Philip Kindred Dick

Z Wikipedii

Philip K. Dick
Urodzony	16 grudnia 1928 Chicago
Zmarł	2 marca 1982 Santa Ana w Kalifornii
Narodowość	Amerykanin
Pseudonimy	Richard Philips, Jack Dowland, Horselover Fat
Zawód	pisarz science fiction
Galeria w Wikimedia Commons
Kolekcja cytatów w Wikicytatach
strona www

Philip Kindred Dick, Philip K. Dick (ur. 16 grudnia 1928 w Chicago, zm. 2 marca 1982 w Santa Ana w Kalifornii) – amerykański pisarz science fiction, który miał znaczący wpływ na rozwój tego gatunku literackiego.

Spis treści 1 Życie 2 Twórczość 2.1 Nowele i opowiadania 2.2 Powieści 3 Filmy nakręcone na postawie twórczości PKD 4 Polskie wydania powieści, opowiadań i nowel (część) 4.1 Zbiory opowiadań 4.2 Powieści 4.3 Niektórzy polscy tłumacze 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życie

Pomimo licznych znajomości w środowisku pisarzy science fiction (m.in. przyjaźni z Robertem Heinleinem), za życia nie był szerzej znany miłośnikom tego gatunku. Dopiero w latach 90. XX wieku jego twórczość – połączenie klasycznej prozy z fantastyką, rozważaniami teologicznymi w specyficznym, psychodeliczno-solipsystycznym klimacie – zyskała uznanie czytelników i krytyków.

Na początku drogi twórczej Dick w kręgach fantastycznych uznawany był za pisarza zbyt ambitnego, trudnego, natomiast z kręgów głównego nurtu (mainstream) odrzucany był natychmiast z uwagi na pisanie pod szyldem s-f. Jego popularność jako pisarza odmieniły dwie książki. Pierwsza to "Człowiek z Wysokiego Zamku" (The Man in the High Castle) napisana w 1961 r. Dick za tę książkę został uhonorowany jedną z dwóch najważniejszych nagród w dziedzinie literatury fantastycznej – nagrodą Hugo. Druga to "Czy androidy marzą o elektrycznych owcach?" (Do Androids Dream of Electric Sheep?) wydana w 1968 r., na podstawie której na początku lat osiemdziesiątych nakręcony został film Blade Runner (Łowca androidów).

Od początku twórczość Philipa K. Dicka cechowała problematyka natury rzeczywistości i człowieka. W swoich książkach Dick rozważał kwestie filozoficzne: co to znaczy być człowiekiem? (Do Androids Dream of Electric Sheep?, The Man in the High Castle, Confessions of a Crap Artist), czy to co widzimy, to co nas otacza, istnieje naprawdę, czy też jest to tylko złudzenie? (Trzy Stygmaty Palmera Eldritcha, Ubik); jaka jest natura wszechświata? (Valis, Boża Inwazja).

W życiu prywatnym Dick żenił się pięć razy i miał troje dzieci. Nadużywał alkoholu i narkotyków, zaś swoje uzależnienie tłumaczył tym, iż od dziecka musiał brać dużo leków i stąd wzięło się jego przyzwyczajenie do pigułek. Wiele wskazuje na to, że właśnie pod wpływem środków psychoaktywnych powstała znaczna część twórczości Dicka. Niektórzy łączą jego uzależnienie z dużym tempem pisania: w ciągu dwóch lat, w czasie największego uzależnienia, napisał 11 powieści i około 60 opowiadań (w tym Trzy Stygmaty Palmera Eldritcha). Okres uzależnienia stał się także prawdopodobnie inspiracją do napisania książki Przez ciemne zwierciadło (A Scanner Darkly), wydanej w 1977 r., pokazującej wizję świata degradowanego zarówno przez narkotyki, jak i organizacje starające się zapobiegać zjawisku narkomanii.

