlamentarną na rzecz Partii Liberalnej.

[edytuj] Przywódcy partii

• René Lévesque (1968-1985) (premier 1976-1985)
• Pierre-Marc Johnson (1985-1987) (premier 1985)
• Jacques Parizeau (1987-1996) (premier 1994-1996)
• Lucien Bouchard (1996-2001) (premier 1996-2001)
• Bernard Landry (2001-2005) (premier 2001-2003)
• Louise Harel (2005, tymczasowo)
• André Boisclair (2005-2007)
• François Gendron (2007, tymczasowo)
• Pauline Marois (2007-)

[edytuj] Wyniki Wyborów

Wybory	# kandydatów	# mandatów	% głosów
1970	108	7	23.06%
1973	110	6	30.22%
1976	110	71	41.37%
1981	122	80	49.26%
1985	122	26	38.69%
1989	125	29	40.16%
1994	125	77	44.75%
1998	124	76	42.87%
2003	125	45	33.24%