Pełnik europejski

Z Wikipedii

Pełnik europejski
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Ranunculopsida
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	pełnik
Gatunek	pełnik europejski
Nazwa systematyczna
Trollius europaeus L.
Galeria zdjęć i grafik

Pełnik europejski (Trollius europaeus L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w północno-wschodniej Europie, na południu tylko w górach, oraz w zachodniej Syberii^[1]. W Polsce występuje na całym obszarze, ale rzadko – między innymi na górskich łąkach ziemi kłodzkiej, gdzie znany jest jako kłodzka róża oraz w okolicy miasta Bobolice.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Ochrona 3 Zastosowanie 4 Ciekawostki 5 Przypisy

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga

Osiąga 10-50 cm wysokości. Jest wzniesiona, nie rozgałęzia się, jest lekko łukowato wygięta.

Liście

Dłoniasto podzielone, wcięte głęboko, aż do nasady (dłoniastosieczne). Składają się z 3-5 blaszek (5 blaszek mają tylko liście odziomkowe). Każda z blaszek jest nieco wcięta, lub ząbkowana. Wyrastają naprzemianlegle na łodydze. Dolne liście osadzone są na długich ogonkach, środkowe na krótszych, a najwyższe są siedzące.

Kwiaty

Na każdej łodydze występuje najczęściej 2-3 dużych (2,5-5 cm średnicy) kwiatów, dojrzewających stopniowo. Wyglądem kwiat przypomina małą różę. Jest kulisty i pełny – stąd nazwa rośliny. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Osadzone spiralnie płatki zaginają się do środka i dachówkowato zachodzą na siebie, chroniąc wnętrze kwiatu. Zewnętrzne płatki są duże i barwne, wewnętrzne są węższe i przechodzą stopniowo w miodniki z nektarem. Środek kwiatu wypełniają liczne pręciki i słupki. Kwitnie od maja do czerwca. Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, błonkówki i muchówki, które przeciskają się pomiędzy płatkami, by dostać się do znajdujących się w środku miodników i pylników, przy okazji zapylając kwiat. Kwiaty wydzielają przyjemny, słaby zapach. Szybko przekwitają, ale na ich miejsce stopniowo zakwitają następne, tak, że okres kwitnienia wydłuża się.

Owoce

Zebrane w wielomieszek, poszczególne mieszki są wielonasienne. Każdy z mieszków posiada stwardniały kolec (zdrewniała szyjka słupka). Kuliste, czarne nasiona dojrzewają pod koniec sierpnia.

Biotop, wymagania

Łąki bagienne lub górskie do wysokości 3000 m n.p.m.^[2], torfowiska, bagienne lasy, brzegi potoków, ziołorośla. W górach rośnie zarówno na wapieniu, jak i granicie. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Molinietalia, Ass. Polygono bistortae-Trollietum ^[3].

Roślina trująca

Cała roślina jest trująca. Zwierzęta nie zjadają pełnika.

[edytuj] Ochrona

Roślina objęta ochroną gatunkową. Roślina dawniej była masowo wykopywana do przydomowych ogródków i zrywana na bukiety, co znacznie przyczyniło się do zmniejszenia jej liczebności.

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina ozdobna – na rabaty, występuje w wielu odmianach.

[edytuj] Ciekawostki

• W czasie deszczu płatki kwiatów ciasno się stulają, chroniąc w ten sposób znajdujące się wewnątrz organy rozrodcze – pręciki i słupki.
• Przy trwającej przez dłuższy czas niepogodzie również powstają nasiona – w wyniku samozapylenia.
• Pełnik europejski nazywany jest też różą kłodzką i jest symbolem ziemi kłodzkiej od kilku stuleci, nawet mimo wymiany narodowościowej na tych terenach.
• Największa populacja pełnika europejskiego na Pomorzu występuje w Dolinie rzeki Chocieli w Gminie Bobolice.

Przypisy