U Dicka stwierdzono także schizofrenię paranoidalną (choć biografia Dicka pt. "Boże inwazje" autorstwa Lawrence'a Sutin'a podaje iż był on po prostu "dziwakiem" i w żadnym wypadku nie był chory psychicznie, jednak miał taką opinię), dodatkowo wzmacnianą przez używanie środków psychoaktywnych. Widoczne były objawy tej choroby – pisarz wielokrotne napadał na żony, zamykał się w domu ze strachu. Uważa się jednak, że choroba także inspirowała go w pracy twórczej, m.in. przy trylogii Valis. W pewnym czasie wierzył, że Stanisław Lem nie jest pisarzem, ale prowokacją KGB, gdyż jeden człowiek nie może pisać tak zróżnicowanych dzieł. W tej sprawie złożył nawet doniesienie w delegaturze FBI – postępowanie umorzono.

Dick zmarł w roku 1982 po trzech kolejnych atakach serca w szpitalu w Santa Ana, w Kalifornii. Zostawił po sobie bogaty dorobek literacki i olbrzymią rzeszę wielbicieli, w niektórych kręgach jest pisarzem kultowym. Niedoceniany przez większość życia, dopiero tuż przed śmiercią osiągnął stan finansowej stabilności, jednak szeroką popularność jego utwory zdobyły dopiero po jego śmierci.

[edytuj] Twórczość

[edytuj] Nowele i opowiadania

• Chwyt reklamowy (Sales Pitch)
• Cudowna broń
• Człowiekiem jest... (Human Is, 1955)
• Czysta gra (Fair Game) napis. 1953 wyd. 1959
• Dr Futurity (napis. 1953, wyd. 1954 jako nowela Time Pawn, popr. i wyd. w 1959)
• Druga odmiana (Second Variety, 1953)
• Elektryczna mrówka (The Electric Ant, 1969)
• Epoka Beztroskiej Pat (Czas Żwawej Pat, The Days of Perky Pat, 1953)
• Gdyby nie było Benny'ego Cemoliego (If There Were No Benny Cemoli, 1963)
• Gra nielosowa (A Game of Unchance)
• Inaczej, niżby się zdawało (Not By Its Cover)
• Foster, już nie żyjesz (Foster, You're Dead, 1954)
• Gdzie kryje się wub (Beyond Lies the Wub, 1952)
• Kolonia (Colony, napis. 1952, wyd. 1953)
• Król Elfów (1953)
• Krótki, szczęśliwy żywot brązowego Oxforda
• Mała Czarna Skrzynka (The Little Black Box, 1964)
• Małe co nieco dla nas, temponautów (A Little Somethink for Us Tempunauts, 1974)
• Majstersztyk (Precious Artifact, napis. 1963, wyd. 1964)
• Mecz rewanżowy (Return Match)
• Miniaturowe miasto (Miasteczko, Small Town)
• Model numer 2
• Na obraz i podobieństwo Yanceya (The Mold of Yancy, 1955)
• Niania
• Nie zrekonstruowane M (The Unreconstructed M, 1956)
• Och, być Bloblem! (Oh, to Be a Blobel!, 1964)
• Ofiara
• Ojcowskie alter ego (Kopia ojca, The Father-thing, 1954)
• Oszust (Kłamca, Mistyfikator, Impostor – test na człowieczeństwo, Impostor, 1953)
• Pani od ciasteczek (napis. 1952, wyd. 1953)
• Pełzacze
• Przedludzie (The Pre-Persons, 1974)
• Przez ciemne zwierciadło
• Przypomnimy to panu hurtowo (We Can Remember It for You Wholesale, 1966)
• Raport mniejszości (The Minority Report, 1956)
• Roog (1953)
• Sonda przyszłości (Meddler)
• Stowarzyszenie
• Śniadanie o zmierzchu (Śniadanie o brzasku, Breakfast at Twilight, 1954)
• Świat Jona (Świat Jonesa, Jon's World)
• W lepszym świecie
• Wezwanie do naprawy (Service Call, 1955)
• Wiara naszych ojców (Faith of Our Fathers, 1967)
• Wisielec
• Wojna z Fnoolami (The War with the Fnools)
• Za drzwiami
• Zapłata (Paycheck, 1953)
• Zastępca
• Zautomatyzowana fabryka (Autofac, napis. 1954, wyd. 1955)
• Zbędny (Expendable, 1953)
• Złoty człowiek (Złotoskóry, The Golden Man)

[edytuj] Powieści

• A teraz zaczekaj na zeszły rok (Now Wait for Last Year, napis. 1963, popr. 1965, wyd. 1966)
• Blade Runner. Czy androidy marzą o elektrycznych owcach? (Do Androids Dream of Electric Sheep?, napis. 1966, wyd. 1968)
• Boża inwazja (The Divine Invasion, napis. 1980, wyd. 1981)
• Cudowna broń (The Zap Gun, napis. 1964, wyd. 1967)
• Człowiek o jednakowych zębach (The Man Whose Teeth Were Exactly Alike, napis. 1960, wyd. 1984)
• Człowiek z Wysokiego Zamku (The Man in the High Castle, napis. 1961, wyd. 1962, nagroda Hugo 1963)
• Czas poza czasem (Time Out of Joint, 1959)
• Dr Futurity (''Dr. Futurity, 1959)
• Deus Irae (wspólnie z Rogerem Zelaznym, Deus Irae, 1976)
• Doktor Bluthgeld, (Dr. Bloodmoney or How We Got Along After the Bomb, napis. 1963, wyd. 1965)
• Galaktyczny Druciarz (Druciarz Galaktyki, Galactic Pot-Healer, napis. 1967-1968, wyd. 1969)
• Inna Ziemia (The Crack in Space, 1966)
• Klany księżyca Alfy (Clans of the Alphane Moon), 1964)
• Kosmiczne marionetki (The Cosmic Puppets, 1953)
• Labirynt śmierci (A Maze of Death, napis. 1968, wyd. 1970)
• Mary and the Giant (napis. 1953-1955, wyd. 1987)
• Marsjański poślizg w czasie (Martian Time-Slip, napis. 1962, wyd. 1964)
• Możemy cię zbudować (''We Can Build You, napis. 1962, wyd. 1962)
• Na terenie Miltona Lumky'ego (In Milton Lumky Territory, 1985)
• Nasi przyjaciele z Frolixa 8 (Our Friends from Frolix 8, napis. 1968-1969, wyd. 1970)
• Oko na niebie (Eye in the Sky, napis. 1955, wyd. 1957)
• Paszcza Wieloryba (The Unteleported Man, inny tyt. "Lies, Inc.", napis. 1964-1965, wyd. 1966)
• Płyńcie łzy moje, rzekł policjant (Flow my Tears, the Policeman Said, napis. 1970, popr. 1973, wyd. 1974)
• Prawda półostateczna (The Penultimate Truth, 1964)
• Przez ciemne zwierciadło (A Scanner Darkly, napis. 1973, popr. 1975, wyd. 1977)
• Radio wolne Albemuth (Radio Free Albemuth, napis. 1976, wyd. 1985)
• Simulakra (The Simulacra, napis. 1963, wyd. 1964)
• Słoneczna loteria (Solar Lottery, 1955)
• Świat Jonesa (The World Jones Made, napis. 1954, wyd. 1956)
• Transmigracja Timothy'ego Archera (The Transmigration of Timothy Archer, napis. 1981, wyd. 1982)
• Trzy stygmaty Palmera Eldritcha (The Three Stigmata of Palmer Eldritch, napis. 1964, wyd. 1965)
• Tytańscy Gracze (The Game-Players of Titan, 1963)
• Ubik (Ubik, napis. 1966, wyd. 1969)
• Valis (Valis, napis. 1978, wyd. 1981)
• Wbrew wskazówkom zegara (Counter-Clock World, napis. 1965, wyd. 1967)
• Wyznania łgarza (Confessions of a Crap Artist, napis. 1959, wyd. 1975)

[edytuj] Filmy nakręcone na postawie twórczości PKD

• Łowca androidów (1982, Blade Runner) – na podstawie powieści Czy androidy śnią o elektrycznych owcach?. IMDB
• Pamięć absolutna (1990, Total Recall) – na podstawie opowiadania Przypomnimy to panu hurtowo. IMDB
• Confessions d'un Barjo (1992) – na podstawie powieści Confessions of a Crap Artist. IMDB
• Tajemnica Syriusza (1995, Screamers) – na podstawie opowiadania Druga odmiana. IMDB
• Impostor - Test na człowieczeństwo (2002) – na podstawie opowiadania pod tytułem (Impostor). IMDB
• Raport mniejszości (2002, Minority Report) – na podstawie opowiadania pod tym samym tytułem. IMDB
• Zapłata (2003, Paycheck) – na podstawie opowiadania pod tym samym tytułem. IMDB
• Przez ciemne zwierciadło (2006, A Scanner Darkly) – na podstawie powieści pod tym samym tytułem. IMDB
• Next (2007, Next) – na podstawie opowiadania The Golden Man. IMDB

[edytuj] Polskie wydania powieści, opowiadań i nowel (część)

[edytuj] Zbiory opowiadań

• Zapłata. Przełożyli Agnieszka Kuc i Janusz Margański, Wydawnicto Literackie, Kraków 2004, wydanie I. ISBN 83-08-03543-4 (12 opowiadań)
• Opowiadania najlepsze. Przełożyli Jan Karłowski, Tomasz Olijasz, Miachał Begiert, Wstęp: John Brunner Rzeczywistość Philipa K. Dicka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1998, wydanie I. ISBN 83-7120-589-9 (19 opowiadań, wstęp, posłowie autora)
• Krótki, szczęśliwy żywot brązowego Oxforda. Prószyński i S-ka, 1 cz. Opowiadań Zebranych w Serii Nowej Fantastyki, 2000. (25 opowiadań)
• Impostor (2003), Przypomnimy to panu hurtowo (2003). Prószyński i S-ka, 2 cz. Opowiadań Zebranych w Serii Nowej Fantastyki, 2002, 2003.
• Czysta gra. Prószyński i S-ka, 3 cz. Opowiadań Zebranych w Serii Nowej Fantastyki, 2002.
• My zdobywcy. Prószyński i S-ka, 4 cz. Opowiadań Zebranych w Serii Nowej Fantastyki, 1999, 2002.
• Oko Sybilli. Prószyński i S-ka, 5 cz. Opowiadań Zebranych w Serii Nowej Fantastyki, 2001.
• Ostatni Pan i Władca, Amber 1990.
• Raport Mniejszości, Amber 2002.

[edytuj] Powieści

(kolejność chronologiczna, według czasu napisania)

• Dr Futurity, przełożył Maciej Pintara, Amber, Seria Mistrzowie SF i Fantasy, Wydanie 1, 1997 (Wydanie II, 2000). ISBN 83-7169-357-5 Prószyński i S-ka, seria Fantastyka, Warszawa 2001. ISBN 83-7255-437-4
• Kosmiczne marionetki, przełozyła Jadwiga Andruszkiewicz-Fiejtek, Arax, 1990. ISBN 83-8521-102-0, Zysk i s-ka, 1998. ISBN 83-7150-328-8
• Słoneczna loteria, przełożył Jan Zieliński, Czytelnik, seria "Z kosmonautą", Wydanie 1, 1981. ISBN 83-0700-420-4 Rebis, Wydanie I, Poznań 1998 (Wydanie II, 2007). ISBN 83-7120-622-4
• Świat Jonesa, przełożył Norbert Radomski, Rebis, Wydanie 1. Poznań 2000. ISBN 83-7120-804-9
• Oko na niebie przełożyła Katarzyna Mioduszewicz, Wydawnictwo "Mizar", "Amber", seria Mistrzowie SF, Wydanie 1, 1994. ISBN 83-85309-61-6 Amber, seria Mistrzowie SF i Fantasy, Warszawa 1999 ISBN 83-7245-022-6
• Czas poza czasem, przełożył Robert Reszke, posłowie przełożyła Katarzyna Karłowska, Amber, seria Mistrzowie SF, Warszawa 1994. ISBN 83-7082-286-X Rebis, Wydanie 2, Poznań 2000. ISBN 83-7120-862-6
• Na terenie Miltona Lumky'ego, przełożył Radosław Kot, Rebis, Wydanie 1, Poznań 2001. ISBN 83-7120-921-5
• Wyznania łgarza, przełożył Tomasz Jabłoński, Rebis, seria Salamandra, Wydanie 1, 1998 (Wydanie 2, 2000). ISBN 83-7120-593-7
• Człowiek o jednakowych zębach przełożył Tomasz Hornowski, Rebis, Wydanie 1, Poznań 2000. ISBN 83-7120-871-5
• Człowiek z Wysokiego Zamku, przełożył Lech Jęczmyk, Czytelnik, seria "Z kosmonautą", Wydanie 1, 1981. ISBN 83-0700-297-2 Edittions Spotkania, 1991, ISBN 83-8519-512-2 Zysk i S-ka, 1996. ISBN 83-7150-167-8 Zysk i S-ka, Wydanie IV, 1999. ISBN 83-7150-653-8 Rebis, Wydanie IV, Poznań 2006. ISBN 83-7301-758-5
• Możemy Cię zbudować, przełożył Tomasz Hornowski, Rebis, Wydanie 1, Poznań 2001. ISBN 83-7120-287-3
• Marsjański Poślizg w Czasie, przełożyła Małgorzata Fiałkowska, Wydawnictwo Amber, seria Mistrzowie SF i Fantasy, Warszawa 1994. ISBN 83-85309-63-2 Amber, seria Mistrzowie SF i Fantasy, Warszawa 1999 ISBN 83-7245-094-3
• Doktor Bluthgeld, przełożył Tomasz Jabłoński, Rebis, seria Salamandra, Poznań 1997 (Wydanie 2, 1999). ISBN 83-7120-380-2
• Tytańscy gracze, przełożyła Teresa Tyszowiecka-Tarkowska, Zysk i S-ka, Wydanie 1, Poznań 2000. ISBN 83-7150-781-X
• Simulakra, przełożył Jarosław Jóźwiak, Alfa, seria Biblioteka Fantastyki, Warszawa 1998. ISBN 83-7179-122-4 Prószyński i S-ka, seria Fantastyka, wydanie I, Warszawa 2002. ISBN 83-7337-019-6
• Inna Ziemia, przełożyła Marta Koźbiał, Amber, seria Mistrzowie SF i Fantasy, Wydanie 1, Warszawa 1999. ISBN 83-7169-965-4
• A teraz zaczekaj na zeszły rok, przełożyli Grażyna Grygiel, Piotr Staniewski, Alkazar, Wydanie 1, 1993. ISBN 83-8578-412-8
• Teraz czekaj na zeszły rok, przełożył Jacek Spólny, Rebis, Poznań 2001. ISBN 83-7120-802-2
• Klany Księzyca Alfy, przełożyła Agata Dudkiewicz, Phantom Press, seria Fantasy & SF, Gdańsk 1992. ISBN 83-7075-124-5 Zysk i s-ka, Poznań 2000. ISBN 83-7150-777-1
• Trzy stygmaty Palmera Eldrichta, przełożył Zbigniew A. Królicki, Amber, Wydanie I, Poznań 1990. ISBN 83-85079-16-5 Rebis, 1999. ISBN 83-7120-803-0 Rebis, 2004. ISBN 83-7301-631-7
• Cudowna broń, przełożyli Małgorzata Fiałkowska, Cezary Frąc, Amber, seria Mistrzowie SF, Warszawa 1995. ISBN 83-7082-817-5
• Prawda półostateczna, przełożył Jarosław Jóźwiak, Alfa, seria Biblioteka Fantastyki, 1998. ISBN 83-71-79-075-9 Prószyński i S-ka, Seria Fantastyka, Warszawa 2004. ISBN 83-7337-754-9
• Deus Irae, przełożył Paweł Kruk, Zysk i S-ka, 1996. ISBN 83-7150-132-3 Rebis, Wydanie 2, 2005. ISBN 83-7301-647-3
• Paszcza Wieloryba, przełożył Mirosław Kościuk, Zysk i S-ka, Wydanie 1, Warszawa 1999. ISBN 83-7150-779-8
• Wbrew wskazówkom zegara, przełożył Maciej Szymański, Rebis, Wydanie 1, Poznań 2002. ISBN 83-7301-144-7
• Blade Runner (Czy androidy marzą o elektrycznych owcach?), przełożył Sławomir Kędzierski, Prószyński i S-ka, seria Nowa Fantastyka, Warszawa 1995. ISBN 83-86661-98-0 Prószyński i S-ka, Warszawa 1999. ISBN 83-7255-365-3 Prószyński i S-ka, seria Fantastyka, Warszawa 2003. ISBN 83-7337-327-6 Prószyński i S-ka, seria Fantastyka, Warszawa 2005. ISBN 83-7469-231-6
• Ubik, przełożył Ronikier Michał, Wydawnictwo Literackie, seria Stanisław Lem poleca, 1975. Amber, seria Science Fiction, 1990. ISBN 83-8507-949-1 Rebis, seria Salamandra, Wydanie 1, 1997 (Wydanie II 1999, Wydanie III 2000-2003). ISBN 83-7120-479-5
• Galaktyczny Druciarz, przełożył Cezary Ostrowski, Rebis, Poznań 1996. ISBN 83-7120-288-1
• Druciarz Galaktyki, przełożył Spólny Jacek, Rebis, Wydanie 1, Poznań 2002. ISBN 83-7120-801-4
• Labirynt śmierci, przełożył Arkadiusz Nakoniecznik, Alfa, seria Fantastyka, Warszawa 1992. ISBN 83-7001-549-2 Rebis, Wydanie 1, Poznań 1997 (Wydanie II 2000). ISBN 83-7120-410-8
• Nasi przyjaciele z Frolixa 8, przełożył Wiesław Lipowski, Alfa, seria Biblioteka Fantastyki, Warszawa 1993. ISBN 83-7001-664-2
• Płyńcie łzy moje, rzekł policjant, przełożył Zbigniew A. Królicki, Zysk i S-ka, seria Kameleon, Wydanie 1, Poznań 1996. ISBN 83-7150-063-7 Rebis, Wydanie 1, Poznań 2007. ISBN 83-7510-018-1
• Przez ciemne zwierciadło, przełożył Tomasz Jabłoński, Rebis, Wydanie I, Poznań 1997 (1999, 2004). ISBN 83-7120-352-7
• Radio Wolne Albemuth (Radio Free Albemuth 1985), przełożył Tomasz Bieroń, Zysk i S-ka, Wydanie I, Poznań 2002. ISBN 83-7150-780-1
• Valis, przełożył Lech Jęczmyk, Rebis, seria Salamandra, 1994. ISBN 83-7120-018-8 Zysk i S-ka, Wydanie II, seria Kameleon, Poznań 1997. ISBN 83-7150-265-6 Rebis, seria Salamandra, Wydanie 2, 2005. ISBN 83-7301-727-5
• Boża inwazja, przełożył Lech Jęczmyk, Zysk i S-ka, seria Kameleon, Wydanie 1, 1996. ISBN 83-7150-135-8
• Transmigracja Timothy'ego Archera, przełożył Lech Jęczmyk, Zysk i S-ka, seria Kameleon, Wydanie I, Poznań 1999. ISBN 83-7150-570-1

[edytuj] Niektórzy polscy tłumacze

• Agnieszka Kuc
• Janusz Margański
• Jan Karłowski
• Robert Reszke
• Sławomir Kędzierski
• Tomasz Oljasz
• Tomasz Bieroń
• Maciej Pintara
• Michał Begiert
• Lech Jęczmyk
• Zbigniew Królicki

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna
• Polska strona poświęcona twórczości pisarza
• Philip K. Dick w Open Directory
• Philip K. Dick w IMDB w Internet Movie Database (IMDb) (en)